29 EKİM 1923
| Kişi: | Kemal Atatürk Cumhurreisi SeçildiUnvanı : | T.C. 1. Cumhurbaşkanı | Dönemi : | 29 Ekim 1923 / 1 Kasım 1927 | Seçim Şekli : | TBMM Oylaması | | | Dönemi : | 1 Kasım 1927 / 4 Mayıs 1931 | Seçim Şekli : | TBMM Oylaması | | | Dönemi : | 4 Mayıs 1931 / 10 Kasım 1938 | Seçim Şekli : | TBMM Oylaması | | | Doğum : | 1881 / Selanik | Ölüm : | 10 Kasım 1938 / İstanbul, Dolmabahçe Sarayı | Memleketi : | Selanik | Mesleği : | Asker | Önceki İşi : | T.C. Kurucusu, TBMM Başkanı | Eşi : | Latife Hanım | Çocukları : | Yok |
M.KEMAL ÖZLÜK DOSYASI: 29 Teşrinievvel 339 (29 Ekim 1923) tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Riyaseti'ne intihap buyrulmuştur. 1881 yılında Selanik'te doğan Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşını sevk ve idare etmiş ve 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren, 10 Kasım 1928 tarihinde vefatına kadar 3 dönem Cumhurbaşkanlığı yapmıştır. .gg29..aa10..yy1923..aaEKİM.|Kemal Atatürk Cumhurreisi Seçildi|KİŞİ|Kemal Atatürk|Yönetim|Ankara|Ulus Gazetesi|Demokrasi|Cumhurbaşkanı|M.Kemal| |
|
30 EKİM 1923 6 MART 1924 | İç: | 1. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 1. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Reis-i Cumhur Mustafa Kemal / 30 Ekim 1923 | TBMM : | 28 Haziran 1923 / 2.Dönem | Güvenoyu : | 30 Ekim 1923 / Katılım 165; Kabul 165 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 3 Mart 1924 / Şerie ve Evkaf ile Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaletlerinin kaldırılması üzerine yeni bir kabine oluşturulması için hükümet istifa etti. | .gg30..aa10..yy1923..aaEKİM.|1. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 30 EKİM 1923
| İç: | İcra Vekilleri Heyeti Reisliğinin adı Başvelik olarak değiştirildi. Cumhuriyet İcra Vekilleri Heyeti kuruldu. İcra Vekilleri Heyeti Reisliğinin adı Başvelik olarak değiştirildi. Cumhuriyet İcra Vekilleri Heyeti kuruldu. .gg30..aa10..yy1923..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 8 KASIM 1923
| Dünya: | Birahane DarbesiAlmanya'da Hitler'in başarısız darbe girişimi.
11 Kasım 1923: Hitler, Darbe girişiminden dolayı tutuklandı.
01 Nisan 1924: Darbe girişiminden dolayı Hitler 5 yıl ceza aldı.
20 Aralık 1924: Hitler, şartlı olarak serbest bırakıldı. .gg8..aa11..yy1923..aaKASIM.|Birahane Darbesi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Dış Darbeler|Almanya| |
| 21 KASIM 1923
| Kişi: | M.Kemal'e İstiklal Madalyası M.KEMAL ÖZLÜK DOSYASI: 21 Teşrinisani 339 (21 Kasım 1923) tarihinde kırmızı-yeşil kurdeleli İstiklal Madalyası talik olunmuştur. .gg21..aa11..yy1923..aaKASIM.|M.Kemal'e İstiklal Madalyası |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|M.Kemal| |
| 29 KASIM 1923
| İç: | Kızılay Haftası11 Haziran 1868 tarihinde "Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti" adıyla kurulan Kızılay,
14 Nisan 1877'de "Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti",
29 Kasım 1923'de "Türkiye Hilal-i Ahmer Cemiyeti",
28 Nisan 1935'te "Türkiye Kızılay Cemiyeti" ve
22 Eylül 1947'de "Türkiye Kızılay Derneği" adını almıştır. Kuruluşa, kısaca "KIZILAY" denilmektedir. Her yıl Türkiye'de 29 Ekim-4 Kasım tarihleri arasında Kızılay Haftası kutlanmaktadır. .gg29..aa11..yy1923..aaKASIM.|Kızılay Haftası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 12 ARALIK 1923
| İç: | İstiklal Madalyası KanunuTBMM, 15 Mayıs 1919 ile 1 Kasım 1923 arasında üstün hizmet gösterenlere İstiklal Madalyası verilmesini kararlaştırdı. 08 Mart 1924 tarihinde de TBMM'nin birinci dönem üyelerine İstiklal Madalyası verilmesi kararlaştırıldı. .gg12..aa12..yy1923..aaARALIK.|İstiklal Madalyası Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 15 ARALIK 1923
| Dış: | Macaristan ile Dostluk AntlaşmasıTürkiye - Macaristan dostluk antlaşması İstanbul'da imzalandı .gg15..aa12..yy1923..aaARALIK.|Macaristan ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Balkanlar|| |
| 24 ARALIK 1923
| Dünya: | Arnavutluk'ta cumhuriyet yönetimi ilan edildi. Arnavutluk'ta cumhuriyet yönetimi ilan edildi. .gg24..aa12..yy1923..aaARALIK.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Balkanlar|Arnavutluk|| |
| 26 ARALIK 1923
| İç: | .gg26..aa12..yy1923..aaARALIK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 1924
| Kişi: | ö: Nicod .gg..aa..yy1924..aa.|ö: Nicod |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Felsefe Tarihi| |
| 1924
| Kişi: | ö: Bradley .gg..aa..yy1924..aa.|ö: Bradley |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Felsefe Tarihi| |
| 1924
| Dünya: | AstronomiEdwin HUBBLE yeni bir galaksi keşfetti. .gg..aa..yy1924..aa.|Astronomi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1924
| İç: | Isparta HalıcılıkIsparta bölgesinde halı ipliği ihtiyacının karşılanması amacıyla 1924 yılında Türkiye Sanayii ve Maadin Bankası ile Isparta halıcılarının ortak girişimiyle fabrikanın temeli atıldı ve fabrika 1926 yılında işletmeye açıldı. 1933 yılında bu şirket tasfiye edildi ve 1943 yılında Sümerbank tarafından satın alınarak Sümerbank Halıcılık Müesessesi'ne dönüştürüldü. .gg..aa1..yy1924..aa.|Isparta Halıcılık|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 5 OCAK 1924
| İç: | Hafta tatili kanunu kabul edildi. Hafta tatili kanunu kabul edildi. .gg5..aa1..yy1924..aaOCAK.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 14 OCAK 1924
| İç: | Askerlik müddeti azaltıldı. Askerlik müddeti azaltıldı. .gg14..aa1..yy1924..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma| |
| 18 OCAK 1924
| İç: | Milli Türk Ticaret Birliğiİstanbul'da Milli Türk Ticaret Birliği Kongresi toplandı. .gg18..aa1..yy1924..aaOCAK.|Milli Türk Ticaret Birliği|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 21 OCAK 1924
| Dünya: | Stalin İktidarıRus Devrimi'nin önderi Lenin'in ölümü üzerine, iki yıldır SSCB Komünist Partisi Genel Sekreterliği görevini sürdüren Joseph V. Stalin (1879-1953) iktidara geldi. .gg21..aa1..yy1924..aaOCAK.|Stalin İktidarı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Rusya| |
| 27 OCAK 1924
| Dünya: | Roma Antlaşmasıİtalya ve Yugoslavya arasında Roma Antlaşması imzalandı. .gg27..aa1..yy1924..aaOCAK.|Roma Antlaşması|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Avrupa|İtalya|| |
| 7 ŞUBAT 1924
| İç: | Türk Kadınlar BirliğiTürk Kadınlar Birliği, 7 Şubat 1924 tarihinde kurulan feminist bir dernektir. Kurucuları ve aktif üyeleri arasında Nezihe Muhittin, Latife Bekir (Çeyrekbaşı), Sabiha Zekeriye (Sertel) ve Şükufe Nihal gibi isimler vardır.
Bu isimlerin her birisi, özellikle 1908'den itibaren, "Türk Kadını" yapısını değiştirmek için mücadele vermiş… yazdıkları kitaplar, katıldıkları programlar ve eğitim verdikleri kurumlar üzerinden… İslam'a mugayir bir zihniyetin doğmasına çaba harcamışlardır.
Yine bu isimlerin her birisi, özel olarak eğitim görmüşler… ve özellikle cumhuriyet öncesinde ve ilk yıllarında mandacılık sistemini bilhassa desteklemişlerdir. Derneğin faaliyetlerinden birisi… Diyanet Riyasetine müracaat ederek, namaz ibadetinin erkek ve kadın eşitliği içinde yapılmasının uygun olacağını bildirmek olmuştur.
Özellikle Nezihe Muhittin'in… kadının giyim tarzının açılması ve "makyaj" hususunda ileri düzeyde teşvik ve özendirme çalışmaları olduğu bilinmektedir. Feminist faaliyetleri dolayısı ile 1928'den sonra çeşitli bahaneler ile bu isimlerin dernekten uzaklaştırılması sonucunda… dernek faaliyetleri "zaafa" uğramış… ve nihayet Türk toplumu 1935'de bu dernekten kurtulmuştur. Ne var ki… Türk kadını üzerindeki oyunlar hiçbir zaman durdurulmamıştır. .gg7..aa2..yy1924..aaŞUBAT.|Türk Kadınlar Birliği|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kadın|Devletin Tesisi|| |
| 1 MART 1924
| İç: | Devlet tarafından demiryolu inşaatına başlanıldı. (Ankara-Sivas hattı) Devlet tarafından demiryolu inşaatına başlanıldı. (Ankara-Sivas hattı) .gg1..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 2 MART 1924
| İç: | Parti grubu hilafetin, şer'iye ve evaf vekaltelerinin kaldırılmasını kabul etti. Parti grubu hilafetin, şer'iye ve evaf vekaltelerinin kaldırılmasını kabul etti. .gg2..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|Ulus Gazetesi|CHP| |
| 3 MART 1924
| İç: | Hilafet TBMM Uhdesine AlındıHİLAFET MAKAMI TBMM UHDESİNE ALINDI
Madde 1 – Halife hal'edilmiştir. Hilafet, hükümet ve cumhuriyet mana ve mefhumunda esasen mündemiç olduğundan Hilafet makamı mülgadır.
Urfa milletvekili Şeyh Saffet Efendi ve 50 arkadaşının teklifiyle gündeme gelen kanun, 26 Recep 1342, 3 Mart (1340) 1924 tarihinde kabul edilmiş, 6 Mart 1924 de Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Hilafeti kaldıran bu madde üzerine, özelikle seçilmiş "mündemiç" kelimesinin manasından ötürü, Hilafet makamının TBMM'de mahfuz olduğuna dair ağırlıklı görüş vardır. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.|Hilafet TBMM Uhdesine Alındı|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Din Tarihi|İslam Halifesi| |
| 3 MART 1924
| İç: | Şer'iye ve Evkaf vekaleti İlga Edildi2 Mart 1924 tarih 429 sayılı kanunla Şer'iye ve Evkaf Vekaleti ilga edildi. Şeriye Vekaleti yerine Diyanet İşleri Başkanlığı, Evkaf Vekaleti yerine de Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Osmanlı Devleti'nde Şeriye Bakanlığı, kişiler arasındaki ilişkileri İslam dininin şeriat kurallarına göre düzenleyen bu kuralları oluşturan bir bakanlıktı. Yani toplumsal, sosyal ilişkilerin şeriata uygun yapılmasından sorumluydu. Şer'iye Vekaletini ortadan kaldıran kanunun 1. maddesinde: "Din ve dünya işlerinin birbirinden ayrıldığı, dünya işlerini kanunlaştırma yetkisinin TBMM'ne, bu kanunları uygulama yetkisinin de hükümete ait olduğu" ifade edildi. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.|Şer'iye ve Evkaf vekaleti İlga Edildi|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | Tevhid-i Tedrisat KanunuTevhid-i Tedrisat Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Mart 1924 tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti'ne (Eğitim Bakanlığı) bağlanmasını öngören kanundur. Bu kanun ile medreseler önce Maarif Vekâleti'ne bağlanmış, sonra da kapatılarak, mektep ve medrese ayrılığına son verilmiş oldu. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.|Tevhid-i Tedrisat Kanunu|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | .gg3..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. Genelkurmay Başkanlığı, hükümet ve siyaset dışına çıktı. Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. Genelkurmay Başkanlığı, hükümet ve siyaset dışına çıktı. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | Diyanet İşleri Başkanlığı03 Mart 1924: Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
30 Mart 1924: Mehmet Rıfat (Börekçi), Diyanet İşleri Başkanlığına atandı. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.|Diyanet İşleri Başkanlığı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | Hanedan hudut haricine çıkarıldı. Hanedan hudut haricine çıkarıldı. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 3 MART 1924
| İç: | Demiryolu siyaseti kanunlaştı. Demiryolu siyaseti kanunlaştı. .gg3..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Demiryolları| |
| 6 MART 1924 22 KASIM 1924 | İç: | 2. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 2. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Reis-i Cumhur Mustafa Kemal / 6 Mart 1924 | TBMM : | 28 Haziran 1923 / 2.Dönem | Güvenoyu : | 6 Mart 1924 / Katılım 145; Kabul 145 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 22 Kasım 1924 / İnönü, sağlık sorunlarını bahane ederek istifa etti. | .gg6..aa3..yy1924..aaMART.|2. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 18 MART 1924
| İç: | .gg18..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 20 MART 1924
| İç: | .gg20..aa3..yy1924..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 3 NİSAN 1924
| İç: | Topkapı Sarayı Müzesiİstanbul'un Fethindne sonra Devlet'in yönetildiği saray olan TOPKAPI SARAYI, yeniden düzenlenerek müze olarak açıldı. .gg3..aa4..yy1924..aaNİSAN.|Topkapı Sarayı Müzesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 8 NİSAN 1924
| İç: | Şer'iye mahkemeleri kaldırıldı. Şer'iye mahkemeleri kaldırıldı. .gg8..aa4..yy1924..aaNİSAN.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 16 NİSAN 1924
| İç: | Türkiye'den ayrılan topraklarda yaşayanlar için genel af. Türkiye'den ayrılan topraklarda yaşayanlar için genel af. .gg16..aa4..yy1924..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 20 NİSAN 1924
| İç: | .gg20..aa4..yy1924..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 20 NİSAN 1924
| İç: | 1924 AnayasasıCumhuriyetin teşkilatı esasiye kanunu yapıldı. .gg20..aa4..yy1924..aaNİSAN.|1924 Anayasası|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demokrasi|Anayasa| |
| 7 MAYIS 1924
| İç: | Cumhuriyet GazetesiO sıralarda Kurtuluş Savaşı'nı destekleyen ilk gazete olan Yeni Gün'ü yayımlamaya devam eden Yunus Nadi (Abalıoğlu), 7 Mayıs 1924 tarihinde Cumhuriyet'i iki ortağı Nebizâde Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte -günümüzde Pembe Konak adıyla anılan- eski İttihat ve Terakki Fırkası Genel Merkez binasında kurdu. .gg7..aa5..yy1924..aaMAYIS.|Cumhuriyet Gazetesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat||Beyaz Türkler| |
| 11 MAYIS 1924
| Dünya: | Mercedes-BenzGottlieb Daimler ve Karl Benz şiketleri birleşerek Mercedes-Benz şirketini oluşturdular .gg11..aa5..yy1924..aaMAYIS.|Mercedes-Benz|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 19 MAYIS 1924
| Dış: | Haliç KonferansıMusul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, Haliç Konferansı diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran'a kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyetine götürüldü. .gg19..aa5..yy1924..aaMAYIS.|Haliç Konferansı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|İngiltere| |
| 24 MAYIS 1924
| İç: | Haydarpaşa Limanı Devletleştirildi1889 yılında Sultan İkinci Abdulhamit'ten Yap-İşlet-Devret modeliyle limanın yapım iznini alan Societe du Port de Haydar Pacha şirketi, limanı 24 yıl işletti. Cumhuriyet'in ilanından sonra, stratejik konumu göz önüne alınarak, devletleştirilmesine karar verildi. Societe du Port de Haydar Pacha şirketinden 24 Mayıs 1924 tarihinde satın alınmasına karar verildi. Limanın yönetimi, Türkiye Devlet Demiryolları'na devredildi. .gg24..aa5..yy1924..aaMAYIS.|Haydarpaşa Limanı Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 24 MAYIS 1924
| İç: | Anadolu-Bağdat Demiryolları Müdüriyeti UmumiyesiOsmanlı döneminde inşa edilen demiryollarının 4.136 km.lik bölümü milli sınırlarımız içerisinde kalmıştı. Bu hatların 2.404 kilometresi yabancı şirketler tarafından işletilmekteydi. 24 Mayıs 1924 tarih ve 506 sayılı ANADOLU DEMİRYOLLARININ MÜBAYASINA VE DEVLET DEMİRYOLLARI MÜDÜRİYETİ UMUMİYESİNİN TEŞKİLAT VE VAZİFELERİNE DAİR KANUN ile demiryolu işletmeciliği için Nafia Vekâletine (Bayındırlık Bakanlığı) bağlı olarak kuruldu. .gg24..aa5..yy1924..aaMAYIS.|Anadolu-Bağdat Demiryolları Müdüriyeti Umumiyesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1 HAZİRAN 1924
| İç: | 150'lerin SürgünüLozan Barış görüşmeleri esnasında Milli Mücadele aleyhine faaliyet gösterdikleri gerekçesiyle af kanunu dışında tutulan, 150'likler diye bilinen kişilerin listesi çıkartıldı. Bu kişiler sürgüne gönderildiler. 15 Haziran'da vatandaşlıktan çıkartıldılar. Bunlar arasında Ali Galip, Çerkez Ethem, Refik Halit Karay, Refi Cevat Ulunay, Rıza Tevfik gibi isimler bulunuyordu. .gg1..aa6..yy1924..aaHAZİRAN.|150'lerin Sürgünü|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 2 HAZİRAN 1924
| Dünya: | Snyder Kızılderili YasasıYasayla, Amerikan Kongresi tarafından, Kızılderelilere vatandaşlık hakkı tanındı. "Kızıldereli" olarak bilinen kuzey Amerika yerlileri, uzun süren savaşların ardından, 1887'den itibaren toplu olarak kamplarda yaşamak zorunda bırakılmışlardı. .gg2..aa6..yy1924..aaHAZİRAN.|Snyder Kızılderili Yasası|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||ABD| |
| 26 HAZİRAN 1924
| Dünya: | Verem AşısıVerem aşısı, Albert Calmette ve Camille Guérin isimli iki Fransız araştırmacı tarafından keşfedildi. .gg26..aa6..yy1924..aaHAZİRAN.|Verem Aşısı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 3 AĞUSTOS 1924
| İç: | Üzerlerinde Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan ve Türkiye'nin ilk madeni parası olma özelliği taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı. Üzerlerinde Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan ve Türkiye'nin ilk madeni parası olma özelliği taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı. .gg3..aa8..yy1924..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 12 AĞUSTOS 1924
| İç: | Amele-i Teali CemiyetiCumhuriyet Türkiyesi'nin ilk işçi kuruluşlarından biri olan Amele Teali Cemiyeti kuruldu ve cemiyet başkanlığına Sabri Bey getirildi. .gg12..aa8..yy1924..aaAĞUSTOS.|Amele-i Teali Cemiyeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler||| |
| 26 AĞUSTOS 1924
| İç: | İşbankası Kuruldu. Bankacılıkla ilgili ilk önemli girişim olan Türkiye İş Bankası, 26 Ağustos 1924'de 1 milyon TL sermayeli, anonim şirket şeklinde kurulmuştur. Sermayenin %25'lik kısmı Mustafa Kemal Atatürk tarafından Hindistan'daki Müslümanlarca Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye'ye yardım olarak gönderilen paradan sağlanmış ve Mustafa Kemal %25 pay ile hissedar olmuştur. Bankanın ilk genel müdürlüğüne, Celâl Bayar'ın ataması yapıldı. Atatürk genel müdürden sonra yönetim kurulu üyelerini de o dönemin güvenilir kişileri ve yakın dostları arasından bizzat kendisi seçmiştir. .gg26..aa8..yy1924..aaAĞUSTOS.|İşbankası Kuruldu. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|M.Kemal|CHP| |
| 2 EKİM 1924
| İç: | Uluslararası Tahkim YasasıMilletler Cemiyeti'nin 47 üyesi, zorunlu tahkim yasasını onayladı. .gg2..aa10..yy1924..aaEKİM.|Uluslararası Tahkim Yasası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 18 EKİM 1924
| İç: | 2. Meclis BinasıTBMM, bugüne kadar 3 meclis binası kullanmıştır. Birinci TBMM binası, 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasından, 15 Ekim 1924 tarihine kadar hizmet vermiştir. 23 Nisan 1981 tarihinde ise "Kurtuluş Savaşı Müzesi" olarak ziyarete açılmıştır. Binanın günün ihtiyaçlarını karşılayamaması üzerine TBMM, iki yüz metre yakınında bulunan ve 1923 yılında Mimar Vedat Tek tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası mahfeli (Genel Merkezi ve Hukuk Mektebi) olarak tasarlanan binaya taşınmıştır. İkinci TBMM binası, 18 Ekim 1924 tarihinden 1960 darbesine kadar hizmet vermiştir. Bina, bodrum üzerine iki kat olarak kesme taştan inşa edilmiştir. Pencerelerde görülen kemerler, cephelerdeki çini panolar, geniş saçaklar, Osmanlı ve Selçuklu motiflerinin kullanıldığı kalemişi süslemeli ahşap tavanlar Cumhuriyet dönemi mimarisini yansıtmaktadır. Bina 30 Ekim 1981 tarihinde "Cumhuriyet Müzesi" olarak ziyarete açılmıştır. Doğrudan Meclis binası olarak tasarlanan bugünkü TBMM binasının yapımına Mustafa Kemal hayattayken karar verilmiştir. 04 Aralık 1936 tarihli Riyaset Divanı (Başkanlık Divanı) Kararı ve 11 Ocak 1937 tarihli 3090 sayılı Kanunla yeni bir meclis binasının yapımına karar verilmiştir. 1960 yılında inşaatı tamamen bitirilen bugünkü TBMM binası, 6 Ocak 1961 tarihinde Kurucu Meclis toplantısıyla hizmete açılmıştır. Açıldığı tarihte iki meclisli sisteme göre tasarlanmış olan TBMM binası, 1982 yılında tek meclis sistemine göre yeniden düzenlenmiştir. .gg18..aa10..yy1924..aaEKİM.|2. Meclis Binası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 25 EKİM 1924
| Kişi: | ö: Ziya Gökalp(1876-1924) Ziya Gökalp öncelikle Türkiye'yi Sosyoloji ile tanıştıran kişiydi ve ateşli bir Türk Milliyetçisi olarak sosyolojiyi entellektüel bir temel oluşturmada esas aldı. Mehmet Ziya Gökalp Diyarbakır'da doğdu. Baytar Mektebine (Veterinary College) kaydını yaptırdı. Jön Türklerin (Young Turks) fikirlerinden etkilenen Gökalp, 1885 yılında İstanbul'da gizli bir örgüt olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin (Union and Progress) üyesi oldu. 1898'de tutuklandı. Ziya Gökalp Jön Türk devriminden sonra, 1908'de İttihat ve Terakki Fırkası'nın Diyarbakır'daki temsilcisi oldu. .gg25..aa10..yy1924..aaEKİM.|ö: Ziya Gökalp|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Beyaz Türkler| |
| 27 EKİM 1924 1991 | Türk: | Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg27..aa10..yy1924..aaEKİM.|Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi|Özbekler| | | 10 KASIM 1924
| İç: | Halk Fırkası, "Cumhuriyet Halk Fırkası" adını aldı. Halk Fırkası, "Cumhuriyet Halk Fırkası" adını aldı. .gg10..aa11..yy1924..aaKASIM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|Ulus Gazetesi|Demokrasi|CHP| |
| 11 KASIM 1924
| İç: | Men'i Müskirat Kanunu (Sarhoşluk veren şeylerin önlenmesi) kapsamında mahkûm olanların affı. Men'i Müskirat Kanunu (Sarhoşluk veren şeylerin önlenmesi) kapsamında mahkûm olanların affı. .gg11..aa11..yy1924..aaKASIM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 17 KASIM 1924
| İç: | Terakkiperver Cumhuriyet FırkasıGenel Başkan: Kazım Karabekir, Başkan Yardımcısı: Rauf Orbay ve Adnan Adıvar, Genel Sekreter: Ali Fuat Cebesoy'dur. Terakkiperver Cumhuriyet fırkası demokratik hayatı benimsemekle beraber dini inanışlara saygılıyız görüşüne de ağırlık veriyordu. Programında "Parti dini inançlara saygılıdır" görüşünün yer alması Cumhuriyet karşıtlarının parti içinde toplanmasına neden oldu. Kısa zamanda amacından sapan parti, aynı zamanda inkılâpları benimsemeyen kişilerin sığınabileceği bir yer durumuna geldi. Doğuda çıkan Şeyh Sait ayaklanmasında, partinin bazı yöneticilerinin de rolü olduğu gerekçesiyle, 5 Haziran 1925 tarihinde kapatıldı. .gg17..aa11..yy1924..aaKASIM.|Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|Demokrasi|| |
| 22 KASIM 1924 3 MART 1925 | İç: | Ali Fethi Okyar HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 3. Hükümeti | Başbakan : | Ali Fethi Okyar | Unvanı : | İstanbul Milletvekili | Görev Veren : | Reis-i Cumhur Mustafa Kemal / 22 Kasım 1924 | TBMM : | 28 Haziran 1923 / 2.Dönem | Güvenoyu : | 27 Kasım 1924 / Katılım 188; Kabul 188 | Bakan Sayısı : | 11 Bakan | Görev Sonu : | 3 Mart 1925 / Okyar, Şeyh Sait İsyanı sırasında başbakanlıktan istifa etti. | .gg22..aa11..yy1924..aaKASIM.|Ali Fethi Okyar Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Yönetim|Ankara|Demokrasi|Hükumet| |
| 19 ARALIK 1924
| Dış: | Türk-Sovyet Saldırmazlık Paktı.gg19..aa12..yy1924..aaARALIK.|Türk-Sovyet Saldırmazlık Paktı|DIŞ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Rusya| | | 1925
| Kişi: | ö: Frege .gg..aa..yy1925..aa.|ö: Frege |KİŞİ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Felsefe Tarihi| |
| 1925
| Kişi: | ö: McTaggart .gg..aa..yy1925..aa.|ö: McTaggart |KİŞİ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Felsefe Tarihi| |
| 1925 1936 | Türk: | Kazak Özerk Sosyalist Cumhuriyeti Kazak Özerk Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1925..aa.||Türk|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Türk Tarihi|Kazaklar| |
| 1925 1929 | Türk: | Buhara Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Buhara Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1925..aa.||Türk|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Türk Tarihi|Özbekler| |
| 1925 1990 | Türk: | Çuvaşistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Çuvaşistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1925..aa.||Türk|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Türk Tarihi| |
| 1925 1991 | Türk: | Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1925..aa.||Türk|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar||Türk Tarihi| |
| 1925
| İç: | Eskişehir Cer Atölyeleri'nde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi. Eskişehir Cer Atölyeleri'nde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi. .gg..aa..yy1925..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1925
| İç: | Beykoz Deri ve Ayakkabı Fabrikası Devletleştirildi1812 yılında II. Mahmut tarafından özel sektörden devletleştirilen Sümerbank Beykoz Deri ve Kundura müesseseleri; 1925 yılında Türkiye Sanayii ve Maadin Bankasına devredildi;
1933 yılında da Sümerbank'a bağlandı. .gg..aa..yy1925..aa.|Beykoz Deri ve Ayakkabı Fabrikası Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1925
| İç: | Hereke Yünlü Sanayi Devletleştirildi1843 yılında özel bir işletme olarak çalışmaya başlayan Sümerbank Yünlü Sanayii Müessesesi Hereke Fabrikası; 1878 yılındaki yangın nedeniyle ancak 1883 yılında yeniden işletmeye açılabildi.
1925 yılında Sanayi ve Maadin Bankası'na devredildi.
1932 yılındaki yangından sonra yenilenerek 1933 yılında Sümerbank'a devredildi. .gg..aa..yy1925..aa.|Hereke Yünlü Sanayi Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1925
| İç: | Feshane Dokuma Fabrikası DevletleştirildiDefterdar Fabrikası, ilk olarak 1836 yılında fes imalathanesi (feshane) olarak açılmıştı. 1843-1851 döneminde dokuma fabrikasına dönüştürüldü.
1866 yılındaki yangından sonra 1868 yılında yenilendi ve modern bir mensucat fabrikası oldu.
1877-1925 döneminde askeri fabrika olarak çalıştı. 1925 yılında Sanayi ve Maadin Bankası tarafından bir şirkete kiralandı.
1933 yılında ise özel sektörden alınarak Sümerbank'a devredildi ve adı Sümerbank Defterdar Mensucat Fabrikası oldu. .gg..aa..yy1925..aa.|Feshane Dokuma Fabrikası Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1925
| İç: | Ergani Bakır MadeniErgani Bakır Madeni'nin işletme imtiyazı Birinci Dünya Savaşı öncesinde bir Alman şirketine verilmişti. Almanlar imtiyaz sözleşmesinin gereklerini yerine getirmeyince, 1925 yılında işletme hissesinin yüzde 50'si Almanlardan satın alındı ve Ergani Bakır İşletmesi Türk Anonim Şirketi kuruldu. Bu şirketin Türk grubu hissesi 1,5 milyon lira, Alman hissesi de 1,5 milyon liraydı. Almanların bu hissesi de 11 Haziran 1936 tarihinde satınalınarak devletleştirildi. İlk aşamada İş Bankası'nın da 500 bin liralık hissesi vardı. Bu hisse 14 Kasım 1944 tarihinde Etibank'a devredildi. Şirket böylece tümüyle devletleştirilmiş oldu. .gg..aa..yy1925..aa.|Ergani Bakır Madeni|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Almanya| |
| 3 OCAK 1925
| Dünya: | İtalya'da faşist lider Mussolini bütün yetkileri elinde topladı. İtalya'da faşist lider Mussolini bütün yetkileri elinde topladı. .gg3..aa1..yy1925..aaOCAK.||DÜNYA|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Avrupa|İtalya|| |
| 19 OCAK 1925
| İç: | Yol Mükellefiyeti KanunuYol vergisi üzerine ilk kanun, 10 maddeden oluşan 102 sayılı Tarik Bedeli Nakdisi Hakkında Kanundu ve 21 Şubat 1921 tarihinde yürürlüğe girmişti. 19 Ocak 1925 tarihinde, aynı konuda, 23 maddeden oluşan 542 sayılı Yol Mükellefiyeti Kanunu çıkarıldı.
17 Şubat 1925 tarihinde Aşar Vergisinin kaldırılmasından sonra, Yol Vergisi, kırsal kesimden alınan en önemli vergi haline geldi. Konu hakkında ki önceki kanunların tümü kaldırılarak, bütün hükümler 10 Haziran 1929 tarih ve 1525 sayılı Şose ve Köprüler Kanunu içinde toplandı. .gg19..aa1..yy1925..aaOCAK.|Yol Mükellefiyeti Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 13 ŞUBAT 1925
| İç: | Şeyh Sait AyaklanmasıMusul'un geri alınması için çaba harcayan Atatürk Türkiyesini engellemek ve Anadolu'da Türk Devlet yapısı içinde sağlanan birliği "Kürt" kartı ile bozmak isteyen dış güçler, kendilerine hizmet eden bazı gruplara, halk içinde destek görebilecek bir takım saiklerle, devlete karşı provokasyon yaptırdı. İngiliz destek ve kışkırtması ile başlayan bu ayaklanmalar Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaygın bir şekilde etkili oldu. Bölgede, ancak 31 Mayıs 1925 tarihinde tam olarak sükunet sağlandı. Şeyh Said İsyanı üzerine Doğu Anadolu'da 24 Şubat 1925 - 23 Aralık 1927 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edildi. 22 Kasım 1924'de kurulan Ali Fethi Okyar Hükümeti, Şeyh Sait ayaklanması sonrasında düşürülerek, 3 Mart 1925'de İsmet İnönü'nün tekrar hükümet kurması sağlandı. .gg13..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Şeyh Sait Ayaklanması|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Ortadoğu|Ortadoğu|Demokrasi|İsyan|İngiltere| |
| 14 ŞUBAT 1925
| Kişi: | Milletvekili Halit Paşa (Karsıalan) ÖldürüldüKurtuluş Savaşının önemli komutanlarından, 1920'de Kars ve Sarıkamış işgalini bitiren ve Batı Cephesinde Sakarya Savaşında çok üstün başarılar göstererek, mezalimi ile ünlü Yunan 11. Tümenini, Komutanı General Krokodeilos Kladas ile beraber esir alan Halit (Karsıalan) Paşa (1883-1925), TBMM'nde öldürüldü. Halit Paşayı öldürme görevi İsmet Paşanın yaveri Daim Bey'e verilmişti. Plana göre kürsüde konuşurken öldürülecekti. Ancak Halit Paşanın konuşması sırasında, yine Meclisteki yolsuzluklar konusuna değinince, çıkan kargaşa içinde bu plan uygulanamadı. Görüşmelere ara verildiğinde Meclis koridorlarında Afyon vekili (Kel) Ali (Çetinkaya) Bey, Kozan vekili Ali Saip Bey, Cebelibereket vekili Avni Bey, Gaziantep vekili Kılıç Ali Bey, Cebeliberet vekili Hüseyin Avni Bey ve Elazığ vekili Hüseyin Bey, Halid Paşa'nın önünü kestiler. Bu kişilerin Halit Paşaya saldırmaları sonucunda çıkan kavga esnasında bir silah 9 el ateşlendi ve Halit Paşa vuruldu. Halit Paşa, yaralı halde mecliste bir odaya alındı. 5 gün orada bekletildi. 5 gün sonra şehit oldu. Mustafa Kemal'in kendisini ziyareti sırasında kendisine ateş edenin Rize mebusu Rauf Bey olduğunu söyledi. Ne tesadüftür ki Rauf Bey de birkaç ay sonra 3 Mayıs 1925 de yatağında ölü olarak bulundu. Bu olayın İsmet İnönü – Fethi Okyar hesaplaşması ile ilintili olduğunu söyleyenler hiç de az değildir. .gg14..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Milletvekili Halit Paşa (Karsıalan) Öldürüldü|KİŞİ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|STK ve Partiler|Balkanlar|Yunan|Demokrasi|Suikast| |
| 16 ŞUBAT 1925
| İç: | Türk Hava Kurumu Kuruldu. Türk Hava Kurumu, 16 Şubat 1925'de "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla kurulmuştur. Cemiyet'in kuruluş amacı;
Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal önemini anlatmak;
askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak;
bütün bunlar için gerekli araç ve gereci hazırlamak;
personeli yetiştirmek ve Uçan Bir Türk Gençliği yaratmaktır. 23 Nisan 1926'da Türk Havacılığının gereksinimi olan teknik personelin eğitilmesi amacıyla "Tayyare Makinist Mektebini" hizmete açılmıştır. 1940 yılına kadar THK'nın Akköprü'deki atölyesinde yüzlerce planör üretimi, planör ve motor onarımı yapıldı. 1940 yılı sonunda Akköprü'deki atölye fabrika haline getirildi ve burada İngiliz Miles Magister eğitim uçaklarının seri montajına başlandı. .gg16..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Türk Hava Kurumu Kuruldu. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 19 ŞUBAT 1925
| İç: | Telsiz Tesis KanunuTelsiz tesisi hakkındaki kanun çıktı. Türkiye'de radyonun kurulması TBMM'de kabul edildi. .gg19..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Telsiz Tesis Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 21 ŞUBAT 1925
| İç: | Kur'an Tercümesi21 Şubat 1925 tarihinde BMM'nde Diyanet İşleri Riyaseti'nin bütçe müzakereleri yapılırken, 61. İctima'ın ikinci celsesinde Eskişehir Meb'ûsu Abdullah Azmi Efendi sözü Kur'an tercümelerine getirir ve Meclis Riyaseti'ne, altında 50 küsur arkadaşının imzası bulunan bir takrir sunar. Takrir, Başvekil de dahil olmak üzere Meclis'in hüsnü kabulüyle karşılanır ve Kur'an-ı Kerîmin tercüme ve tefsiri ile ehâdis-i şerîfenin (Sahih-i Buharî'nin) tercüme ve şerhi için bütçeye 20.000 liralık bir tahsisat konulur. Bu tahsisatın ardından Mehmet Akif ile irtibata geçilerek Türkçe Mealin kendisi tarafından hazırlanması için ikna edilmeye çalışılır. .gg21..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Kur'an Tercümesi|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|| |
| 25 ŞUBAT 1925
| İç: | Dinin Politik İstismarını Önleme KanunuDinin politik amaçla suistimal edilmeyeceği hakkında kanun kabul edildi. .gg25..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Dinin Politik İstismarını Önleme Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 27 ŞUBAT 1925
| İç: | Aşar Kaldırıldı.Aşar vergisi, Öşür vergisi olarakta bilinen Osmanlı'da tarım ürünleri üzerinden alınan %10 oranında ki vergiye denilmektedir. Aşar vergisi alınan ürünler Buğday, Arpa, Pirinç, Darı, Karpuz, Hıyar, Patlıcan, Yonca, Zeytin, Susam, Bal, Şeker kamışı ve meyveler idi. Kaldırılmadan bir yıl önce, 1924 yılında, 27.5 milyon lira ile bütçenin dörtte birini oluşturuyordu. .gg27..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Aşar Kaldırıldı.|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 29 ŞUBAT 1925
| İç: | Rum Ortodoks Patriği Sınırdışı EdildiRum-Ortodoks Mezhebi ile ilgili olarak, Patriğin TC vatandaşı olması, Türkiye'de ikamet etmesi gibi bağlayıcı şartlar belirlenmiş ve yürürlüğe konmuştur. Bu uygulamayı zorlamak isteyen güçler tarafından 1925 yılında seçilen yabancı uyruklu patrik Konstantin Araboğlu 29 Ocak 1925'te sınır dışı edilerek yeni patrik seçimine gidilmiştir. .gg29..aa2..yy1925..aaŞUBAT.|Rum Ortodoks Patriği Sınırdışı Edildi|İÇ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Devletin Tesisi|Din Tarihi| |
| 1 MART 1925
| Dış: | Tütün Rejisi Satın Alındı.1 Mart 1925'te Tütün Rejisi Fransızlardan 4 milyona devletçe satın alındı ve tüm hak ve yükümlülükleri devlete devredildi. Yabancılara ait Reji Şirketi (Memalik-i Mahruse-i Şahane Duhanları Müşterekü'l-Menfa'a Reji Şirketi) Osmanlı İmparatorluğu'nda tütün üretimini ve işlenmesini sıkı bir biçimde denetliyor, elde edilen gelirin büyük bir bölümünü Osmanlı borçları karşılığında Düyunu Umumiye'ye veriyordu. 1925 yılında Hükümetle Reji Şirketi arasında yapılan bir antlaşma ile Reji'nin bütün hak ve yükümlülükleri Devlete devredildi. Cumhuriyet Hükümeti, Reji'nin sermayesi olan 4 milyon Fransız Frankını Osmanlı Bankası'na ödedi ve Reji'nin yönetimini devraldı. Ayrıca 26.2.1925 gün ve 588 sayılı yasa,
"istihlaki dahiliyeye mahsus tütün mubayaası, işletilmesi ve tütün ve sigara imali ve satılmasile tütüne müteallik sair umur... doğrudan doğruya Hükümetçe ifa edilir"
düzenlemesini getirdi. 9 Haziran 1930 gün ve 1701 sayılı Yasa ise 588 sayılı yasanın yerini aldı. Bu yasaya göre, halkın tüketimi için tütün ve tömbekiyi satın almak, işlemek, kıymak; bu tütünden sigara, enfiye, ağız ve pipo tütünü yapmak; bu maddeleri markalı, bandrollü ve etiketli kutulara ve paketlere koymak; bunları ülke içinde satmak Devletin tekeli altına alındı. Yalnızca yabancı ülkelere satmak amacıyla yaprak tütün ticareti yapmak serbest bırakıldı. .gg1..aa3..yy1925..aaMART.|Tütün Rejisi Satın Alındı.|DIŞ|Kemal Atatürk|Ali Fethi Okyar|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Dış Borç|Fransa| |
| 3 MART 1925 1 KASIM 1927 | İç: | 3. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 4. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Reis-i Cumhur Mustafa Kemal / 3 Mart 1925 | TBMM : | 28 Haziran 1923 / 2.Dönem | Güvenoyu : | 4 Mart 1925 / Katılım 179; Kabul 153; Red 23; Çekimser 1 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 1 Kasım 1927 / 1927'de yapılan genel seçimler ile hükümet sona erdi. | .gg3..aa3..yy1925..aaMART.|3. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 4 MART 1925
| İç: | Takrir-i Sükun Kanunu2 yıl süre için çıkarılan kanun, daha sonra süresinin 2 yıl daha uzatılması ile 4.3.1929 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır. Şeyh Sait isyanını bastırmayı, karışanları cezalandırmayı ve bölgede meydana gelen diğer kalkışmaları bertaraf ederek, asayişi sağlayacak etki oluşturmayı amaçlamıştır. Ayrıca bu kanunla iki istiklal mahkemesi kurulmuştur.
• ANKARA İSTİKLAL MAHKEMESİ ( Harekât-ı Askeriye Mıntıkası Haricinde Kalan İller ) 04/03/1925 tarihinde kuruldu, 07/03/1927 tarihinde kaldırıldı.
• ŞARK İSTİKLAL MAHKEMESİ ( Harekat-ı Askeriye Mıntıkası ) 04/03/1925 tarihinde kuruldu, 07/03/1927 tarihinde kaldırıldı. .gg4..aa3..yy1925..aaMART.|Takrir-i Sükun Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 8 MART 1925
| İç: | Anadolu Sigorta"Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi" kuruldu. .gg8..aa3..yy1925..aaMART.|Anadolu Sigorta|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 8 NİSAN 1925
| İç: | Şeker Fabrikalarına Bahşolunan İmtiyaz ve Muafiyet Hakkında KanunTicaret bakanlığının saptayacağı bölgeler içinde, 25 yıl süreyle şeker fabrikaları kurma ve işletme hakkı veriliyordu. Fabrikalar belirtilen süre içerisinde 1913 tarihli Teşviki Sanayi Kanununun sağladığı kolaylıklardan yararlandırılacaktı.
• Üretilen şekerden 8 yıl süre ile istihlak vergisi alınmayacak,
• üretilen pancarın şeker fabrikalarına satılması koşuluyla, pancar ekim alanları arazi vergisinden bağışık tutulacaktı.
• Fabrikalara kömür ve kireç sağlayan ocaklardan herhangi bir resim alınmayacak,
• fabrika kuracaklara hazine topraklarından bedelsiz olarak 1-5 ha'lık alan tahsis edilecek,
• fabrikaların hammadde ve ürünleri, kamu taşıtlarınca 1/3 oranında indirimli taşınacak,
• fabrikada çalışanlardan 10 yıl süreyle "temettü vergisi" alınmayacaktı. Ancak bu yasadan yararlanmak isteyen kişi ve kuruluşlar, şeker fabrikası kurabilecek ve işletebilecek sermayesi ve personeli olduğunu kanıtlamak zorunda olacaklardı. .gg8..aa4..yy1925..aaNİSAN.|Şeker Fabrikalarına Bahşolunan İmtiyaz ve Muafiyet Hakkında Kanun|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 14 NİSAN 1925
| İç: | Limanlar Kanunu14 Nisan 1925 gün ve 618 sayılı Limanlar Kanunu, Türkiye'deki limanların idare ve bakımını Devletin sorumluluğu altına veriyordu. Hükümet, sermayesini kısmen bütçeden sağlayarak, her limanda bir Türk Anonim Şirketi oluşturmaya yetkiliydi. Bu şirket, limandaki su ve kömür dağıtımını, yükleme ve boşaltma işlerini düzenleyecekti. .gg14..aa4..yy1925..aaNİSAN.|Limanlar Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 19 NİSAN 1925
| İç: | Sümerbank kuruldu (eski Sanayi ve Maadin bankası) Sümerbank kuruldu (eski Sanayi ve Maadin bankası) .gg19..aa4..yy1925..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 19 NİSAN 1925
| İç: | Sanayi ve Maadin Bankası19 Nisan 1925 tarihli 633 sayılı kanunla kurulan banka, 1 Mayıs 1925 tarihinde çalışmalarına başlamıştır. Sanayi ve Maadin Bankası, devletin, sanayi ve maden üretiminin geliştirilmesine ve doğrudan doğruya görev almasına olanak veren ilk kuruluş olmuştu. Kalkınma bankası tipinin ilk örneklerinden olan bu bankanın kurulması ile devlet, Türk bankacılığında işletmecilik yönü ağır basan, bir banka türü oluşturmuş bulunuyordu. Sanayi ve Maadin Bankası, Hereke, Feshane, Bakırköy Mensucat Fabrikalarını ve Tosya Çeltik Fabrikasını kontrolü altında tutmuştu. Ayrıca Bünyan ve Isparta iplik fabrikalarına, Maraş Çeltik Fabrikasına, Malatya ve Aksaray Değirmen ve Elektrik Şirketlerine, Kütahya Çini Fabrikasına ve Yalvaç Sanayi-Ticaret Şirketine ortak olmuştu. Sanayi ve Maadin Bankası 1932 yılında elinde bulunan fabrikaları Sanayi Ofisine devretmiş, 7 Temmuz 1932 tarih, 2064 sayılı kanunla kurulan Türkiye Sanayi ve Kredi Bankası'na devredilmiştir. 1933 yılında Sümerbank'ın kurulmasıyla, Sanayi Ofisi'nin elinde bulunan fabrikalar bu kuruluşa devredilmiştir. .gg19..aa4..yy1925..aaNİSAN.|Sanayi ve Maadin Bankası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 22 NİSAN 1925
| İç: | Yüksek Askeri ŞuraYüksek Askeri Şura Kanunu kabul edildi. .gg22..aa4..yy1925..aaNİSAN.|Yüksek Askeri Şura|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 20 MAYIS 1925
| Kişi: | M.Kemal'e Murassa NişanıM.KEMAL ÖZLÜK DOSYASI: Murassa Nişanı
Türk Hava Kurumu'nu kurması nedeniyle Atatürk'e Türk Tayyare Kurumu tarafından 20 mayıs 1925'te verilen platinden murassa nişanın 131 adet pırlanta ve bir adet zümrüt taşı vardır. Büyük taş 2 krattır. Alt ortadaki ay yıldızın her iki yanından açılıp, yukarıya doğru daralan tepe noktasında yıldızla birleşen bir çelenk vardır. Çelengin ortasında tayyare figürü bulunmaktadır. Büyük taş, yıldızın ortasında, zümrüt taş ise tayyarenin ucundadır. .gg20..aa5..yy1925..aaMAYIS.|M.Kemal'e Murassa Nişanı|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal| |
| 25 HAZİRAN 1925
| Dünya: | Yunanistan'da, General Thedoros Pangalos bir darbeyle iktidarı ele geçirdi. Yunanistan'da, General Thedoros Pangalos bir darbeyle iktidarı ele geçirdi. .gg25..aa6..yy1925..aaHAZİRAN.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|| |
| 29 HAZİRAN 1925
| İç: | Diyarbakır İstiklal Mahkemesi'nce idama mahkum edilen Şeyh Said ile adamları idam edildi. Diyarbakır İstiklal Mahkemesi'nce idama mahkum edilen Şeyh Said ile adamları idam edildi. .gg29..aa6..yy1925..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 29 TEMMUZ 1925
| İç: | İstanbul Liman İnhisarı Taş.29 Temmuz 1925 gün ve 2256 sayılı kararnameyle İstanbul Liman İnhisarı TAŞ. Adında bir anonim şirket kuruldu. Bu kuruluşta Sanayi ve Maadin Bankası, İş Bankası, Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi, Bahri Muamelat T.A.Ş., İstanbul Mavna ve Salapuryacılar Tahmil ve Tahliye Cemiyeti (yükleme ve boşaltma) yer alıyordu. .gg29..aa7..yy1925..aaTEMMUZ.|İstanbul Liman İnhisarı Taş.|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 5 AĞUSTOS 1925
| Kişi: | Latife HanımMustafa Kemal ile Latife Hanım boşandı. .gg5..aa8..yy1925..aaAĞUSTOS.|Latife Hanım|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal| |
| 8 AĞUSTOS 1925
| Dünya: | Ku Klux Klan KongresiIrkçı Ku Klux Klan örgütünün ilk kongresi toplandı.
Ku Klux Klan (KKK), 24 Aralık 1865'te ABD'nin Tennessee eyaletinde kurulan, siyahi karşıtı, beyaz üstünlükçüsü ve göçmen karşıtı, ırkçı bir gizli örgüt. .gg8..aa8..yy1925..aaAĞUSTOS.|Ku Klux Klan Kongresi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Amerika| |
| 14 AĞUSTOS 1925
| İç: | Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk posta pulları tedavüle çıkarıldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk posta pulları tedavüle çıkarıldı. .gg14..aa8..yy1925..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 24 AĞUSTOS 1925
| İç: | .gg24..aa8..yy1925..aaAĞUSTOS.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 1 EYLÜL 1925
| İç: | Tıp KongresiI.Tıp Kongresi Ankara'da toplandı. .gg1..aa9..yy1925..aaEYLÜL.|Tıp Kongresi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 5 EKİM 1925
| İç: | İlk Cumhuriyet Altınıİlk Cumhuriyet Altını İstanbul darphanesinde basıldı. .gg5..aa10..yy1925..aaEKİM.|İlk Cumhuriyet Altını|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 14 EKİM 1925
| İç: | İlk Köprü YapımıTürkiye'nin ilk betonarme köprüsü Menderes nehri üzerinde yapıldı. Köprünün 75 metre uzunluğunda olduğu bildirildi. .gg14..aa10..yy1925..aaEKİM.|İlk Köprü Yapımı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 17 EKİM 1925
| İç: | Ankara Tıp Fakultesi.gg17..aa10..yy1925..aaEKİM.|Ankara Tıp Fakultesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Devletin Tesisi|| | | 18 EKİM 1925
| Dış: | Bulgaristan ile Dostluk Antlaşması.gg18..aa10..yy1925..aaEKİM.|Bulgaristan ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| | | 28 EKİM 1925
| Dış: | Yugoslavya ile Dostluk Antlaşması.gg28..aa10..yy1925..aaEKİM.|Yugoslavya ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| | | 5 KASIM 1925
| İç: | Ankara Hukuk Fakultesi.gg5..aa11..yy1925..aaKASIM.|Ankara Hukuk Fakultesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| | | 13 KASIM 1925
| İç: | Yeni İstiklal Marşı Yarışması.gg13..aa11..yy1925..aaKASIM.|Yeni İstiklal Marşı Yarışması|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||CHP| | | 23 KASIM 1925
| İç: | Şurayı DevletŞuray-ı Devlet (Danıştay) yeniden kuruldu. .gg23..aa11..yy1925..aaKASIM.|Şurayı Devlet|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 25 KASIM 1925
| İç: | Şapka Kanunu Kabul Edildi. Osmanlı toplumunda, Müslümanlar toplumdaki yerlerine ve edindikleri görevlere göre değişik biçimlerde giyinebilirlerdi. Gayri Müslimler ise kendilerine göre giyinmekteydiler. II. Mahmut döneminde de bu hususta düzenlemeye gidilmesi denenmişti. Devlet memurlarının ceket ve pantolon giymeleri ve başlarına da fes giymeleri mecbur edilmişti.
M.Kemal, 25 Ağustos 1925'te Kastamonu'ya yaptığı bir gezide, başına şapka giyip, "Buna 'şemsiperli serpuş' derler" diye halkı şapka giymeye özendirmesinden sonra, 25 Kasım 1925'te "Şapka Giyilmesi Hakkındaki Kanun" çıkarıldı. .gg25..aa11..yy1925..aaKASIM.|Şapka Kanunu Kabul Edildi. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 26 KASIM 1925
| İç: | Tütün İdare-i Murakatesi ve Sigara Kağıdı İnhisarı Hakkında KanunTütün işletmeleri devlet kontrolüne alınmıştır. .gg26..aa11..yy1925..aaKASIM.|Tütün İdare-i Murakatesi ve Sigara Kağıdı İnhisarı Hakkında Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 30 KASIM 1925
| İç: | Hakimiyet MilletindirTBMM kürsüsünün arkasındaki duvara, "Hakimiyet Milletindir" levhası asıldı. .gg30..aa11..yy1925..aaKASIM.|Hakimiyet Milletindir|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 30 KASIM 1925
| İç: | Tekkeler, Türbeler, Zaviyeler Kapatıldı. Tekke ve Zaviyelerle, Türbelerin Seddine (kapatılmasına) ve Türbedarlıklar ile Birtakım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun .gg30..aa11..yy1925..aaKASIM.|Tekkeler, Türbeler, Zaviyeler Kapatıldı. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 5 ARALIK 1925
| İç: | Ankara Adliye Hukuk MektebiAnkara'da bir hukuk mektebinin açılması için ilk teşebbüs 1921 yılında yapılmıştır. Kastamonu milletvekili Abdulkadir Kemal Bey Meclise üç maddelik bir teklif vererek Ankara'da bir hukuk mektebi açılmasını önermiştir. Gazi Mustafa Kemal'de 1922 yılında meclisi açış konuşmasında Ankara'da bir hukuk mektebinin açılması gereğini belirtmiştir. Bu çabalar sonucunda Ankara Hukuk Fakültesi, 5 Aralık 1925 tarihinde, "Ankara Adliye Hukuk Mektebi" adıyla kurulmuştur ve ilk olarak 301 öğrenci kayıt yaptırmıştır. .gg5..aa12..yy1925..aaARALIK.|Ankara Adliye Hukuk Mektebi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Devletin Tesisi|| |
| 8 ARALIK 1925
| İç: | Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan CereyanlarMaarif Vekaleti "Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar" üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi gerektiği belirtildi.) .gg8..aa12..yy1925..aaARALIK.|Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 14 ARALIK 1925
| Dünya: | Kuantum MekaniğiAlman fizikçi ise Werner Heisenberg tarafından kuantum mekaniği ortaya atıldı. Ortaya attığı kuantum felsefesi yaklaşımı, insanlığın fiziksel dünya hakkındaki görüşlerini kökten değiştirdi. Kuantum fiziği, kuantum mekaniği, kuantum alan teorisi, kuantum optiği ve kuantum bilgi teorisi gibi önemli dallar içeren bir bilim dalıdır. Kuantum mekaniği üzerine çalışmalar yapmış olan birçok önemli bilim insanı bulunmaktadır. Werner Heisenberg dışında Max Planck, Erwin Schrödinger ve Paul Dirac bu alanda önemli katkılarda bulunmuş olan bilim insanlarıdır. Max Planck, kuantum teorisini ve Planck sabitini önererek kuantum mekaniğinin temelini atmıştır. Planck ayrıca, enerjinin belirli miktarlarda ('kuantum') aktarıldığını öne süren hipotezini geliştirdi. Erwin Schrödinger, Schrödinger denklemini geliştirerek kuantum mekaniği teorisine önemli bir katkıda bulundu. Bu denklem, bir kuantum sisteminin zaman içinde nasıl evrimleşeceğini gösteren temel bir denklemdir. Paul Dirac, kuantum fiziğinin temel prensiplerini formüle etti. Dirac, elektron dalgasının durağan durumdaki Schrödinger denkleminin bir çözümünü sağlayan ve bu doğrultuda relativistik kuantum mekaniği geliştiren Dirac denklemini oluşturmuştur. .gg14..aa12..yy1925..aaARALIK.|Kuantum Mekaniği|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 17 ARALIK 1925
| Dış: | Rusya ile Tarafsızlık ve Saldırmazlık AntlaşmasıBirinci Dünya Savaşı'nın galiplerinin, Almanya'yı da saflarına alarak 1925'te Locarno sistemini kurmaları Sovyetler Birliği'ni rahatsız etmişti. Ayrıca Musul Meselesi'nde Milletler Cemiyeti'nin tutumu Sovyetler Birliği ile Türkiye'yi birbirine yaklaştırmış ve iki devlet 17 Aralık 1925 tarihinde Paris'te bir tarafsızlık ve saldırmazlık anlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma iki ülke arasındaki iktisadî münasebetlerden daha çok siyasî münasebetlerin gelişmesine sebep olmuştur. Türkiye'nin Sovyetler Birliği ile 1925 Antlaşmasını teyit eden ve iki yıl daha uzatan 17 Aralık 1928 tarihli bir dostluk antlaşmasını imzalaması, Türkiye'nin batılı devletlere yaklaşmasına olanak vermiştir. Gerçekten de Türkiye, 1930 yılına doğru eski düşmanları İngiltere, Fransa, Yunanistan'la meselelerini hallederek normal münasebetler içine girmiştir. Dolayısıyla bu dönemde Sovyetler Birliği artık Türkiye'nin dayandığı tek büyük devlet olmaktan çıkacaktır. Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'nın girişimleriyle 28 Ağustos 1928'de Paris'te 9 batılı devlet tarafından Briand-Kellogg Paktı oluşturulmuştu. Türkiye, tecavüzî savaşı yasaklayan bu belgeyi 19 Ocak 1929 günü onaylamıştır. Sovyetler Birliği, Briand-Kellogg Paktını imzalayan ilk devlet olmakla birlikte, bu antlaşmayı bir an evvel yürürlüğe koymak amacıyla, Doğu Avrupa'daki komşuları ile 9 Şubat 1929'da Litvinof Protokolünü imzalamıştır. Türkiye, Litvinof Protokolünü de 1 Nisan 1929'da onaylamıştır. .gg17..aa12..yy1925..aaARALIK.|Rusya ile Tarafsızlık ve Saldırmazlık Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Yunan|Rusya| |
| 26 ARALIK 1925
| İç: | Beynelmilel Takvim ve Saat Kabul Edildi.Kabul edilen bu kanunlarla;
• Hicri ve Rumi Takvim uygulaması kaldırılarak yerine Miladi Takvim,
• Alaturka saat yerine de milletlerarası saat sistemi uygulaması benimsendi. .gg26..aa12..yy1925..aaARALIK.|Beynelmilel Takvim ve Saat Kabul Edildi.|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 1926
| Dünya: | RoketRobert GODDART ilk sıvı yakıtlı roketi başarıyla fırlattı. .gg..aa..yy1926..aa.|Roket|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 27 OCAK 1926
| Dünya: | Televizyonİskoçyalı John Logie BAIRD ilk kez insan yüzünün görüntüsünü televizyonda elde etti. (Televizyonu icat etti.) .gg27..aa1..yy1926..aaOCAK.|Televizyon|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 4 ŞUBAT 1926
| Kişi: | İdam: İskilipli Atıf Hoca"Frenk Mukallitliği ve Şapka" adlı risalenin yazarı İskilipli Atıf Hoca, Ankara İstiklal Mahkemesi'nin "tartışmalı" kararı ile idam edildi. .gg4..aa2..yy1926..aaŞUBAT.|İdam: İskilipli Atıf Hoca|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 17 ŞUBAT 1926
| İç: | Türk Medeni Kanunu Kabul Edildi. İsviçre'de 1907 yılında hazırlanan ve 1912 yılında yürürlüğe giren kanundan alınarak, 17 Şubat 1926 tarihinde kabul edildi.
Medeni Kanunun kabulünden sonra Mecelle Kanunları kaldırıldı. .gg17..aa2..yy1926..aaŞUBAT.|Türk Medeni Kanunu Kabul Edildi. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 18 ŞUBAT 1926
| İç: | "Benim naçiz vücudum birgün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet pâyidar kalacaktır." "Benim naçiz vücudum birgün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet pâyidar kalacaktır." .gg18..aa2..yy1926..aaŞUBAT.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Aktüel||M.Kemal| |
| 26 ŞUBAT 1926
| Türk: | Bakü 1. Türkoloji Kurultayı.gg26..aa2..yy1926..aaŞUBAT.|Bakü 1. Türkoloji Kurultayı|Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Orta Asya|Devletin Tesisi|Türk Tarihi| | | 1 MART 1926
| İç: | Ceza Kanunu1889 tarihli İtalyan ceza kanunundan alınarak, 1 Mart 1926 tarihînde kabul edilmiştir. .gg1..aa3..yy1926..aaMART.|Ceza Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|İtalya|Devletin Tesisi|| |
| 8 MART 1926
| İç: | Borçlar Kanunuİsviçre kanunlarından alınarak Türkiye'de yürürlüğe konulmuştur. 4 Ekim 1926 tarihinde yürürlüğe konulan 818 sayılı kanundur. .gg8..aa3..yy1926..aaMART.|Borçlar Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 17 MART 1926
| İç: | Demir Sanayinin Tesisine Dair KanunAtatürk, Türkiye'de bir demir-çelik fabrikasının kurulmasına çok büyük önem veriyordu. İktisat Vekaleti ilk olarak 1925 yılında bu konuda bir çalışma yaptı. 17 Mart 1926 tarihinde de Demir Sanayiinin Tesisine Dair 786 sayılı kanun kabul edildi. Bu kanun, demir sanayiinin devlet tarafından kurulmasını öngörüyordu. Kanunun 1. Maddesi şöyleydi: "Karadeniz mailesinde Devlet tarafından tesis edilecek demir sanayii ile merbutu kömür ve demir madenlerinin tetkik, taharri, tesis ve işletilmesi için dört senede sarf edilmek ve her sene sarfı icap eden miktar bütçeye konulmak üzere, on sekiz milyon lira tahsis olunmuştur." Bu kanunun çıkmasına rağmen uzun bir süre, bir adım atılamadı. .gg17..aa3..yy1926..aaMART.|Demir Sanayinin Tesisine Dair Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 24 MART 1926
| İç: | Petrol KanunuKanun ile petrol arama ve işletme hakkı devlete verilmiştir. 7 Mart 1954 tarihinde güncellenmiş ve aynı tarihte TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI KANUNU çıkarılmıştır. .gg24..aa3..yy1926..aaMART.|Petrol Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 1 NİSAN 1926
| İç: | İstanbul BorsasıOsmanlı Borsası 1860'larda ffaliyete geçmesine karşın, resmi kuruluşu 1873 tarihli "Dersaadet Tahvilat Borsası Nizamnamesi" adlı tüzükle olmuştu. Yerli ve yabancı spekülatörlerin borsa çevresindeki kahvehaneleri, dükkan ve sokakları "hava oyunları"(vadeli ve türev borsa işlemleri; kaldıraçlı işlemler)nın meskeni haline getirmeleri üzerine borsayı bu durumundan kurtarmak amacıyla başka bir yere taşınması düşünülmüş ve nihayetinde 1 Nisan 1926 tarihinde Bahçekapı'da yeni yapılan bir han olan Dördüncü Vakıf Hanına taşınmıştır. .gg1..aa4..yy1926..aaNİSAN.|İstanbul Borsası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 19 NİSAN 1926
| İç: | Tayyare PiyangosuCumhuriyetin ilk piyangosu olan, "Tayyare Piyangosu" tertiplendi. İkramiye miktarı 7.500.000 lira idi. .gg19..aa4..yy1926..aaNİSAN.|Tayyare Piyangosu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi||| |
| 22 NİSAN 1926
| Dış: | İran ile Dostluk ve Güvenlik Antlaşması.gg22..aa4..yy1926..aaNİSAN.|İran ile Dostluk ve Güvenlik Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu||İran|Pehleviler| | | 25 NİSAN 1926 1979 | Dünya: | Pehleviler - İran (Şahlık) Pehlevi hükümdarlığı - İran'da Rıza Han Pehlevi kendisini "Şah" ilan etti. 1921'de askeri darbe yapan, asker kökenli ve İngiliz himayesinde ki Şah Rıza Pehlevi, İran'da iktidarı ele geçirdi. Laik reform hareketini ve Pehlevi hanedanını başlattı. Pers İmparatorluğu sona ermiş oldu. .gg25..aa4..yy1926..aaNİSAN.|Pehleviler - İran (Şahlık) |DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu||İran|Pehleviler| |
| 2 MAYIS 1926
| Dünya: | FaksAtlas Okyanusu'nun iki yakası arasında ilk faks mesajı gönderildi. .gg2..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Faks|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 15 MAYIS 1926
| İç: | Sultan Vahdettin'in vefatıSon Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahidettin San Remo'da vefat etti. .gg15..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Sultan Vahdettin'in vefatı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Aktüel|Devlet Adamı|| |
| 22 MAYIS 1926
| İç: | Emlak ve Eytam Bankası Kuruldu. Milli bankacılığın geliştiği dönemlerde, devlet inşaat sektörüne kredi sağlamak için 22 Mayıs 1926 tarihli, 844 sayılı yasa ile ve 20.000.000.-TL sermaye ile kurulmuştur. Emlak ve Eytam Bankası'nı kurulmasının amacı, bu bankadan, ülkenin imarı konusunda yararlanmaktı. .gg22..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Emlak ve Eytam Bankası Kuruldu. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 28 MAYIS 1926
| İç: | Teşviki Sanayi Kanunu Kabul Edildi.Alman ve İtalyan kanun ve eserlerinden yararlanılarak hazırlanan kanunun;
• Kara Ticareti kısmı 29 Mayıs 1926'da,
• Deniz Ticareti kısmı 15 Mayıs 1929'da yürürlüğe girmiştir. .gg28..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Teşviki Sanayi Kanunu Kabul Edildi.|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|İtalya|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Almanya| |
| 30 MAYIS 1926
| Dış: | Fransa ile Uyuşmazlıklar20 Ekim 1921 tarihli Ankara İtilâfnamesi, Türk-Fransız münasebetlerinde bir yakınlaşma doğurmuştu. Ancak, Lozan görüşmelerinde Fransa'nın Osmanlı borçları ve Türkiye'deki yatırımlar konusundaki olumsuz tavrı Yusuf Kemal-Franklin Boullioun Antlaşması'nın getirdiği yakınlaşmayı zedelemiştir. Lozan sonrasında, Türkiye ile Fransa arasında ki uyuşmazlık konuları;
• Türkiye-Suriye Sınır Meselesi,
• Osmanlı borçları,
• yabancı okullar,
• Adana-Mersin Demiryolu Meselesi ve
• Bozkurt-Lotus davası olmuştur. 1921 tarihli Ankara İtilâfnamesi'nin sekizinci maddesinde, antlaşmadan sonraki bir aylık dönemde Türkiye-Suriye sınırının, kurulacak karma komisyon tarafından tespit edileceği öngörülmüştür. Fakat komisyon ancak 1925'te toplanabilmiş ve bir karar veremeden dağılmıştır. 18 Şubat 1926'da Halep'te parafe edilen ve 30 Mayıs 1926 tarihinde imzalanan Türk-Fransız dostluk antlaşmasında, Türkiye-Suriye sınırı tespit edilmiş, Türkiye ile Fransa arasındaki genel konularda da bir uzlaşma sağlanması imkânı elde edilmiştir. .gg30..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Fransa ile Uyuşmazlıklar|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu|Ortadoğu|Devletin Tesisi|Dış Borç|Fransa| |
| 31 MAYIS 1926
| İç: | Koç HoldingAhmet Vehbi Koç'un anne tarafı Kütükçüzadeler, baba tarafı ise Koçzadeler olarak bilinen Ankaralı bir ailedir. Ahmet Vehbi Koç 31 Mayıs 1926'da Türkiye'nin ilk holdingi olan "Koçzade Ahmet Vehbi Firması"nı kurmuştur. Daha sonra bu şirket 1938 senesinde Koç Ticaret A.Ş. ye ve "Koç Holding" e dönüşmüştür. .gg31..aa5..yy1926..aaMAYIS.|Koç Holding|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 1 HAZİRAN 1926
| İç: | İspirto ve Meşrubat-ı Küuliye İnhisarı Hakkında Kanun1 Haziran 1926 günü yürürlüğe giren 3 Nisan 1926 tarih ve 790 sayılı Yasa ile, her türlü alkollü içki üretimi, ithali ve satışı Devlet tekeli altına alındı. .gg1..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|İspirto ve Meşrubat-ı Küuliye İnhisarı Hakkında Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 2 HAZİRAN 1926
| İç: | Nüfus Sayımı KanunuGenel Nüfus Sayımı hakkında kanun kabul edildi. .gg2..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|Nüfus Sayımı Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 5 HAZİRAN 1926
| Dış: | Ankara AntlaşmasıBirleşik Krallık, Türkiye, ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul'daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi. Irak'ın bağımsızlığını kazanmasından sonra Türkiye ile Irak arasında, Ankara Antlaşmasının aynen devam etmesi konusunda ayrıca bir protokol imzalanmıştır. .gg5..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|Ankara Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu|Ortadoğu|Devletin Tesisi|İngiltere| |
| 16 HAZİRAN 1926
| İç: | M.Kemal'e Suikast GirişimiTBMM ilk dönem milletvekillerinden Ziya Hurşit ile Çopur Musa, Lâz İsmail ve Gürcü Yusuf'un 17 Haziran 1926 günü Mustafa Kemal'e bir suikast girişiminde bulunacaklarının ihbar edilmesi üzerine, suikasti yapmakla görevli olanlar yakalandılar. İzmir Suikasti, Mustafa Kemal'e karşı girişilen bir teşebbüs olmakla birlikte, rejime ve anayasaya yönelik bir olay olarak görülmüştür. Olaydan hemen sonra eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası milletvekilleri ve isyanla ilgili görülen herkes tutuklandı. Tutuklananlar arasında Ali Fuat Paşa, Refet Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve Kâzım Karabekir Paşa da vardı. Kâzım Karabekir Paşa, İsmet Paşanın girişimiyle tutuklanması kaldırılarak serbest bırakılmıştır. Ankara İstiklâl Mahkemesi üyelerinin İzmir'e giderek başlattığı sorgulamalar 13 Temmuz 1926'dan sonra 15 kişi hakkında idam kararı verildi. Yakalanamayanlar dışındaki 13 kişinin idam kararı 14 Temmuz'da infaz edildi. Mustafa Kemal Paşanın etkisiyle Kâzım Karabekir, Cafer Tayyar, Ali Fuat ve Refet Paşalar beraat ettirildi. İzmir Suikastı ile ilgili olarak, eski İttihatçıların mahkemesi ise 18 Temmuz 1926'da Ankara'da yapılmış ve 4 idam kararı da bu mahkeme sonunda verilmiştir. Böylece mahkeme sonucu eski ittihatçılar ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca ülkedeki muhalefet susturulmuştur. .gg16..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|M.Kemal'e Suikast Girişimi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal|Suikast| |
| 22 HAZİRAN 1926
| Dış: | İran ile Güvenlik ve Dostluk AntlaşmasıCumhuriyet'in ilânından sonra Türk-İran münasebetlerinin iki ülke arasındaki sınır meseleleri yüzünden gelişme gösterdiği söylenemez. Daha çok Türk-İran sınır bölgesinde yaşayan kabile ve aşiretleri kontrol edememekten kaynaklanan sınır meselesi, 22 Nisan 1926 tarihinde, Tahran'da imzalanan güvenlik ve dostluk antlaşmasıyla giderilmek istenmişse de yeterli olmamıştır. .gg22..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|İran ile Güvenlik ve Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu||İran|Pehleviler| |
| 26 HAZİRAN 1926
| İç: | Merkezi İstatistik Dairesi1891'de "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1926 yılında kurulan "Merkezi İstatistik Dairesi" 1930 yılına kadar faaliyetlerini sürdürmüş, 1930 yılında 1554 sayılı yasa ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır. Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 sayılı yasayla İstatistik Enstitüsü yeniden yapılandırılarak, bugünkü kimliğine temel teşkil eden organizasyon çatısı kurulmuştur. Kurum, 28 Ekim 1927 tarihinde ilk nüfus sayımını gerçekleştirmiştir. .gg26..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|Merkezi İstatistik Dairesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 27 HAZİRAN 1926
| İç: | Şehitlere Emlak verilmesi Kararı27 Haziran 1926 tarih 405 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kanunla "Ermeni suikast komiteleri tarafından şehit edilen veya bu uğurda duçar-ı gard olan ricalin ailelerine verilecek emlak ve arazi hakkında kanun" çıkartıldı. Aralarında; Talat Paşa, Cemal Paşa, Cemal Azmi Bey, Bahaeddin Şakir, Cemal Paşa'nın yaverleri Süreyya ve Nusret Bey, Sait Halim Paşa'nın ailesinin de olduğu 21 kişiye maaş bağlandı. Aynı şekilde "Tehcir meselesinden dolayı Kürt Mustafa'nın riyaset ettiği Divan-ı Harb kararıyla idam edilen rical ve efradı ailesi hakkında kanun" çıkarıldı. .gg27..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|Şehitlere Emlak verilmesi Kararı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 28 HAZİRAN 1926
| İç: | Ticaret Kanunu.gg28..aa6..yy1926..aaHAZİRAN.|Ticaret Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| | | 1 TEMMUZ 1926
| İç: | Kabutaj KanunuYabancı devletlere tanınmış kabotaj imtiyazları 20 Nisan 1926 gün ve 815 sayılı yasayla kaldırılmış, ilgili kanun 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girmiştir. Türkiye sahillerinin bir noktasından diğerine deniz ulaşımı, Türk sancağı taşıyan gemilerin dışındakilere yasaklandı. Liman hizmetleri ile ilgili işletmelerin yalnızca Türk vatandaşlarına açık tutulması kararlaştırıldı. Yasaya göre; Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tüm karasuları ve limanları arasındaki deniz ticareti, yolcu taşımacılığı Türk Devletinin yönetiminin altına girdi. Türk karasuları içinde balıkçılık, süngercilik, vb. işleri yapmak ve bu işlerde işçi olarak çalışmak, rehberlik, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık, dalgıçlık gibi görevleri yerine getirmek yine yalnızca Türk vatandaşlarına bir hak olarak verildi. 1926 yılında Türk Kabotaj Kanunu yürürlüğe girmesiyle birlikte, devletin yolcu taşıma işini kamu hizmeti sayması nedeniyle, yolcu taşıma işi devlet tekeline bırakıldı. Yük taşıma işinde ise devlet ve özel teşebbüs beraber faaliyette bulunmaya başladı. Bu yasa ile beraber Türkler, kendi limanlarında, akarsularında, göllerde, Marmara Denizi ve boğazlarda tam bağımsızlığı kazanmış oldu. Yabancı devletlerin gemilerinin, sadece Türk ve yabancı devletlerin limanları arasında ticaret yapabileceği belirtildi. Ülkemizde her yıl 1 Temmuz, "Denizcilik ve Kabotaj Bayramı" olarak kutlanmaktadır. .gg1..aa7..yy1926..aaTEMMUZ.|Kabutaj Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 9 TEMMUZ 1926
| İç: | Şehitlikleri imar cemiyeti kuruldu. Şehitlikleri imar cemiyeti kuruldu. .gg9..aa7..yy1926..aaTEMMUZ.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 2 AĞUSTOS 1926
| İç: | Bozkurt-Lotus Gemi KazasıEge Denizinde Fransız yük gemisi Lotus ile Türk yük gemisi Bozkurt çarpıştı, Bozkurt battı ve 5 Türk denizcisi hayatını kaybetti. Olay sonucunda Fransız mürettebat Türkiye'de yargılandı ve mahkum edildi. Fransanın buna itiraz etmesi ile dava Lahey Adalet Divanına yansıdı. Lahey'de Türkiye lehine çıkan sonuç, Türkiye için o dönemde büyük bir siyasi ve hukuki başarı olmuştur. Atatürk, dönemin Adalet Bakanı olan ve Lahey'de davayı takip eden Mahmut Esat Bey'e bu olaya atfen Bozkurt soyadını uygun gördü. .gg2..aa8..yy1926..aaAĞUSTOS.|Bozkurt-Lotus Gemi Kazası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Anadolu|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 11 EYLÜL 1926
| İç: | Ankara otomatik telefonu işletmeye açıldı. Ankara otomatik telefonu işletmeye açıldı. .gg11..aa9..yy1926..aaEYLÜL.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 3 EKİM 1926
| İç: | Sarayburnunda ilk Atatürk heykeli dikildi. Sarayburnunda ilk Atatürk heykeli dikildi. .gg3..aa10..yy1926..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Yatırımlar|CHP| |
| 26 KASIM 1926
| İç: | Alpullu Şeker Fabrikasıİş Bankası, Ziraat Bankası, Trakya illerinin Özel İdareleri ve aralarında Trakya köylülerinin de olduğu özel şahısların ortak olduğu, İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları Türk A.Ş. tarafından, Alman Maschinenfabrik Buckau R. Wolf Şirketine yaptırılan fabrikanın temeli, 22 Aralık 1925 tarihinde atılmıştır. .gg26..aa11..yy1926..aaKASIM.|Alpullu Şeker Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Almanya| |
| 1926
| İç: | Dar-ül Bedai1914'de açılan ve İstanbul şehir tiyatrolarının atası konumunda ki "Darülbedayi" yeni ve farklı bir çalışma düzenine kavuştu. 1934'te ismi "İstanbul Şehir Tiyatroları" olarak değişti. .gg..aa12..yy1926..aa.|Dar-ül Bedai|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat|Devletin Tesisi|| |
| 17 ARALIK 1926
| İç: | Uşak Şeker FabrikasıSanayi ve Maadin Bankası, Çekoslovak Skoda Şirketi ve özel kişilerin ortak olduğu, 19.4.1923 tarihinde 600.000 TL sermaye ile kurulan, Uşak Terakki Ziraat Türk Anonim Şirketi tarafından, Çekoslovak Skoda Şirketine yaptırılan fabrikanın temeli 6.11.1925 tarihinde atılmıştır. Yanlış yer seçimi nedeniyle fabrika sürekli zarar ettiğinden, 11 Temmuz 1933 yılında Sümerbank'a devredildi. .gg17..aa12..yy1926..aaARALIK.|Uşak Şeker Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 19 ARALIK 1926
| İç: | Milli Emniyet HizmetleriKarakol Cemiyeti ve Teşkilât-ı Mahsusa da dahil olmak üzere Osmanlı Devletinde faaliyet gösteren istihbarat yapılarını tasfiye etmek üzere, 6 Ocak 1926 tarihinde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'in direktifi ile dönemin Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, yeni bir istihbarat teşkilatının kurulması çalışmalarına başladı. Genel Merkezi Ankara'da, şubeleri İstanbul, İzmir, Adana, Diyarbakır, Kars'ta olmak üzere bir Milli Emniyet Hizmeti kuruldu. Milli Emniyet Hizmeti (MEH) Teşkilatı 19 Aralık 1926 tarihli kararnameyle faaliyete başlamış ve 21 Aralık 1926 tarihli bir kararnameyle MEH Teşkilatı Başkanlığı'na Kurmay Yarbay Şükrü Ali Bey getirildi. Kurum, 1965 yılında Milli İstihbarat Teşkilatına dönüştürüldü. .gg19..aa12..yy1926..aaARALIK.|Milli Emniyet Hizmetleri|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Ordu-Savunma| |
| 25 ARALIK 1926
| Dünya: | JaponyaJaponya'da Hirohito imparaor oldu. .gg25..aa12..yy1926..aaARALIK.|Japonya|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Doğu Asya|Japonya|| |
| 25 ARALIK 1926
| Dış: | Petrol ve Benzin Tekeli25 Ocak 1926 gün ve 725 sayılı yasa, ülkeye petrol ve benzin ithalini tamamiyle Devlet tekeline aldı. Bu tekel hakkının kullanımı, yapılan bir antlaşma ile Standard Oil Company of New York şirketine verildi. .gg25..aa12..yy1926..aaARALIK.|Petrol ve Benzin Tekeli|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Amerika| |
| 1927
| İç: | Bitlis Tütün fabrikası kuruldu. Bitlis Tütün fabrikası kuruldu. .gg..aa..yy1927..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1927
| Dünya: | Big-Bang KuramıBüyük-patlama kuramı ortaya çıktı. .gg..aa..yy1927..aa.|Big-Bang Kuramı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1927
| Dünya: | Belirsizlik İlkesiAlman Werner HEISENBERG belirsizlik ilkesini ortaya attı. .gg..aa..yy1927..aa.|Belirsizlik İlkesi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1927
| İç: | Adana Bez FabrikasıSümerbank Adana Bez Fabrikası, 1885 yılında Tırpani Kardeşler tarafından kurulmuştu. Şirket 1927 yılında Ziraat Bankası tarafından satın alındı ve 1937 yılında Malatya Bez ve İplik T.A.Ş.'ne (Sümerbank, Ziraat Bankası ve İş Bankası ortaklığı) devredildi.
Fabrika 5 Eylül 1946 tarihinde Sümerbank tarafından satın alındı. .gg..aa..yy1927..aa.|Adana Bez Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 7 OCAK 1927
| Dünya: | Telefon GörüşmesiOkyanus aşırı ilk telefon görüşmesi New York'tan Londra'ya yapıldı. .gg7..aa1..yy1927..aaOCAK.|Telefon Görüşmesi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 11 OCAK 1927
| Dış: | Almanya ile AntlaşmaTürkiye Cumhuriyeti ile Almanya arasında Ticaret ve İkamet antlaşmaları imzalandı. .gg11..aa1..yy1927..aaOCAK.|Almanya ile Antlaşma|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||Almanya| |
| 18 OCAK 1927
| Dış: | ABD'nin Lozan Antlaşmasını Reddi ve Ambargo KararıABD Sentosu, 1923 de imzalanan Lozan Antlaşmasını, kapitülasyonları ve sözde Ermeni soykırımını tanımadığı gerekçesi ile reddetti. Ayrıca aynı nedenle Türk ürünlerine ambargo uygulanmasına karar verdi. Bu karar neticesinde, ekonomisi özellikle ABD'ye tarım ürünleri ihraç etmekle ayakta duran Türkiye, ciddi bir buhrana girdi. .gg18..aa1..yy1927..aaOCAK.|ABD'nin Lozan Antlaşmasını Reddi ve Ambargo Kararı|DIŞ|1923 Lozan Antlaşması|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|ooo|Devletin Tesisi|Ermeniler|Amerika|ABD| |
| 17 ŞUBAT 1927
| Dış: | Modus Vivendi20 Nisan 1917'de kesilen Türk-Amerikan diplomatik ilişkileri, 1927 Şubat'ında iki taraf arasında imzalanan bir modus vivendi(sorunları bir kenara bırakarak, güncel ilişkileri sürdürmek) ile tekrar kurulmuştur. Bu işin modus vivendi ile yapılmasının sebebi, Amerikan Hükümetinin, Lozan'da imzalanan Genel Antlaşma'yı Senato'nun eninde sonunda onaylayacağı ümidi idi. Bu modus vivendi üzerine Joseph C. Grew Amerika'nın yeni Türkiye nezdindeki ilk büyükelçiliğine tayin edilmiş ve Grew, 27 Ekim 1927 tarihinde Atatürk'e güven mektubunu sunmuştur. .gg17..aa2..yy1927..aaŞUBAT.|Modus Vivendi|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|ABD| |
| 7 MART 1927
| İç: | İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı. İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı. .gg7..aa3..yy1927..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 11 MART 1927
| Dış: | Rusya ile Ticaret AntlaşmasıTürkiye ve Sovyetler Birliği arasında 11 Mart 1927 tarihinde, Ankara'da bir Ticaret ve Seyr-ü Sefain Antlaşması imzalanarak, ticari iş birliğinin geliştirilmesi sağlanmıştır. .gg11..aa3..yy1927..aaMART.|Rusya ile Ticaret Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||Rusya| |
| 10 NİSAN 1927
| İç: | NumaratajBinaların numaralandırılmasına ve sokakların adlandırılmasına ilişkin yasa kabul edildi. .gg10..aa4..yy1927..aaNİSAN.|Numarataj|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 20 MAYIS 1927
| İç: | Cidde AntlaşmasıOsmanlıların yenik düşmesiyle sonuçlanan I. Dünya Savaşı'nın arkasından Vahhabiler Hail, Taif, Mekke, Medine ve Cidde'yi de ele geçirdiler (1921-1926). Abdülaziz bin Suud, Necd ve Hicaz Kralı olarak kabul edildi (1926). 20 Mayıs 1927 tarihinde İngiltere ile yapılan Cidde anlaşmasının arkasından da tam bağımsızlığını ilan etti. Böylece Abdülaziz bin Suud, Suudi Arabistan Kralı olarak tüm Hicaz'ı egemenliği altına aldı. Bu devlet, Suudi Arabistan Krallığı adıyla varlığını sürdürmektedir. .gg20..aa5..yy1927..aaMAYIS.|Cidde Antlaşması|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu|Ortadoğu|Arap|Din Tarihi|Vahhabiler|İngiltere| |
| 25 MAYIS 1927
| Dış: | Meksika ile Dostluk AntlaşmasıTürkiye-Meksika dostluk antlaşması imzalandı. .gg25..aa5..yy1927..aaMAYIS.|Meksika ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| |
| 28 MAYIS 1927
| İç: | 150'ler Vatandaşlıktan Çıkarıldı"Lozan'da Akdolunan Aff-ı Umumi Beyanname ve Protokolünde Mevzubahis 150 Kişilik Listede İsimleri Muharrer Eşhası Türkiye Tabiiyetinden İskatı Hakkında Kanun" TBMM'de kabul edildi. .gg28..aa5..yy1927..aaMAYIS.|150'ler Vatandaşlıktan Çıkarıldı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 28 MAYIS 1927
| İç: | Teşvik-i Sanayi Kanunu1927 yılında sınai gelişmeyi hızlandırmak amacıyla, on beş yıl süreli yeni bir Teşvik-i Sanayi Kanunu hazırlandı. Yasaya göre,
• uygun görülen işletmelere karşılıksız arazi verilecek,
• kazanç ve gümrük vergilerinden bağışıklık tanınacak,
• şirketlerin özel haberleşme hatları kurmalarına kolaylık sağlanacaktı.
• Özendirilen girişimlerde kural olarak Türkler çalıştırılacak, yalnız yönetici ve muhasebecileri yabancı olabilecekti.
• Nitelikli iş gücü gerektiğinde; ülke dışından Türklere aynı işi öğretmek amacıyla kısa süreli olarak yabancı işçi getirilebilecekti. .gg28..aa5..yy1927..aaMAYIS.|Teşvik-i Sanayi Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 29 MAYIS 1927
| İç: | Ankara-Kayseri demiryolu işletmeye açıldı. Ankara-Kayseri demiryolu işletmeye açıldı. .gg29..aa5..yy1927..aaMAYIS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 31 MAYIS 1927
| İç: | Devlet Demiryolları ve Limanlar İdare-i UmumiyesiDemiryollarının yapımı ve işletilmesinin bir arada yürütülmesini sağlamak amacıyla Demiryolu alanında ilk bağımsız yönetim birimi olarak 31 Mayıs 1927 tarih ve 1042 sayılı Kanun ile Nafia Vekaleti (Bayındırlık Bakanlığı)'ne bağlı olarak kuruldu. "Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü" adıyla 1939 yılında Münakalat Vekaleti (Ulaştırma Bakanlığı)'ne bağlandı. Bu kuruluşun adı, 1929'da "Devlet Demiryolları ve Limanları Umum Müdürlüğü", 1931'de ise "Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü" olarak değiştirildi. .gg31..aa5..yy1927..aaMAYIS.|Devlet Demiryolları ve Limanlar İdare-i Umumiyesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 10 HAZİRAN 1927
| İç: | Gazi At KoşusuGazi Koşusu At Yarışı ilk kez yapıldı. Ankara Hipodromu'ndaki yarışı Mustafa Kemal Paşa da izledi. .gg10..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Gazi At Koşusu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|M.Kemal| |
| 12 HAZİRAN 1927
| İç: | Devlet ve Vilayet Yolları Tevhidi Hakkında Kanun Kanunla; devlet yolları ve vilayet yolları şeklindeki tasnif kaldırılmış ve her iki yolun da yapım, bakım ve onarımları ile il özel idareleri görevlendirilmiştir. Demiryolu yapımına öncelik verildiğinden, karayolu çalışmaları tamamen vilayetlere bırakılmıştır. .gg12..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Devlet ve Vilayet Yolları Tevhidi Hakkında Kanun |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 15 HAZİRAN 1927
| İç: | Bakırköy Akıl HastanesiHastane, Üsküdar'daki Atik Valide Külliyesi'nde yer alan Toptaşı Bimârhanesi'nin devamı olarak kuruldu. 1924 yılında başlayan taşınma süreci 15 Haziran 1927'de tamamlandı ve Toptaşı Bimârhanesi kapatıldı. .gg15..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Bakırköy Akıl Hastanesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 18 HAZİRAN 1927
| İç: | Hukuk Muhakemeleri Usülü KanunuTBMM'de "Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu" kabul edildi. .gg18..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Hukuk Muhakemeleri Usülü Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 20 HAZİRAN 1927
| İç: | TBMM'den "Ziraat ve Baytar Enstitüleri ile Ali Mektepleri Tesisine ve Ziraat Tedrisatının Islahına Dair kanun" kabul edildi. TBMM'den "Ziraat ve Baytar Enstitüleri ile Ali Mektepleri Tesisine ve Ziraat Tedrisatının Islahına Dair kanun" kabul edildi. .gg20..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 21 HAZİRAN 1927
| İç: | Küçükleri Muzır Neşriyattan Korumu Kanunu.gg21..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Küçükleri Muzır Neşriyattan Korumu Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 25 HAZİRAN 1927
| İç: | Reasürans TekeliOsmanlı İmparatorluğu döneminde reasürans veya mükerrer sigorta, büyük çoğunluğu yabancı sermayeli şirketler tarafından yapılıyordu. 25.6.1927 gün ve 1160 sayılı yasayla reasürans işi, Devlet Tekeli haline getirildi.
Devlet, bu hakkını kullanmak amacıyla tamamiyle Türk sermayesiyle Milli Reasürans Türk Anonim Şirketi'ni kurdu. .gg25..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Reasürans Tekeli|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 27 HAZİRAN 1927
| İç: | Umumi Müfettişlikler TeşkilatıTBMM'de "Umumi Müfettişlikler Teşkiline Dair Kanun" kabul edildi. .gg27..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|Umumi Müfettişlikler Teşkilatı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 30 HAZİRAN 1927
| İç: | M.Kemal'in EmekliliğiGazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Kazım Özalp askerlikten emekliye ayrıldılar. .gg30..aa6..yy1927..aaHAZİRAN.|M.Kemal'in Emekliliği|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal| |
| 1927 1949 | Dünya: | Çin İç Savaşı.gg..aa7..yy1927..aa.|Çin İç Savaşı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Çin| | | 1 TEMMUZ 1927
| İç: | M. Kemal'in Domabahçe İkametiMustafa Kemal Atatürk, 8 yıl sonra İstanbul'a döndü ve Dolmabahçe Sarayı'na yerleşti.
Saray, M. Kemal'in ölümünden sonra, İnönü tarafından kendi çocuklarına kullandırılacaktır. .gg1..aa7..yy1927..aaTEMMUZ.|M. Kemal'in Domabahçe İkameti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Demokrasi|M.Kemal|İstanbul| |
| 6 TEMMUZ 1927
| İç: | DanıştayŞûrâ-yı Devlet adıyla 1868 yılında Danıştay'ın kurulması, ülkede 19. yüzyılın ilk yıllarında başlayan ıslahat ve yenileşme hareketlerinin en önemlilerinden biridir. Şûrâ-yı Devlet', "Kavanin ve nizamat layihalarını tetkik ve tanzim, mesalihi mülkiyeyi tetkik, hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis deaviyi rü'yet ve memurini devletin tahkik ahvaliyle, muhakemelerini icra" görevlerini yerine getirmek üzere kurulmuştur. "Hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis davaları" görmek ve çözümlemek görevi, 1876 Kanuni Esasisi ile genel mahkemelere bırakıldığından, İmparatorluk Danıştay'ının yargısal görevi çok sınırlı kalmıştır. İmparatorluk döneminde 54 yıl görev yapan Danıştay'ın faaliyeti, 4 Kasım 1922 tarihinde İstanbul'daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM Hükümetinin idaresine geçtiği sırada sona ermiş, Cumhuriyet devrinde 669 Sayılı Kanunla Danıştay yeniden kurulup, 6 Temmuz 1927 tarihinde çalışmaya başlamıştır. .gg6..aa7..yy1927..aaTEMMUZ.|Danıştay|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 20 TEMMUZ 1927
| İç: | 1927 Genel SeçimlerDönem : | 3. Dönem | Açıklama : | Olağan Genel Seçim | Seçim tarihi : | 20 Temmuz 1927. | Toplam Vekil : | | MV Dağılımı : | Tek Parti | .gg20..aa7..yy1927..aaTEMMUZ.|1927 Genel Seçimler|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Anadolu|Demokrasi|Seçimler| |
| 23 AĞUSTOS 1927
| İç: | CHP ve DomuzDışişleri Bakanı Teyfik Rüştü, The Times dergisine verdiği bir röportajda; "Domuz çok güzel bir gıdadır. İslam bunu yasaklamış fakat bu fikir eski nesille birlikte yok olacaktır. Yıllarca PİS diye korkutulan Domuzu artık genç nesillerimiz yiyebiliyor. Bu Reformu Halkımız gönüllü kabul etmiştir." dedi. .gg23..aa8..yy1927..aaAĞUSTOS.|CHP ve Domuz|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler||CHP| |
| 27 AĞUSTOS 1927
| İç: | M.Kemal'e Suikast GirişimiGazi Mustafa Kemal'e suikast hazırlamak üzere Sisam Adası'ndan Anadolu'ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı olarak yakalandı. .gg27..aa8..yy1927..aaAĞUSTOS.|M.Kemal'e Suikast Girişimi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal|Suikast| |
| 4 EYLÜL 1927
| İç: | İzmir 9 Eylül PanayırıCumhuriyet'in ilanından 8 ay önce 17 Şubat 1923'te İzmir'de toplanan Birinci Türkiye İktisat Kongresi ile İzmir Enternasyonal Fuarı'nın kurulması sürecini başlamıştır. Kongrenin yapıldığı binada çeşitli el tezgahı ve küçük sanayi ürünleri sergilendi. İktisat Kongresi Sergisi'nden sonra ilk sergi 4 -25 Eylül 1927'de, 9 Eylül Mahalli Sergisi adı altında Mithatpaşa Sanat Enstitüsü'nde açıldı. İzmir Ticaret Odası'nın teklifi ve İzmir Valisi Kazım Dirik'in kararı ile açılan sergide 71 resmi kuruluş, 195 yerli firma ve 9 ülkenin 72 kuruluşunun ürünleri sergilendi. Sergiyi 80 bin 744 kişi gezdi. 20 Ağustos 1936 tarihinde 9 Eylül Panayırı, İzmir Enternasyonal Fuarı adını aldı. .gg4..aa9..yy1927..aaEYLÜL.|İzmir 9 Eylül Panayırı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 8 EYLÜL 1927
| İç: | İstanbul Radyosuİş Bankası ve Anadolu Ajansının %70'ine sahip olduğu 150 bin lira sermayeli, TÜRK TELSİZ TELEFON A.Ş. şirketi, Gümüşhane milletvekili Cemak Hüsnü Taray, Falih Rıfkı Atay, Sedat Nuri Bey tarafından 8 Eylül 1927'de kurulmuştur. İstanbul Radyosu ilk yayınına, 6 Mayıs 1927'de, Sirkeci'deki Büyük Postane binasının bodrum katında başladı.Henüz kimsede radyo alıcısı bulunmadığından, Postane binasının kapısının üzerine yerleştirilen hoparlör yardımıyla her akşam yayın yapılmaya başlandı. İlk naklen yayının, 3 Şubat 1932 Kadir Gecesinde, Ayasofya Camisinde okunan Türkçe Kur'an ve Mevlidi yayınlanması oldu. .gg8..aa9..yy1927..aaEYLÜL.|İstanbul Radyosu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat|İstanbul|Devletin Tesisi|İstanbul| |
| 12 EKİM 1927
| Dış: | ABD Elçisi Göreve BaşladıAmerika Birleşik Devletleri'nin İlk Türkiye Büyükelçisi Joseph Clark Grew (1880–1965), Ankara'dan Gazi Mustafa Kemal'e itimatnamesini sundu. .gg12..aa10..yy1927..aaEKİM.|ABD Elçisi Göreve Başladı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Amerika|ABD| |
| 15 EKİM 1927
| İç: | Cumhuriyet Halk Partisi ikinci büyük kongresi toplandı. Cumhuriyet Halk Partisi ikinci büyük kongresi toplandı. .gg15..aa10..yy1927..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|CHP| |
| 15 EKİM 1927
| İç: | Parti Kongresinde Umumi Reis Kemal Atatürk Tarihi Nutkunu Okudu. (Nutuk)CHP'nin 2nci kongresinde, Atatürk tarafından, 6 günde toplam 36,5 saatte okunmuştur. 1919 ile 1927 yılları arasında ki yaşananları anlatır.
Telif ve tüm hakları Atatürk tarafından İş Bankasına verilmiştir. "Ey Türk Gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyet'ini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek, dahilî ve haricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın, bütün kaleleri zaptedilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı!
İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda, mevcuttur!" .gg15..aa10..yy1927..aaEKİM.|Parti Kongresinde Umumi Reis Kemal Atatürk Tarihi Nutkunu Okudu. (Nutuk)|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal|CHP| |
| 25 EKİM 1927
| İç: | Komünist TevfikatıBaşında Şefik Hüsnü Değmer ve Vedat Nedim Tör'ün bulunduğu gizli TKP örgütlenmesine yönelik tutuklamalar yapıldı. .gg25..aa10..yy1927..aaEKİM.|Komünist Tevfikatı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 28 EKİM 1927
| İç: | Yurdun Birinci Nüfus Sayımı Yapıldı. 28 Ekim 1927 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti döneminin ilk nüfus sayımı yapıldı. Bu sayıma göre;
• Ülke nüfusu: 13.648.270 olarak belirlendi.
• Nüfusun %75'i belde ve köylerde yaşamaktaytı.
• Okur-yazarlık oranı %11 idi.
• Toplam nüfus içinde erkeklerin sayısı, kadınlardan yaklaşık 500 bin daha azdı. .gg28..aa10..yy1927..aaEKİM.|Yurdun Birinci Nüfus Sayımı Yapıldı. |İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Kadın|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 1927
| İç: | Eskişehir Kiremit FabrikasıEskişehir Kiremit Fabrikası, Sabri Kılıçoğlu tarafından özel teşebbüs olarak faaliyete başladı. .gg..aa11..yy1927..aa.|Eskişehir Kiremit Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1 KASIM 1927 27 EYLÜL 1930 | İç: | 4. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 5. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Reis-i Cumhur Mustafa Kemal / 1 Kasım 1927 | TBMM : | 20 Temmuz 1927 / 3.Dönem | Güvenoyu : | 5 Kasım 1927 / Katılım 271; Kabul 269 | Bakan Sayısı : | 11 Bakan | Görev Sonu : | 27 Eylül 1930 / Bazı bakanlıkların boşalması ve siyasi durum gerekçesiyle İnönü istifa etti. | .gg1..aa11..yy1927..aaKASIM.|4. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 1 KASIM 1927
| Kişi: | İkinci Büyük Millet Meclisi Açıldı. Kemal Atatürk İkinci Defa Reisicumhur Seçildi. .gg1..aa11..yy1927..aaKASIM.|İkinci Büyük Millet Meclisi Açıldı. Kemal Atatürk İkinci Defa Reisicumhur Seçildi. |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|Ulus Gazetesi|Demokrasi|Cumhurbaşkanı|M.Kemal| | | 4 KASIM 1927
| İç: | Ankarada Müze Önünde Atatürk Heykeli Dikildi. Gazi Mustafa Kemal Ankara Etnografya Müzesi önünde ve Yenişehir'de dikilen heykellerinin açılışını yaptı. .gg4..aa11..yy1927..aaKASIM.|Ankarada Müze Önünde Atatürk Heykeli Dikildi. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|M.Kemal|Yatırımlar|CHP| |
| 6 KASIM 1927
| İç: | Bünyan Yünlü SanayiSanayi ve Maadin Bankası'nın iştirakiyle kurulan Kayseri Bünyan Halı İpliği T.A.Ş., 1933 yılında dokuma üretimine geçti ve 1 Mayıs 1934 tarihinde Sümerbank'a devredildi. .gg6..aa11..yy1927..aaKASIM.|Bünyan Yünlü Sanayi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 21 KASIM 1927
| İç: | Samsun - Amasya demiryolu hizmete açıldı. Samsun - Amasya demiryolu hizmete açıldı. .gg21..aa11..yy1927..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 24 KASIM 1927
| İç: | Ankara'da zafer abidesi açıldı. Ankara'da zafer abidesi açıldı. .gg24..aa11..yy1927..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 5 ARALIK 1927
| İç: | İlk Kağıt Paralar Tedavüle Girdi30 Aralık 1925 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen "Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun" ile Türkiye Cumhuriyetinin banknotlarının basılması kararı alındı. İlk kağıt Türk lirasının basımı, İngiltere'de "Thomas De LaRue" adlı bir şirkete yaptırıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık kağıt paraların üzerinde, Fransızca sözcüklerin yanı sıra Arap harfleriyle yazılı Türkçe sözcükler bulunuyordu. Bu paralar tedavüle girinceye kadar Osmanlı döneminde basılmış "Evrak-ı Nakdiye" olarak anılan paralar kullanılmaya devam edilmiş, 4 Aralık 1928 tarihinde tedavülden tümüyle kaldırılmıştır. 10 yıl süreyle hayatta kalan yeni kağıt paralar, üzerinde ki yazılardan ötürü "Atatürk devrimlerinin ilkelerine ters düşmesi nedeniyle" 15 Ekim 1937 tarihinde çıkarılan bir yasayla "yavaş yavaş" dolaşımdan kaldırıldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin bu ilk kağıt paraları, 15 Haziran 1949 tarihinden sonra geçerliğini tümüyle yitirdi. 1927'de çıkarılan ilk kağıt paraların üzerinde "30 Kanunuevvel 1341 tarih ve 701 numaralı kanuna göre" yazısı yer alıryordu. .gg5..aa12..yy1927..aaARALIK.|İlk Kağıt Paralar Tedavüle Girdi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|İngiltere|Fransa| |
| 13 ARALIK 1927
| Kişi: | ö: Riyaziyeci Mehmet Nadir (d.1856-ö.1927). matematikçi. Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Türk matematikçi, eğitimci, çevirmen. Osmanlı matematik tarihinin son evrelerinde yetişen önemli bir matematikçidir. .gg13..aa12..yy1927..aaARALIK.|ö: Riyaziyeci Mehmet Nadir |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1928
| İç: | Amasya-Zile-Kütahya-Tavşanlı hattı açıldı. Amasya-Zile-Kütahya-Tavşanlı hattı açıldı. .gg..aa..yy1928..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1928
| Dünya: | Yapışkan BantRichard DREW genel amaçlı yapışkan bandı üretti. (Avrupa'da seloteyp) .gg..aa..yy1928..aa.|Yapışkan Bant|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1928
| İç: | Anadolu-Bağdat hattının Anadolu kısmı (Konya'dan başlayan Bağdat hattı Adana üzerinden Irak'a geçiyordu) devletleştirildi. Anadolu-Bağdat hattının Anadolu kısmı (Konya'dan başlayan Bağdat hattı Adana üzerinden Irak'a geçiyordu) devletleştirildi. .gg..aa..yy1928..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1928
| İç: | Kütahya Seramik Fabrikası1928 yılında Kütahya'da İnşaat Malzemesi Ltd. Şirketi kuruldu. Sümerbank 1935 yılında bu şirketi devletleştirerek, Sümerbank Kütahya Seramik Fabrikası yaptı. .gg..aa..yy1928..aa.|Kütahya Seramik Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1928
| Dünya: | Penisilinİskoç Alexander Fleming, penisilini buldu. Penisilinden önce insanlar frengi, kangren gibi hastalıklardan ölebiliyordu. Penisilin ile birlikte antibiyotikler kullanılmaya başladı. .gg..aa..yy1928..aa.|Penisilin|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 29 OCAK 1928
| İç: | MisyonerlikBursa Amerikan Kız Koleji, Hıristiyanlık propagandası yaparak öğrencilere zarar verdiği gerekçesiyle Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatıldı. .gg29..aa1..yy1928..aaOCAK.|Misyonerlik|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Din Tarihi|Amerika| |
| 31 OCAK 1928
| İç: | Türk Kültür Kurumu kuruldu. Türk Kültür Kurumu kuruldu. .gg31..aa1..yy1928..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 5 NİSAN 1928
| İç: | CHP grubunda laiklik esası ve teşkilatı esasiye kanununun dine ait hükümlerinin çıkarılması kabul edildi. CHP grubunda laiklik esası ve teşkilatı esasiye kanununun dine ait hükümlerinin çıkarılması kabul edildi. .gg5..aa4..yy1928..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demokrasi|CHP| |
| 10 NİSAN 1928
| İç: | Teşkilatı esasiye kanunundan dine ait maddelerin B.M.Meclisince çıkarılması. Teşkilatı esasiye kanunundan dine ait maddelerin B.M.Meclisince çıkarılması. .gg10..aa4..yy1928..aaNİSAN.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 10 NİSAN 1928
| İç: | LaiklikAnayasa'dan dini terimlerin kaldırılmasına ilişkin kanun kabul edildi. Anayasanın 2nci maddesinde ki "Türkiye Devleti'nin dini, Din-i İslam'dır" maddesi anayasadan çıkarıldı. Böylece "laiklik" tesis edildi. .gg10..aa4..yy1928..aaNİSAN.|Laiklik|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demokrasi|Din Tarihi|Anayasa|CHP| |
| 16 NİSAN 1928
| İç: | Havuz Yavuz DavasıTürkiye Cumhuriyeti'nin bilinen ilk yolsuzluk davası başladı. Kurulmaya çalışılan Gölcük Tersanesinde, bir yandan devam ettirilen Yavuz Zırhlısının Onarımı işinde yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla eski Bahriye Nazırı İhsan Bey Yüce Divana sevkedildi. İhsan Bey 2 yıl 2 ay hapse mahkum oldu. İhsan Bey'in bakanlık görevinden ayrılması ile Bahriye Vekaleti lağvedildi. .gg16..aa4..yy1928..aaNİSAN.|Havuz Yavuz Davası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|CHP| |
| 17 NİSAN 1928
| İç: | Ankara Palas OteliÜnlü Cumhuriyet balolarının verildiği ve Ankara'daki Cumhuriyet elitlerinin uğrak yeri Ankara Palas Oteli hizmete açıldı. Ankara Palas, Cumhuriyetin simgelerinden biri olmuştur. .gg17..aa4..yy1928..aaNİSAN.|Ankara Palas Oteli|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Yatırımlar| |
| 4 MAYIS 1928
| İç: | Anayasa DeğişikliğiTürkçe resmi dil olarak kabul edildi. .gg4..aa5..yy1928..aaMAYIS.|Anayasa Değişikliği|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demokrasi|Anayasa| |
| 19 MAYIS 1928
| İç: | Yüksek Mühendis Mektebi KanunuTBMM'de "Yüksek Mühendis Mektebi Kanunu" kabul edildi. .gg19..aa5..yy1928..aaMAYIS.|Yüksek Mühendis Mektebi Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 20 MAYIS 1928
| İç: | Beynelmilel rakamlar kabul edildi. Beynelmilel rakamlar kabul edildi. .gg20..aa5..yy1928..aaMAYIS.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 23 MAYIS 1928
| İç: | Damga Resmi Kanunu.gg23..aa5..yy1928..aaMAYIS.|Damga Resmi Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 25 MAYIS 1928
| Dış: | Türk-Afgan Dostluğu20 Mayıs 1928 Afgan Kralı Amanullah Han ile Kraliçe İstanbul'da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi. 25 Mayıs 1928'de Ankara'da imzalanan Türk-Afgan Dostluk Antlaşması esas itibarıyla 1921 Antlaşmasını teyit eder nitelikte olup iki ülke arasında "ebedî" bir dostluk ilişkisi sağlanmıştır.
Daha sonraki yıllarda taraflar arasındaki dostluk ve iş birliği bozulmadan devam edecektir. .gg25..aa5..yy1928..aaMAYIS.|Türk-Afgan Dostluğu|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 28 MAYIS 1928
| İç: | Türk Vatandaşlığı Kanunu.gg28..aa5..yy1928..aaMAYIS.|Türk Vatandaşlığı Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 30 MAYIS 1928
| Dış: | İtalya ile TarafsızlıkUZLAŞMA VE ADLİ TASFİYE ANTLAŞMASI
Millî Mücadele döneminde, istilacı batılı devletlerarasında Türkiye'yi işgal hareketinden ilk vazgeçen devlet, İtalya olmuştur. Ancak 1922 yılında faşist Mussolini yönetimine giren İtalya, saldırgan ve sömürgeci bir politika izlemeye ve Türkiye üzerindeki emellerini, tekrar gündeme getirmeye başladı. İtalya'nın bu yayılma politikasındaki amacı "Roma İmparatorluğu"nu tekrar canlandırma hayalinden kaynaklanmaktaydı. Türkiye'nin, Musul Meselesi'ni halletmesinden sonra, batılı devletlerle olan ilişkilerinin düzelmeye başladığı görülür. Bu dönemde İtalya-Türkiye münasebetleri de yumuşatmıştır. İtalya'nın Arnavutluk üzerindeki emellerinden endişe duyan Yugoslavya'nın, 1927 yılında Fransa, Çekoslovakya ve Romanya'nın oluşturduğu küçük antanta katılması, İtalya ve Yugoslavya münasebetlerinin gerginleşmesine sebep olmuştur. Ayrıca Türk Devleti'nin ekonomik, askeri ve siyasal anlamda gittikçe güç kazanıyor olması karşısında yayılma politikasında başarılı olamayacağını anlayan Mussolini, Ankara'ya karşı bir dostluk politikası takip etmek zorunda kalmıştır. Gerek Türkiye'nin batılı devletlerle münasebetini geliştirme arzusu, gerekse İtalya'nın Doğu Akdeniz'de kuvvetli bir ittifak oluşturma çabaları, iki devlet arasında 30 Mayıs 1928 tarihli Tarafsızlık Uzlaşma ve Adli Tasfiye Antlaşmasının imzalanması ile sonuçlanmıştır. 1930 Türk-İtalya Antlaşması, iki ülke arasında mevcut olan huzursuzluğu kaldırmış olmasına rağmen daha sonraki dönemlerde münasebetlerin dostane bir seyir takip ettiği söylenemez. Özellikle 1936'dan itibaren Türk-İngiliz yakınlaşması, Türk-İtalyan münasebetlerinin zayıflamasına sebep olacaktır. .gg30..aa5..yy1928..aaMAYIS.|İtalya ile Tarafsızlık|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Balkanlar|İtalya|Fransa| |
| 13 HAZİRAN 1928
| Dış: | Türkiye Dış Borçları KomisyonuLozan Anlaşması çerçevesinde 1928 yılında Paris'te kurulan "Türkiye Dış Borçları Komisyonu" tarafından ödemelerin nasıl yapılacağı ile ilgili bir sözleşme imzalanmıştır.
Osmanlı borçların ödenmesi 1929 yılına kadar dondurulmuştur.
Osmanlı borçlarının ilk taksit ödemesi, 1929 yılında başlamıştır. 1929'daki Büyük Buhran ile birlikte Türkiye borçlarını döviz olarak ödemekte ciddi zorluklarla karşılaşmıştır. Bunun üzerine Türkiye alacaklılardan yıllık borç taksitlerinin azaltılmasını talep etmiştir. .gg13..aa6..yy1928..aaHAZİRAN.|Türkiye Dış Borçları Komisyonu|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç|Fransa| |
| 20 HAZİRAN 1928
| İç: | Din'i Islah Beyannamesi20-21 Haziran 1928 tarihli Son Posta ve Vakit gazetelerinde, Darülfünun İlahiyat Fakültesi Müderrisler Meclisi tarafından hazırlanan "Dini Islah" adlı bir beyanname yayımlandı. Bu yayına hiçbir kesimden bir itiraz yada tekzib gelmedi. Dini Islah Beyannamesinde özetle şunlar vardı:
• Din toplumsal bir kurumdur. Bu sebeple diğer kurumlar gibi gelişim içinde olmalıdır. Türkiye'deki inkılaba paralel olarak din de gelişim göstermelidir.
• Dini hayat da ahlaki ve iktisadi hayat gibi bilimsel düşünceler ve yöntemlerle düzeltilmelidir.
• İbadet biçimi, ibadetin dili, ibadetin görünüşünde bazı değişiklikler gereklidir. İbadethanelere sıralar konması, giysilikler yapılması ve temiz ayakkabılarla girilmesi
• İbadet dili Türkçe olmalı; surelerin, duaları, hutbelerin Türkçe biçimlerinin kullanılması
• İbadethanelerde çağdaş ve enstürmantal müziğe yer verilmesi, din edebiyatının ve din felsefesinin kurulması için çalışmaların yapılması bunun için bir ilahiyat fakültesinin kurulması. .gg20..aa6..yy1928..aaHAZİRAN.|Din'i Islah Beyannamesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Din Tarihi|CHP| |
| 27 HAZİRAN 1928
| İç: | Merkez Hıfzısıhha Müessesesi• Kurtuluş savaşı sırasında zor koşullar altında da hayvan ve insan aşıları üretilmeye devam edilmiştir.
• İstanbul'un işgali sonrasında, aşı merkezi; önce Eskişehir, daha sonra da Kırşehir'e taşınmıştır.
• Aynı dönemde Afyon'da da çiçek aşısı üretilmeye devam edilmiştir.
• Erzurum'da ki serum laboratuvarı Rus işgali sırasında; Halep, Niğde, Sivas ve Erzincan'a taşınmış, Kastamonu'da da aşı üretimi yapılmıştır.
• Türkiye'de 1700 lü yılların başından beri devam eden koruyucu hekimlik ve aşılama çalışmaları, 27 Haziran 1928 yılında 1267 sayılı kanunla merkezileştirilerek "Türkiye Cumhuriyeti Merkez Hıfzısıhha Müessesesi" adı altında birleştirildi. .gg27..aa6..yy1928..aaHAZİRAN.|Merkez Hıfzısıhha Müessesesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 4 TEMMUZ 1928
| Dünya: | Yunan siyaset adamı Eleftherios Venizelos (1864-1936) başbakan oldu. Yunan siyaset adamı Eleftherios Venizelos (1864-1936) başbakan oldu. .gg4..aa7..yy1928..aaTEMMUZ.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|| |
| 7 1928
| İç: | Silahtarağa Fişek FabrikasıMelinit isimli bir Fransız şirketi tarafından Maliye Bakanlığı adına sivil amaçlarla kurulmuş olan bu fabrika, 27 Mayıs 1934 tarih ve 2441 sayılı Barut ve Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi İnhisarı kanunuyla, Askerî Fabrikalar Genel Müdürlüğü'ne bağlanmış, 1968 yılında Kayaş Kapsül Fabrikası ile birleştirilmiştir. .gg7..aa7..yy1928..aa.|Silahtarağa Fişek Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Fransa| |
| 7 1928
| İç: | Ankara Fişek FabrikasıMillî Mücadele sırasında Zeytinburnu Fişek Fabrikası'ndan kaçırılan tezgâhlarla Ankara'da tesis edilen fabrika, 1926 yılında Alman Fritz Werner firmasından satın alınan tezgâhlarla modernize edlldi. 1928 yılından itibaren yeni fişek imâline başlandı. TÜRK MİLLİ SAVUNMA SANAYİİ MARSHALL PLANI ANTLAŞMASI İLE DURDURULMUŞTUR. .gg7..aa7..yy1928..aa.|Ankara Fişek Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Almanya| |
| 7 1928
| İç: | Elmadağ Barut FabrikasıElmadağ Barut Fabrikası 1928 yılında Tekel tarafından Fransız Melinit firmasına yaptırıldı. 27 Mayıs 1934 tarih ve 2441 sayılı kanunla Askerî Fabrikalar Genel Müdürlüğü'ne devredildi. 14 Mart 1934 tarihli bir mukavele ile Budapeşte Nitro Kimya müessesine ihaleye verilen Trotil İşletmesi,
1 Ağustos 1935 tarihinde Alman Ziren firmasına ihaleye verilen Oleum İşletmesi,
18 Nisan 1936'da Alman Ziren firmasına ihaleye verilen Nitrogliserinli Barut İşletmesi,
18 Şubat 1935 tarihinde Buşing firmasına ihaleye verilen Sülfürik Asit ve Nitrik Asit Teksifhaneleri ile Fitil, Karabarut ve Dinamit İmalâthanelerinin ilâvesiyle fabrika, geniş bir üretim kapasitesine kavuşmuştur. .gg7..aa7..yy1928..aa.|Elmadağ Barut Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Fransa|Almanya| |
| 24 TEMMUZ 1928
| Dış: | Kapitülasyonların Sona Ermesi24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşmasında, Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonlara dayalı olarak, 1916 tarihli gümrük tarifesinin, 5 yıl süreyle daha geçerli olması, Türkiye tarafından kabul edilmişti. Türkiye 1929 yılına kadar gümrük tarifelerinde bir değişiklik yapamadı. .gg24..aa7..yy1928..aaTEMMUZ.|Kapitülasyonların Sona Ermesi|DIŞ|1923 Lozan Antlaşması|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|Kapitülasyonlar| |
| 8 AĞUSTOS 1928
| İç: | Taksim Cumhuriyet Anıtıİstanbul'da Taksim Meydanı'nda bulunan Taksim Cumhuriyet Anıtı, Hakkı Şinasi Paşa başkanlığında ki komisyon tarafından, İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırıldı. .gg8..aa8..yy1928..aaAĞUSTOS.|Taksim Cumhuriyet Anıtı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Devletin Tesisi|İstanbul|Yatırımlar|CHP| |
| 9 AĞUSTOS 1928
| İç: | Kemal Atatürk İstanbul Sarayburnu parkında harf inkılabını müjdeleyen nutkunu söyledi. Kemal Atatürk İstanbul Sarayburnu parkında harf inkılabını müjdeleyen nutkunu söyledi. .gg9..aa8..yy1928..aaAĞUSTOS.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 12 EKİM 1928
| İç: | Anadolu Demiryolları Şirketi ile Haydarpaşa-Eskişehir-Konya, Ankara ve Yenice(Adana)-Mersin demiryolları devletleştirildi. Anadolu Demiryolları Şirketi ile Haydarpaşa-Eskişehir-Konya, Ankara ve Yenice(Adana)-Mersin demiryolları devletleştirildi. .gg12..aa10..yy1928..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1 KASIM 1928
| İç: | Harf İnkılabıTürkler, İslam ile şereflendikten sonra kullanmaya başladıkları Arap alfabesini, bin yıldan daha fazla bir süre kullandı. 1850'li yıllarda Ahmet Cevdet Paşa ile Münif Paşa gibi isimler alfabe değişimini dile getirmişlerdir. Münif Paşa (daha sonra Maarif Vekili), azası olduğu "Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye"de 12 Mayıs 1862'de verdiği bir konferansta alfabe konusundaki görüşlerini dikkate alan bazı dilciler, harfler hakkında ıslahat hareketinin başlangıcı olarak bu nutku kabul etmektedir. 19. yüzyılın sonlarında Arap alfabesinin ıslahı tartışmalarına Namık Kemal, Ali Suavi ve Şemsettin Sami de katılmıştır. Arap yazısı ile Osmanlı Türkçesinin uyumsuzluğuna ilk kez değinen ve Arap yazısının (alfabesinin) Türkçeye uygun olmadığını ilk olarak ifade eden aydın Ziya Gökalp'tir. 1850'lerden sonra, yaygın olmamakla birlikte, Batılı tarzda açılan yeni okullarda, hariciye ile dış elçiliklerde ve bankacılıkta, bürokraside ve diplomaside Lâtin harfleri Osmanlı topraklarında hayat bulmaya başlamıştır. Osmanlı Alfabesi'nin güncellenmesini talep edenler, bu alfabenin Türkçe'deki ünlü sesleri ifade etmede yetersiz kaldığını söylüyordu. Bu sebeple kaynaklanan yazım sorunlarıyla basılan kitapların artmasıyla beraber daha çok karşılaşıldı. 1870'li yıllarda başlayan Türkçe Sözlük çalışmaları da bu konuları daha çok tartışılır hale getirdi. Dünya üzerinde ki Türk Halklarının ortak bir alfabe kullanması düşüncesinin kabul edilmesiyle birlikte; 1926'da Bakü'de toplanmış olan SSCB 1.Türkoloji Kongresi, SSCB'de konuşulan bütün Türk dillerinin Latin alfabesi ile yazılması kararını almıştı; "Birleştirilmiş Yeni Türk Alfabesi (Yanalif) adıyla yeni bir alfabe hazırlanıp yayınlanmış ve bu karar birkaç yıl içinde uygulamaya konulmuştur. 1927'de Azerbaycan ve Karaçay-Balkar bölgesinde bulunan Türkler, Lâtin alfabesini Türkiye'den daha önce kabul etmişlerdir. Sovyetlerdeki Türk halkları, Türkiye'de yaşanan Harf Devriminden sonra Lâtin alfabesine hızla geçmiştir. 1928'de Nogay'lar, 1929'da Kırım, 1928'de Özbekistan, 1930'da Kafkasya'da Kumuklar Lâtin harflerini kullanılmaya başlamışlardır. 20. Yüzyılda Lâtin alfabesi Türk dilleri konuşanların genel alfabesi olmuştur. Ancak Komünist Rusya, Türkler arasında oluşan bu alfabe birliğinden rahatsız olmuştur. 8 Ocak 1928'de Mahmut Esat Ankara Türk Ocağında, Türk Harfleri hakkında bir konferans vermiş, 24 Mayıs 1928'de de Lâtin rakamları "Türk rakamları" olarak kabul edilmiştir. Mayıs 1928'de Bakanlar Kurulu kararıyla oluşturulan dil encümeni de (Alfabe komisyonu), Lâtin alfabesine geçişle ilgili çalışmalarına hemen başlamıştır. M.Kemalin 8 Ağustos 1928 günü Cumhuriyet Halk Partisi tarafından tertiplenen halka açık eğlence toplantısında yaptığı açıklamalar aslında harf konusunda tüm çalışmaların sona erdiği ve artık harekete geçme zamanının geldiğinin bir resmi olmuştur. M.Kemal yeni alfabeyi Ağustos ve Eylül 1928'de birçok ilde halka tanıttı. Bu esnada bazı yeni eklentiler de alfabeye eklendi. 8 - 25 Ekim 1928 tarihlerinde tüm resmi görevliler yeni Türk Alfabesi sınavına tabi tutuldu. Latin harflerinin kullanıldığı Türk alfabesi, 1 Kasım 1928 tarihinde resmi olarak yürürlüğe girmiştir. .gg1..aa11..yy1928..aaKASIM.|Harf İnkılabı|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Anadolu|Devletin Tesisi|CHP|Kafkas Türkleri| |
| 3 KASIM 1928
| İç: | Türk harfleri kanunu Büyük Millet Meclisince kabul edildi. Türk harfleri kanunu Büyük Millet Meclisince kabul edildi. .gg3..aa11..yy1928..aaKASIM.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 24 KASIM 1928
| İç: | Başöğretmen ve Öğretmenler Günü11 Kasım 1928 tarihinde alınan ve 24 Kasım 1928 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararı ile M. Kemal Atatürk'e "Millet Mektepleri Başöğretmenliği" unvanı verildi.
Atatürk'ün doğumunun 100. yılı olan 1981 senesinde, yönetimin aldığı bir karar ile her yıl 24 Kasım günü, Türkiye'de... "Öğretmenler Günü" olarak kutlanmaya başlandı.
Öğretmenler günü, dünyada, UNESCO'nun önerisi ve BM'nin 1994 tarihli kararı ile her yıl 5 Ekim günü kutlanmaktadır. TÜRKİYE'DE EĞİTİM
1928'de Millet Mektebleri açıldı, 1936'da Halk evlerinin bünyesine girdi.
1932'de Halk Evleri açıldı. 1951'de kapatıldı.
1936'de Köy Eğitmenleri Projesi başladı.
1940'da Köy Enstitüleri kanunlaşarak resmileşti.
1942'de Yüksek Köy Enstitüsü açıldı.
1949'da ABD ile Fulbright Antlaşması imzalandı.
1954'de Köy Enstitüleri, Öğretmen Okullarına dönüştürüldü. .gg24..aa11..yy1928..aaKASIM.|Başöğretmen ve Öğretmenler Günü|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|CHP| |
| 15 ARALIK 1928
| İç: | Uyuşturucu Maddeler Hakkında KanunBu kanuna göre tıbbi afyon, ham kokain, morfin, eroin, %20'den fazla morfin ve %10'dan fazla kokain içeren tüm ilaçların ve esrarın ithali, ihracı, imali ve ülke içindeki satışı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı)'nın denetimi altına alındı. Haşhaştan ham afyon elde edilerek yurtiçi ve yurtdışına satılması ise bu düzenlemenin dışında bırakıldı. Bu uygulama, afyon işleme tesislerinde eroin üretimi yapılmasına gelen uluslararası tepkiler üzerine başlatılmıştır. 31.5.1933 gün ve 2253 sayılı Yasayla, uyuşturucu maddelerin üretimi, ithali ve ihracı bir Devlet tekeli haline getirildi. .gg15..aa12..yy1928..aaARALIK.|Uyuşturucu Maddeler Hakkında Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demokrasi|| |
| 28 ARALIK 1928
| İç: | İspirto FabrikalarıŞeker Fabrikaları bünyesinde kurulan ve "saf alkol" üretilen Alpullu ve Uşakta ispirto fabrikaları, 1938'de sökülerek Eskişehir'e taşındı. Eskişehir alkol fabrikası günümüzde çalışmaktadır. Ayrıca Turhal, Malatya ve Erzurum Alkol Fabrikaları da üretimlerine devam etmektedirler. .gg28..aa12..yy1928..aaARALIK.|İspirto Fabrikaları|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1929
| Dünya: | Evren GenişliyorEdwin HUBBLE evrenin genişlediğini kanıtladı. .gg..aa..yy1929..aa.|Evren Genişliyor|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1929
| Dünya: | Koaksiyel KabloATT laboratuarlarında koaksiyal kablonun patenti alındı. .gg..aa..yy1929..aa.|Koaksiyel Kablo|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1929
| Dünya: | Ahmadiyya Anjuman Isha’at Islam Camii(Paramaribo/Surinam). Yüzde 20’lik müslüman nüfusa sahip Surinam’ın en büyük camisidir. .gg..aa..yy1929..aa.|Ahmadiyya Anjuman Isha’at Islam Camii|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Din Tarihi| |
| 1929
| İç: | Vahhabilik, Suudlar ve İhvan Ordusuİngiltere ile yapılan antlaşmalar İhvân güçlerinin daha ileriye varacak harekâtına izin vermiyordu. Cihadı sürdürmek isteyen İhvân reisleri gayri müslimlere ve Şiîler'e karşı hoşgörülü olmakla, Vehhâbî prensiplerinin uygulanmasında yetersiz kalmakla suçladıkları İbn Suûd'a isyan ettiler. Bu isyan devlet görevlisi âlimlerin fetva desteği ve askerî tedbirlerle 1929'da bastırıldı. .gg..aa..yy1929..aa.|Vahhabilik, Suudlar ve İhvan Ordusu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu|Ortadoğu|Arap|Din Tarihi|Vahhabiler|İngiltere| |
| 1 OCAK 1929
| İç: | Millet mektepleri açıldı. Millet mektepleri açıldı. .gg1..aa1..yy1929..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 4 OCAK 1929
| Dış: | Uruguay ile Dostluk AntlaşmasıTürkiye-Uruguay dostluk antlaşması imzalandı. .gg4..aa1..yy1929..aaOCAK.|Uruguay ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| |
| 5 OCAK 1929
| İç: | Mersin-Adana şimendiferi satın alındı. Mersin-Adana şimendiferi satın alındı. .gg5..aa1..yy1929..aaOCAK.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 12 ŞUBAT 1929
| Dış: | Leon Troçki16 Ocak1925 tarihinde, Sovyet savaş komiseri Leon Troçki (Trotsky) (1879-1940), Rusyada görevinden alındı. Troçki, Stalin'in emriyle ülkesinden sürgün edildi. Troçki İstanbul'a gelerek Büyükada'ya yerleşti. .gg12..aa2..yy1929..aaŞUBAT.|Leon Troçki|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Rusya| |
| 4 MART 1929
| İç: | Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı. Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı. .gg4..aa3..yy1929..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 6 MART 1929
| Dış: | Bulgaristan ile Tarafsızlık Antlaşması.gg6..aa3..yy1929..aaMART.|Bulgaristan ile Tarafsızlık Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| | | 9 NİSAN 1929
| İç: | Ceza Muhakemeleri KanunuTBMM'de "Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu" kabul edildi. .gg9..aa4..yy1929..aaNİSAN.|Ceza Muhakemeleri Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 24 NİSAN 1929
| İç: | İcra ve İflas Kanunu Kabul Edildi.24 Nisan 1929 yılında İsviçre kanunlarından alınarak yürürlüğe konulmuş, ancak uygulamada faydalı olmayınca, 30 Haziran 1932'de yeniden düzenlenmiştir. .gg24..aa4..yy1929..aaNİSAN.|İcra ve İflas Kanunu Kabul Edildi.|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 26 NİSAN 1929
| İç: | Kırıkkale Mühimmat FabrikasıMermi, Tapa ve İmlâ İşletmelerinden meydana gelen fabrika, 1925 yılında Alman Nielsen Winther firmasına ihale edilmiş ve 26 Nisan 1929 tarihinden itibaren, topçu mühimmatı üretimine başlamıştır. .gg26..aa4..yy1929..aaNİSAN.|Kırıkkale Mühimmat Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Almanya| |
| 15 MAYIS 1929
| İç: | Kırıkkale Pirinç Döküm Fabrikası12 Temmuz 1926 tarihinde imzalanan bir mukavele ile fabrikanın tesisi, İsveç Landes Krona firmasına ihaleye verilmiştir. 15 Mayıs 1929 tarihinde faaliyete geçmiştir. .gg15..aa5..yy1929..aaMAYIS.|Kırıkkale Pirinç Döküm Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma| |
| 18 MAYIS 1929
| İç: | Sivas Depremi18 Mayıs 1929 yılında Sivas ilinin Suşehri ilçesinde oluşan ve şiddeti 6.5 olarak belirlenen deprem sonucunda 64 kişi yaşamını yitirmiş, 1.357 yapı yıkılmış ya da ağır hasar görmüştür. Depremde Suşehri Ovası da jeolojik hasara uğramıştır. .gg18..aa5..yy1929..aaMAYIS.|Sivas Depremi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Anadolu||| |
| 23 MAYIS 1929
| İç: | Kabahatlerin affı. Kabahatlilerin affı ve bazı cürümlerin takibat ve tecili hakkında kanun. Kabahatlerin affı. Kabahatlilerin affı ve bazı cürümlerin takibat ve tecili hakkında kanun. .gg23..aa5..yy1929..aaMAYIS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 24 MAYIS 1929
| İç: | Devlet memurları maaşlarının tevhit ve teadülü kanunu kabul edildi. Devlet memurları maaşlarının tevhit ve teadülü kanunu kabul edildi. .gg24..aa5..yy1929..aaMAYIS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 1 HAZİRAN 1929
| İç: | Zirai kredi kooperatifleri kanunu kabul edildi. Zirai kredi kooperatifleri kanunu kabul edildi. .gg1..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 2 HAZİRAN 1929
| İç: | Çakmak ve Kibrit İnhisarı KanunuKibrit ve çakmak imtiyazı 1924-1929 yılları arasında çoğunluk hissesinin bir Belçika grubuna ait olduğu Türkiye Kibrit İnhisarı T.A.Ş.'ne verildi. Ancak bu şirket 1930 yılında tasfiye edildi. Kibrit ve çakmak tekeli, 1 Haziran 1929 gün ve 1503 sayılı yasayla Devlete devredildi. Bu yasayla, kibrit ve çakmak taşlarının üretimi, ithali ve satışı devlet tekeline verildi. Çakmak taşı ve kibrit yapmaya mahsus her çeşit makine, alet ve edevatın özel kişilerce ithali, üretimi, nakli, alım-satımı da yasaklandı. Yasa yürürlüğe girdiği tarihte özel kişilere ait bulunan ve yasada belirtilen faaliyetin içine giren makine ve tesislerin İnhisar İdaresine satılması kararlaştırıldı. İlgili kişi veya kuruluş bu makine ve tesisleri satmak istemezse, bunları bir ay içinde ihraç edecekti. İnhisar İdaresine satışta fiyat konusunda bir anlaşma olmazsa, mahallin en büyük mülki amiri, ticaret odasından bir temsilci ve tesis sahibinin bir temsilcisinden oluşan bir komisyon, satış fiyatını belirleyecekti. Hükümet, ülke ihtiyacını karşılayacak bir kibrit fabrikasının kurulmasına karar verdi. Bu amaçla, 15 Haziran 1930 gün ve 1725 sayılı Yasayla 15 kibrit tekeli American-Turkish Investment Corporation isimli bir şirkete devredildi. Bu devrin yapılmasına karşılık ABD'den 10 milyon dolarlık bir kredi alınması söz konusuydu. Bu şirketin kibrit fabrikası 1933 yılında üretime geçti. Çakmak inhisarı 7.2.1949 gün ve 5321 sayılı yasayla, kibrit inhisarı da 30.1.1952 gün ve 5865 sayılı yasayla kaldırıldı. .gg2..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.|Çakmak ve Kibrit İnhisarı Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 7 HAZİRAN 1929
| Dünya: | VatikanVatikan bağımsız devlet oldu. .gg7..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.|Vatikan|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Bağımsızlık-Özerklik|Avrupa|Vatikan|İtalya|Din Tarihi| |
| 8 HAZİRAN 1929
| İç: | Milli sanayii koruyacak kanun kabul edildi. Milli sanayii koruyacak kanun kabul edildi. .gg8..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 8 HAZİRAN 1929
| İç: | Toprak KanunuTopraksız çiftçiye toprak verilmesi kanunu kabul edildi. .gg8..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.|Toprak Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 10 HAZİRAN 1929
| İç: | Şose ve Köprüler KanunuTarik Bedel-i Nakdisi adıyla alınan yol vergisi ile ilgili olarak son köklü değişiklik, 1525 numaralı Şose ve Köprüler Kanunu ile yapıldı. • "Türkiye'de, on sekiz yaşından altmış yaşına kadar her erkek nüfus yol mükellefiyetine tabidir.
• Yol mükellefiyeti bedenen ve bizzat çalışmak istemeyenler tarafından nakden ifa edilir.
• Ancak sakatlığı sabit olan fakirler, hayatta beş evladı olanlar, bilumum mekteplerde tahsilde bulunan öğrenciler, silah altındaki ordu ve jandarma askerleri yol mükellefiyetinden muaftır.
• Bir senelik bedeni mükellefiyet ortalama kuvvete sahip bir amelenin on günde yapabileceği iş miktarından ibarettir.
• Nakdi mükellefiyet senede toplam 8 liradır. Buna yol parası denir ve vilayetler genel meclislerince tespit edilecek zamanlarda ve iki eşit taksitte alınır." 1929 yılında 8 lira olarak belirlenen yol vergisi daha sonraki değişikliklerle 12 liraya, 1947 yılından sonra ise 18 liraya kadar yükselmiştir. Yol vergisi üzerine ilk kanun, 10 maddeden oluşan 102 sayılı Tarik Bedeli Nakdisi Hakkında Kanun 21 Şubat 1921 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Aynı mevzuda 19 Ocak 1925 tarihinde 23 maddeden oluşan 542 sayılı Yol Mükellefiyeti Kanunu çıkartılmıştır. 17 Şubat 1925 tarihinde Aşar Vergisinin kaldırılmasından sonra, Yol Vergisi, kırsal kesimden alınan en önemli vergi haline gelmiştir. Konu hakkında ki önceki kanunların tümü kaldırılarak, bütün hükümler 10 Haziran 1929 tarih ve 1525 sayılı Şose ve Köprüler Kanunu içinde toplanmıştır. .gg10..aa6..yy1929..aaHAZİRAN.|Şose ve Köprüler Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 15 AĞUSTOS 1929
| İç: | "Allah'ı Tahtından İndirdik"Tokat Milletvekili Ahmet Refik Sevengil, Uyanış Dergisine verdiği mülakatta: "Allah'ı da Sultan ile birlikte tahtından indirdik!" açıklamasını yaptı. .gg15..aa8..yy1929..aaAĞUSTOS.|"Allah'ı Tahtından İndirdik"|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler||CHP| |
| 1 EKİM 1929
| Dış: | ABD ile Ticaret AntlaşmasıABD ile ticaret ve deniz taşımacığı hakkında yapılan bu antlaşma, 21 Nisan 1930 tarihinde mecliste onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. .gg1..aa10..yy1929..aaEKİM.|ABD ile Ticaret Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||Amerika|ABD| |
| 24 EKİM 1929
| Dünya: | 1929 Küresel Buhranı (Kara Perşembe)Dünya üzerinde sanayi üretiminin dağılımında ki orantısızlık, savaşların gelişmemiş ülkelere verdiği ağır yükler gibi nedenlerle başlayan kriz, dünya tarihinde yaşanmış en büyük ekonomik krizdir. New York borsasının çökmesiyle ABD'de 1920'lerin hızlı ekonomik gelişmesi sona erdi. 1929 buhranıyla yeni bir dünya düzeni kuruldu. ABD, kendisini kurtarmak ve dünya ülkeleri üzerindeki hakimiyetini tesis etmek için ALTIN toplama kararı aldı. Altın üzerinden ülkeyi büyüteceklerdi. Hızlı bir şekilde altın toplanmaya başladılar. Halkın altın alması yasaklanırken, halkta nerdeyse hiç altın bırakılmadı. Altın madenleri de ABD için çalışmaya başladı. Yüklü miktarda altın toplandıktan sonra, 1933 yılında ABD Başkanı Roosevelt de altının değerini yükselttiğini açıkladı. O yıllarda ABD Başkanı tüm emtia fiyatlarının değerini belirleyebiliyordu. Bu karar ile altın fiyatları yaklaşık 10 kat yükseldi. Tarım ürünlerinin fiyatlarının aşırı düşmesi, kambiyo sıkıntıları ve Osmanlıdan kalan borçların ödeme zamanının gelmiş olması nedeniyle Türkiye bu krizden çok ciddi yara almış, Türk lirası çok büyük oranda değer kaybetmiştir. .gg24..aa10..yy1929..aaEKİM.|1929 Küresel Buhranı (Kara Perşembe)|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Amerika| |
| 5 ARALIK 1929
| Türk: | Tacikistan Özerk CumhuriyetiTacikistan Özerk Cumhuriyeti 1929 yılında ayrı bir devlet olarak yapılanmıştır. .gg5..aa12..yy1929..aaARALIK.|Tacikistan Özerk Cumhuriyeti|Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi|Özbekler| |
| 12 ARALIK 1929
| İç: | Yerli Malı Haftası1929 küresel buhranın doğurduğu sonuçlara ülkenin katlanabilmesini, milletin yerli malı kullanmasını ve tasarruf etmesini sağlamak amacıyla YERLİ MALI HAFTASI ihdas edildi. 30 Ocak 1930 tarihinde kurulan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, 1929 Büyük Buhran yıllarında halkı tasarrufa özendirecek tedbirler almak için bu haftayı ihdas etmiştir.
Bu hafta, günümüzde, resmi adıyla "Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası" olarak kutlanmaktadır. .gg12..aa12..yy1929..aaARALIK.|Yerli Malı Haftası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 1930
| Dünya: | Elektronik Cihazİlk elektronik cihaz yapıldı. .gg..aa..yy1930..aa.|Elektronik Cihaz|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1930
| İç: | Paşabahçe'de rakı ve votka fabrikası kuruldu. Paşabahçe'de rakı ve votka fabrikası kuruldu. .gg..aa..yy1930..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 30 OCAK 1930
| İç: | Ulusal Ekonomi ve Arttırma kurumu kuruldu. Ulusal Ekonomi ve Arttırma kurumu kuruldu. .gg30..aa1..yy1930..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 31 OCAK 1930
| Dünya: | Yapışkan BantSeloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü. .gg31..aa1..yy1930..aaOCAK.|Yapışkan Bant|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 3 ŞUBAT 1930
| Dış: | Fransa ile Dostluk AntlaşmasıTürk-Fransız münasebetlerinde sıkıntı yaratan konulardan birisi de, Türkiye'deki Fransız misyoner okulları meselesi olmuştur. Türk hükûmeti bu okullarda tarih ve coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından Türkçe olarak okutulmasını istemişti. Fransa bu isteğe karşı çıktıysa da Türkiye'nin kararlı tutumu karşısında, Türk hükûmetinin isteğini kabullenmek zorunda kalmıştır. Yine Türkiye'nin Adana-Mersin demir yolunu satın almak istemesi ve Türk bayrağı taşıyan Bozkurt adlı gemi ile Fransız bayrağı taşıyan Lotus adlı geminin Midilli açıklarında Ağustos 1926'da çarpışmasıyla ortaya çıkan hukukî sorunlar iki ülke arasında sürtüşme yaratmıştı. Bozkurt-Lotus Davası 1927 yılında Milletler Arası Daimî Adalet Divanı'nda Türkiye lehine sonuçlanmış, demir yolu meselesi de 1929'da yapılan bir anlaşmayla yine Türkiye lehine halledilmiştir. 3 Şubat 1930 tarihinde Türk - Fransız Dostluk Antlaşması imzalandı. .gg3..aa2..yy1930..aaŞUBAT.|Fransa ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||Din Tarihi|Fransa| |
| 18 ŞUBAT 1930
| Dünya: | Plüton GezegeniAmerikalı astronomi tutkunu Clyde Tombaugh, 33 cm'lik bir teleskopla Plüton cüce gezegenini keşfetti. .gg18..aa2..yy1930..aaŞUBAT.|Plüton Gezegeni|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi|ABD| |
| 22 ŞUBAT 1930
| İç: | Türk parasının kıymetini koruma kanunu kabul edildi. Türk parasının kıymetini koruma kanunu kabul edildi. .gg22..aa2..yy1930..aaŞUBAT.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 1 MART 1930
| İç: | Kayaş Kapsül FabrikasıKayaş Kapsül ve İmla Fabrikası, fişek ve tapa kapsüllerinin ülke içerisinde yapılmasını temin etmek için elde edilen tezgâhlarla 1 Mart 1930 tarihinde Ankara'da tesis edilmiştir. .gg1..aa3..yy1930..aaMART.|Kayaş Kapsül Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma| |
| 28 MART 1930
| İç: | "İstanbul"Konstantinopolis ismi, resmi olarak "İSTANBUL" olarak değiştirildi. .gg28..aa3..yy1930..aaMART.|"İstanbul"|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Devletin Tesisi|İstanbul| |
| 28 MART 1930
| Dış: | Türk Şehir İsimleriTürkiye hükümeti yabancı ülkelerden Türkiye'deki şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını resmen talep etti. Bu tarihten sonra posta idaresi Angora veya Constatinople olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı. .gg28..aa3..yy1930..aaMART.|Türk Şehir İsimleri|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 2 NİSAN 1930
| Dünya: | EtiyopyaHaile Selasiye kendini Etiyopya imparatoru ilan etti. .gg2..aa4..yy1930..aaNİSAN.|Etiyopya|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Afrika|Etiyopya|| |
| 3 NİSAN 1930
| İç: | Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı.gg3..aa4..yy1930..aaNİSAN.|Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Kadın|Devletin Tesisi|| |
| 11 NİSAN 1930
| İç: | Sultanahmet Kadın MitingiSultanahmet'te büyük kadın mitingi yapıldı. Türk Kadınlar Birliği'nin düzenlediği mitingde, kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınması ve BMM'de kabul edilen Belediyeler Kanunu kutlandı. .gg11..aa4..yy1930..aaNİSAN.|Sultanahmet Kadın Mitingi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Kadın|Devletin Tesisi|| |
| 16 NİSAN 1930
| İç: | Yeni belediye kanunu kabul edildi. Yeni belediye kanunu kabul edildi. .gg16..aa4..yy1930..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 26 NİSAN 1930
| İç: | İstanbul, Mecidiyeköy'de likör fabrikası açıldı. İstanbul, Mecidiyeköy'de likör fabrikası açıldı. .gg26..aa4..yy1930..aaNİSAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 4 MAYIS 1930
| Dünya: | GandhiMahatma Gandhi, İngilizler tarafından tutuklandı. .gg4..aa5..yy1930..aaMAYIS.|Gandhi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Güney Asya|Hindistan|İngiltere| |
| 6 MAYIS 1930
| İç: | Hakkari DepremiHakkari'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 2.514 kişi öldü. .gg6..aa5..yy1930..aaMAYIS.|Hakkari Depremi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Anadolu||| |
| 1 HAZİRAN 1930
| Dış: | Sovyet YatırımlarıSSCB Hükümeti, yaptığı antlaşmaları, para karşılığı değil, barter; yani değiş tokuş sisteminde yapmıştır. SSCB yaptığı antlaşmalarla Türkiye'nin ürettiği ürünleri almayı kabul ederek, Türk ürünlerine dış pazar oluşturmuştur. Sovyetlerin kurduğu fabrikalar, Türkiye'de ki ilk tekstil fabrikaları olmuştur ve bu fabrikaların kuruluşu sırasında SSCB'de eğitim gören Türk işçileri ve mühendisleri, kısa zamanda tesisleri çalıştırır hale gelmişlerdir. TC Merkez Bankası da sıkıntılı olan kuruluş sürecini Sovyetlerin yardımı ile atlatmıştır. Sonraki dönemlerde SSCB, benzer antlaşmalar çerçevesinde,1980'lerin sonuna kadar, Türkiye'de İskenderun fabrikaları dahil olmak üzere, demir çelik fabrikaları, ilk petrol rafinerisi TÜPRAŞ'ı, Mersin ve İskenderun limanları dahil bir çok limanı, ilk Alüminyum fabrikasını inşa etmiş; ziraat sanayisini, tarımı desteklemiş ve bir çok alanda daha Türk halkının yanında olmuştur. Sovyetler sayısı 50 bini geçen Türk mühendisini ve işçisini eğitmiştir. .gg1..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Sovyet Yatırımları|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Rusya| |
| 8 HAZİRAN 1930
| İç: | Tekaüt Kanunu.gg8..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Tekaüt Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| | | 10 HAZİRAN 1930
| Dış: | Türk-Yunan İlişkileri1930 yılında, İtalya, Doğu Akdeniz'de bir dostluk ve güvenlik sistemi kurma çabası içine girmişti. Kemal Paşa ile Yunanistan Başkanı Elefteros Venizelos'un, beraberce, bu sistemin gelişmesinde olumlu tavırlar alması, Türk-Yunan münasebetlerindeki huzursuzluğu ortadan kaldırmıştır. 10 Haziran 1930'da Ankara'da iki ülke arasında imzalanan dostluk antlaşmasıyla Lozan'dan arta kalan mübadele konusu halledilmiş, komşu ülkeler arasındaki dostane ilişkilerde önemli bir adım atılmıştır. Türkiye ile Yunanistan arasında, Ahali Mübadelesi Antlaşması imzalanmıştır. .gg10..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Türk-Yunan İlişkileri|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|İtalya|| |
| 11 HAZİRAN 1930
| Dış: | On Milyon Dolarlık İstikraz Akdine ve Kibrit ve Çakmak İnhisarı İşletmesinin DevriÇakmak ve Kibrit Tekeli, (Di Ameriken Türkiş İnvestment Korpreşön) şirketine 25 yıl süre ile devredildi. Bu devir karşılığında %6,5 faizle, 10 milyon dolarlık ABD kredisi sağlandı. Para, 14 Haziran 1930'da hazineye girdi. Sağlanan kredi, Merkez Bankası'nın kurulması için kullanıldı. .gg11..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|On Milyon Dolarlık İstikraz Akdine ve Kibrit ve Çakmak İnhisarı İşletmesinin Devri|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç| |
| 11 HAZİRAN 1930
| İç: | Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kuruldu. 1929 Büyük Buhran sürecinde, azınlıkların ve imtiyazlı şirketlerin denetiminde olan Osmanlı Bankasının elindeki yetkiler alınarak bir Merkez Bankası kurulmuştur. Merkez Bankasının kuruluşunun geçekleşmesi, dış baskılar ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle, oldukça sancılı bir süreçle olmuştur.
Banknot ihraç tekeline sahip, sermayesinin yarıdan fazlası devlete ve KİT'lere ait olan, özel hukuk hükümlerine tabiî bir anonim şirket şeklinde, 11 Haziran 1930'da 1715 sayılı kanunla kuruldu.
Tam olarak faaliyete 1 Ocak 1932 tarihinde başlamıştır. Merkez Bankası'nın sermayesi, 15 milyon TL olup, her biri 100 lira değerinde 150.000 adet hisse senedine ayrılmıştı.
Bu hisse senetleri dört kısma ayrılmış olup,
• (A) serisi devlete,
• (B) serisi millî bankalara,
• (C) serisi millî banka dışında kalan diğer bankalara ve imtiyazlı şirketlere,
• (D) serisi de Türk ticaret müesseselerine ve Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilere tahsis edilmişti. Merkez Bankası'nın kuruluşuna kadar, Osmanlı döneminde çıkarılmış "Devlet Kaimesi" niteliğindeki kâğıt paralar ülkemizde tedavülde bulunmaktaydı. Cumhuriyet yönetimi, Osmanlı devrinden 158.748.563 liralık kağıt para devraldı.
31 Ekim 1933 tarihinde 274.785 lira olan bu kaimeler, banknot çıkarmak tekeli Merkez Bankası'na verildiğinden, bu bankaya devredilerek, sonrasında tedavülden kaldırılmıştır. Merkez Bankası'nın kuruluş yasasındaki amacı, 1715 sayılı kanunun ikinci maddesinde belirtildiği üzere, ülkenin ekonomik kalkınmasına yardım etmektir. .gg11..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kuruldu. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 14 HAZİRAN 1930
| İç: | Askeri Yargıtay.gg14..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Askeri Yargıtay|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| | | 20 HAZİRAN 1930 13 TEMMUZ 1930 | İç: | Zilan Deresi Ayaklanması1930 yılında Ağrı ili ve civarında Ağrı İsyanı adıyla anılan bir isyan gerçekleşti. İsyanın bastırıldı. İsyana katılanlar Van ili Erciş ilçesi sınırları içerisindeki Zilan Deresi'ndeki köylere sığındılar. .gg20..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Zilan Deresi Ayaklanması|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 28 HAZİRAN 1930
| İç: | Tütün İnhisarı KanunuTütün ve tütün mamulleri üretimi ile satışları devlet tekeline alınmıştır. Bu uygulama Reji idaresinin kaldırılması hususundadır. Tütün 1986 senesinde tekel kapsamı dışına çıkarılmıştır. .gg28..aa6..yy1930..aaHAZİRAN.|Tütün İnhisarı Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demokrasi|| |
| 1930
| Dünya: | Japonya1930'lar Japon yayılmasının yeniden canlanışı .gg..aa7..yy1930..aa.|Japonya|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Doğu Asya|Japonya|| |
| 16 TEMMUZ 1930 10 EKİM 1930 | İç: | Oramar AyaklanmasıTürkiye, Barzani Aşireti'nin lideri ve Mesut Barzani'nin amcası Şeyh Ahmed Barzani önderliğindeki yaklaşık dört ay süren Oramar (Dağlıca-Hakkari) Ayaklanması'nı bastırdı. .gg16..aa7..yy1930..aaTEMMUZ.|Oramar Ayaklanması|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu|Ortadoğu|Irak|| |
| 18 TEMMUZ 1930
| İç: | Ankara Etnografya MüzesiAnkara Etnografya Müzesi halka açıldı. .gg18..aa7..yy1930..aaTEMMUZ.|Ankara Etnografya Müzesi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 12 AĞUSTOS 1930
| İç: | Serbest Cumhuriyet Fırkası1929 Büyük Buhran yıllarında, ülkenin ve milletin ekonomik kabiliyetlerinin sınırlı olması nedeni ile, o güne kadar süregelen liberalizimden vazgeçilerek "devletçilik" politikaları uygulanmaya başlandı. Mustafa Kemal, bu politikaların faydalarını ummakla birlikte, risk ve zararları da görüyordu. Öngördüğü bir takım olumsuzluklara tedbiren, çok partili sisteme geçerek; hükümetin demokratik bir muhalefet sistemi ile sürekli halde denetimde tutulmasını sağlama gayretine girdi. Mustafa Kemal, yakın arkadaşı Fethi Okyar'a parti kurmasını teklif etti. Sonucunda Fethi Bey ve Ahmet Ağaoğlu Serbest Cumhuriyet Fırkası kurdular. Bu yeni parti, o günün devletçilik politika ve uygulamalarına karşın, ekonomide libarizmi benimsiyordu ve bu, Mustafa Kemal'in planladığı ve arzu ettiği bir durumdu. Kısa sürede çok büyük bir taraftar kitlesi parti etrafında toplandı. Bilhassa Ege Bölgesinde epeyce bir kitleye hitap etmeye başladı. CHP hükumetleri karşısında hızlı bir ilerleme gerçekleştiren partiye, gizli bir el tarafından "cumhuriyet karşıtı" gibi görünen kesimler adapte edildi ve parti zor durumda bırakıldı. Gelişmeler üzerine 18 Aralık 1930 tarihinde, kuruluşundan 4 ay sonra parti kendisini feshetmek zorunda bırakıldı. .gg12..aa8..yy1930..aaAĞUSTOS.|Serbest Cumhuriyet Fırkası|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|Demokrasi|| |
| 30 AĞUSTOS 1930
| İç: | Sivas İstasyonu.gg30..aa8..yy1930..aaAĞUSTOS.|Sivas İstasyonu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| | | 30 AĞUSTOS 1930
| İç: | Ankara-Sivas demiryolu açıldı. Ankara-Sivas demiryolu açıldı. .gg30..aa8..yy1930..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 30 AĞUSTOS 1930
| İç: | Samsun-Havza-Amasya hattı açıldı. Samsun-Havza-Amasya hattı açıldı. .gg30..aa8..yy1930..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 8 EYLÜL 1930
| İç: | İzmir'de Grevİzmir'de 5000 liman işçisi greve başladı. .gg8..aa9..yy1930..aaEYLÜL.|İzmir'de Grev|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 27 EYLÜL 1930 4 MAYIS 1931 | İç: | 5. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 6. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal / 27 Eylül 1930 | TBMM : | 20 Temmuz 1927 / 3.Dönem | Güvenoyu : | 2 Ekim 1930 / Toplam 316; Katılım 261; Kabul 249; Red 12 | Bakan Sayısı : | 10 Bakan | Görev Sonu : | 4 Mayıs 1931 / 1931'de yapılan genel seçimler ile hükümet sona erdi. | .gg27..aa9..yy1930..aaEYLÜL.|5. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 30 EYLÜL 1930
| İç: | vecihi Hürkuş24 Haziran 1923 tarihinde, Vecihi Hürkuş (1896-1969) ve arkadaşları Halkapınar Tayyare Atölyesi'nde "Vecihi K-VI" adlı uçağın imalatına başladı. 28 Ocak 1925 tarihinde, Vecihi Hürkuş kendi yaptığı ilk Türk tipi uçağıyla test uçuşunu gerçekleştirdi. Beş yıl sonra, 30 Eylül 1930 tarihinde, ilk uçak fabrikasını kurdu. İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Hürkuş, kendi atölyesinde yaptığı uçağıyla Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu. Bundan iki yıl sonra Türkiye'nin ilk sivil tayyare mektebini açtı. TÜRK MİLLİ SAVUNMA SANAYİİ MARSHALL PLANI ANTLAŞMASI İLE DURDURULMUŞTUR. .gg30..aa9..yy1930..aaEYLÜL.|vecihi Hürkuş|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 30 EKİM 1930
| Dış: | Türk-Yunan AntlaşmasıVenizelos'un, 27-31 Ekim 1930'da Ankara'yı ziyareti sırasında imzalanan, üç vesikadan oluşan 30 Ekim 1930 tarihli dostluk, tarafsızlık, uzlaşma ve hakem anlaşması Türk-Yunan münasebetlerinin süratle gelişmesini sağlamış ve ileride yapılacak Balkan Antantı'nın imzalanmasına yol açmıştır. 1930 tarihli Türk-Yunan dostluk anlaşması 1830'da bağımsızlığını kazanan Yunanistan'ın, bu tarihten itibaren ortaya çıkan Türkiye üzerindeki emperyalist macera hareketlerine son vermiş olması bakımından önemlidir. 1930 anlaşması ile kurulan dostluk Kıbrıs Meselesi'nin çıkışına kadar devam edecektir. 29 Ekimde yapılan Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan başbakanı Venizelos da katıldı. Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi 23 Aralık 1930 tarihinde gerçekleştirildi. .gg30..aa10..yy1930..aaEKİM.|Türk-Yunan Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|Balkanlar|Kıbrıs|| |
| 30 KASIM 1930
| İç: | İktisadi Buhran vergisi KanunuKanunda şu hususlar vardı: • 30 liraya kadar maaş ve ücretler vergiden muaftır.
• 150 liraya kadar olan maaş ve ücretlerin 30 lirası vergiden muaf, üst tarafı yüzde 10 vergiye tâbidir.
• 600 liradan fazla olan maaş ve ücretlerde yukarıdaki esaslar dahilinde, fazlası için yüzde 24 vergi alınacaktır.
• Tarımda çalışan işçilerle, serbest çalışan işçiler, bu vergiden muaf tutulacaktır. Yeni buhran vergisinin kabulü, Meclis'te yoğun tartışmaların yaşanmasına sebep oldu. İlk söz alan Rahmi Bey (Sivas) vergi nispetlerine itiraz etti ve nispetlerin adalete daha yakın şekilde tespitinin lâzım geldiğini söyledi. Rahmi Bey bu mütalaasını bir de takrir vermek suretiyle teyit etti. .gg30..aa11..yy1930..aaKASIM.|İktisadi Buhran vergisi Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 23 ARALIK 1930
| İç: | Menemen OlayıYunanistandan kaçak yollarla ve gizlice Türkiye'ye giriş yapan kimselerin hususi kışkırtmaları sonucu meydana gelen; Menemen'deki olaylarda, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki de öldürüldü. Olay, mütedeyyin kesimlerin Cumhuriyet Türkiyesine bir başkaldırısıymış gibi tezgahlandı. Kubilay Olayı üzerine Menemen, Manisa ve Balıkesir'de 1 Ocak 1931-9 Mart 1931 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edildi. 29 Ocak 1931 tarihinde Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkum edildi ve karar TBMM'nin onayına sunuldu. 3 Şubat 1931 tarihinde Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi. Menemen Olaylarında karışıklık çıkaran grubun motivasyonu ve Ankara hükümeti içinde, çıkarları zarar görmüş kimselerin dahli incelenmelidir. 26 Aralık 1934 Menemen'de yapılan Kubilay Anıtı açıldı. .gg23..aa12..yy1930..aaARALIK.|Menemen Olayı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|Demokrasi|Terör| |
| 1931
| İç: | Tekirdağ şarap fabrikası kuruldu. Tekirdağ şarap fabrikası kuruldu. .gg..aa..yy1931..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1931
| Dünya: | SiklotronErnest LAWRENCE siklotronu icat etti. Siklotron, yüklü parçacıkları dairesel bir yörüngede ve sabit bir manyetik alanda hareket ettiren bir parçacık hızlandırıcısıdır. .gg..aa..yy1931..aa.|Siklotron|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 13 OCAK 1931
| Dış: | Japon prensi Takamutsu Türkiye'ye geldi. Japon prensi Takamutsu Türkiye'ye geldi. .gg13..aa1..yy1931..aaOCAK.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Doğu Asya|Japonya|| |
| 25 OCAK 1931
| Dünya: | Mahatma Gandi İngilizler'ce serbest bırakıldı. Mahatma Gandi İngilizler'ce serbest bırakıldı. .gg25..aa1..yy1931..aaOCAK.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Güney Asya|Hindistan|İngiltere| |
| 23 MART 1931
| İç: | Türk Çocuklarının İlk Tahsillerini Türk Mekteplerinde Yapmaları Kanunu Kabul Edildi. Türk çocuklarının ilk öğrenimlerini Türk okullarında yapmalarını zorunlu kılan kanun kabul edildi. .gg23..aa3..yy1931..aaMART.|Türk Çocuklarının İlk Tahsillerini Türk Mekteplerinde Yapmaları Kanunu Kabul Edildi. |İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 26 MART 1931
| İç: | Üçüncü Büyük Millet Meclisi, intihabı yenilemeye karar verdi. Üçüncü Büyük Millet Meclisi, intihabı yenilemeye karar verdi. .gg26..aa3..yy1931..aaMART.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 26 MART 1931
| İç: | Ölçülerde Metre ve Kilo Sistemi Kabul Edildi.Bu tarihte kabul edilen "Ölçüler Kanunu", 1 Ocak 1934 tarihinde yürürüğe girdi. .gg26..aa3..yy1931..aaMART.|Ölçülerde Metre ve Kilo Sistemi Kabul Edildi.|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 10 NİSAN 1931
| İç: | Türk Ocakları CHP'ye Katıldı10 Nisan 1931 günü Ankara'da toplanan Türk Ocakları Olağanüstü Kurultayı, Türk Ocakları'nın feshine ve mallarının CHP'ye devredilmesine karar verdi. Bu karar, şube temsilciliklerine CHP milletvekillerinin seçtirilmesi ile kolaylıkla elde edilmişti. Bu kararla Türk Ocağı'nın Genel Merkez yapısı, yurt alanına yayılmış 141 parça mülkü ve bütün nakdi varlıkları Cumhuriyet Halk Partisine devredilmiş oldu. .gg10..aa4..yy1931..aaNİSAN.|Türk Ocakları CHP'ye Katıldı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|Devletin Tesisi|Demokrasi|CHP| |
| 14 NİSAN 1931
| Dünya: | İspanya'da Kral XIII. Alfonso tahttan çekildi ve cumhuriyet ilan edildi. İspanya'da Kral XIII. Alfonso tahttan çekildi ve cumhuriyet ilan edildi. .gg14..aa4..yy1931..aaNİSAN.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İspanya|| |
| 15 NİSAN 1931
| İç: | Türk Tarihi Tetkik CemiyetiTürk Tarihini bilimin en yeni verilerine dayanarak, yeniden incelemek ve Türkiye'nin dünya medeniyetine olan katkısını meydana çıkarmak amacıyla, Atatürk'ün direktifleriyle, 16 üye tarafından, 15 Nisan 1931 tarihinde Türk Ocakları Merkez Heyetine bağlı olarak kurulan Kurum, 3 Ekim 1935'te Türk Tarih Kurumu adını almıştır. Bu kurumun kuruluşuyla, ümmet tarihi anlayışından, millet tarihi anlayışına geçilmiştir. .gg15..aa4..yy1931..aaNİSAN.|Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 23 NİSAN 1931
| İç: | Fevzipaşa-Malatya hattı işlemeye açıldı. Fevzipaşa-Malatya hattı işlemeye açıldı. .gg23..aa4..yy1931..aaNİSAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 25 NİSAN 1931
| İç: | 1931 Genel SeçimlerDönem : | 4. Dönem | Açıklama : | Olağan Genel Seçim | Seçim tarihi : | 25 Nisan 1931. | Toplam Vekil : | | MV Dağılımı : | Tek Parti | | Bu seçimlerde bir ilk olarak, bağımsız milletvekili adaylarının seçilebilmesi için 22 ilde 30 milletvekilliği, CHP tarafından boş bırakılmıştır.
Ancak gerek seçimlerin iptal edildiği bölgeler, gerekse bağımsız adayların da CHP içinden olması ve parti tarafından belirlenmesi nedenleriyle, seçim sonucunda meclise giren bağımsız milletvekili sayısı ancak 8 milletvekili olabilmiştir. | .gg25..aa4..yy1931..aaNİSAN.|1931 Genel Seçimler|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Anadolu|Demokrasi|Seçimler| |
| 4 MAYIS 1931 1 MART 1935 | İç: | 6. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 7. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal / 4 Mayıs 1931 | TBMM : | 25 Nisan 1931 / 4. Dönem | Güvenoyu : | 9 Mayıs 1931 / Toplam 317; Katılım 287; Kabul 287 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 1 Mart 1935 / 1935'te yapılan genel seçimler ile hükümet sona erdi. | .gg4..aa5..yy1931..aaMAYIS.|6. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 4 MAYIS 1931
| İç: | Dördüncü Büyük Millet Meclisi açıldı. Dördüncü Büyük Millet Meclisi açıldı. .gg4..aa5..yy1931..aaMAYIS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 4 MAYIS 1931
| Kişi: | Kemal Atatürk Üçüncü Defa Cumhurreisliğine Seçildi. .gg4..aa5..yy1931..aaMAYIS.|Kemal Atatürk Üçüncü Defa Cumhurreisliğine Seçildi. |KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|Ulus Gazetesi|Demokrasi|Cumhurbaşkanı|M.Kemal| | | 10 MAYIS 1931
| İç: | C.H.P. üçüncü büyük kongresi toplandı. C.H.P. üçüncü büyük kongresi toplandı. .gg10..aa5..yy1931..aaMAYIS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|CHP| |
| 7 HAZİRAN 1931
| İç: | Ayasofya'nın Mozaikleri İçin Kazı İzni verildiAmerikalı zenginlerden, İstanbul'daki Bizans eserlerini kurtarmak için para toplayarak, Bizans Enstitüsü'nü kuran Thomas Whittemore'a, Ayasofya Camisi'nin sıvaları altında kalan mozaikleri ortaya çıkarması için 7 Haziran 1931 tarihli bir Bakanlar Kurulu kararıyla izin verildi.
Kararın altında Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal ve Başvekil İsmet İnönü'nün imzaları vardı. .gg7..aa6..yy1931..aaHAZİRAN.|Ayasofya'nın Mozaikleri İçin Kazı İzni verildi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul||M.Kemal|İstanbul|CHP|Amerika| |
| 1 TEMMUZ 1931
| İç: | Ankara-İstanbul telefon konuşması başladı. Ankara-İstanbul telefon konuşması başladı. .gg1..aa7..yy1931..aaTEMMUZ.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 5 TEMMUZ 1931
| Kişi: | Meclis görüşmeleri sırasında, İsmet İnönü:
"Eğer bir memlekette erbabı namus, laakal eşşira kadar sabur olmazsa, o memleket behemahal batar." Meclis görüşmeleri sırasında, İsmet İnönü:
"Eğer bir memlekette erbabı namus, laakal eşşira kadar sabur olmazsa, o memleket behemahal batar." .gg5..aa7..yy1931..aaTEMMUZ.||KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|İ.İnönü|CHP| |
| 18 EYLÜL 1931
| Dünya: | Mançurya'da Japon İstilasıJaponlar Çin'in doğusunda ki Mançurya bölgesini istila etti. .gg18..aa9..yy1931..aaEYLÜL.|Mançurya'da Japon İstilası|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Çin| |
| 5 EKİM 1931
| Dış: | Türk-Yunan Dostluk AntlaşmasıBaşbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu. .gg5..aa10..yy1931..aaEKİM.|Türk-Yunan Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| |
| 24 ARALIK 1931
| İç: | Sivil Havacılık KlubüTürkiye'nin ilk sivil havacılık kulübü Aero Kulüp İstanbul'da kuruldu. .gg24..aa12..yy1931..aaARALIK.|Sivil Havacılık Klubü|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 1932 1934 | Türk: | Şarki Türkistan İslam Cumhuriyeti Şarki Türkistan İslam Cumhuriyeti .gg..aa..yy1932..aa.||Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi| |
| 1932
| Dünya: | Nötronİngiliz James CHADWICK nötronu keşfetti. .gg..aa..yy1932..aa.|Nötron|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 23 OCAK 1932
| Dış: | İran ile AntlaşmaDiplomatik münasebetlerin kesilme noktasına geldiği bir dönemde, 15 Haziran 1928 tarihinde, Tahran'da imzalanan antlaşma ile 1926'da imzalanan Antlaşma daha etkili hâle getirilmiştir. Nihayet 23 Ocak 1932'de Tahranda imzalanan iki antlaşma, Türk-İran sınır meselesini de çözüme kavuşturmuştur. .gg23..aa1..yy1932..aaOCAK.|İran ile Antlaşma|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu|Devletin Tesisi|İran|Pehleviler| |
| 28 OCAK 1932
| Dünya: | Japonya, Şanghay'ı işgal etti. Japonya, Şanghay'ı işgal etti. .gg28..aa1..yy1932..aaOCAK.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 29 OCAK 1932
| İç: | Türkçe Ezanİlk Türkçe Kur'an, Hafız Yaşar Okur tarafından Yerebatan Camii'nde 22 Ocak 1932 tarihinde okundu. 29 Ocak 1932 Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız, Türkçe Kur'an okudu. 29 Ocak 1932 tarihinde Fatih Camiinde ve Kadir Gecesine rastlayan 3 Şubat 1932 tarihinde Ayasofya'da Türkçe olarak Ezan, Kamet ve Kur'an okunmasının ardından, Ezan ve Kur'an'ın Arapça okunması Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 18 Temmuz 1932 tarihli bir genelgesi ile yasaklandı. 1941'de mecliste TCK'nın 526nci maddesine "Arapça ezan ve kamet okuyanların üç aya kadar hapis veya 10 liradan 200 liraya kadar para cezası verileceği…"
hükmü eklendi. Sadece Ezan ve Kur'an değil, farz, vacip ve sünnet tüm Namazlar dahilinde ki iftidah tekbiri, diğer tekbirler, sure ve duaların Arapça okunulması da yasaktı. Yasak sadece Arapça içindi. Başka yabancı dillerin kullanılmasında bir kısıtlama yoktu. Ezan ve Kur'an'ın Arapça okunması yasağına, Demokrat Parti iktira gelmesinden hemen sonra, 16 Haziran 1950 günü yapılan düzenleme ile son verildi. .gg29..aa1..yy1932..aaOCAK.|Türkçe Ezan|İÇ|Ezan-ı Muhammedi|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Devletin Tesisi|Din Tarihi|İstanbul|CHP| |
| 19 ŞUBAT 1932
| İç: | Halkevleri Açıldı.Halkevleri, halkın eğitimine ve kültürel gelişmesine yardımcı olmak üzere 19 Şubat 1932'de kuruldu. Cumhuriyet Halk Fırkası, 1931 yılı kogresinde, parti tüzüğünün 72. Maddesinde parti idare heyetlerine Halkevi açma yetkisi verilmiştir. Yani Halkevleri tamamen CHP'nin kontrol ve tasarrufundadır. İkinci Meşrutiyet döneminde uygulanan Türk Ocakları modelinin deneyimi ve birikiminin bu yeni yapılanmada önemli bir payı bulunmaktadır. Halkevleri, Türk Ocaklarının kapatılmasından yaklaşık 10 ay sonra kurulmuştur. 11 Ağustos 1951 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5830 sayılı kanun ile Türkiye genelindeki bütün Halkevleri kapatılarak malları hazineye devredilmiştir. 27 Mayıs 1960'da gerçekleşen askeri darbe sonrasında Halkevleri 21 Nisan 1963 tarihinde bir dernek statüsünde, bağımsız bir demokratik kitle örgütü olarak tekrar kurulmuştur. Bu dönemde bini aşan sayısı ile Halkevleri toplumsal muhalefetin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askeri darbe ile Halkevleri yeniden kapatılmış, bir kez daha bütün varlıklarına el konulmuştur. 1987 yılında toplam 24 şubede tekrar faaliyete geçmiştir. .gg19..aa2..yy1932..aaŞUBAT.|Halkevleri Açıldı.|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|CHP| |
| 23 NİSAN 1932
| İç: | Kütahya-Balıkesir hattı işletmeye açıldı. Kütahya-Balıkesir hattı işletmeye açıldı. .gg23..aa4..yy1932..aaNİSAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 4 HAZİRAN 1932
| İç: | Yabancı Memur YasağıTürkiye'deki yabancıların kamu işlerinde çalışması yasaklandı. .gg4..aa6..yy1932..aaHAZİRAN.|Yabancı Memur Yasağı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 2 TEMMUZ 1932
| İç: | Türk Tarih KurultayıBirinci Türk Tarih Kurultayı, Mustafa Kemal'in başkanlığında Ankara Halkevi'nde toplandı. .gg2..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.|Türk Tarih Kurultayı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 3 TEMMUZ 1932
| Dış: | Türkiye ile Fransa arasında Antakya'da askeri antlaşma imzalandı. Antlaşma uyarınca Türk askeri birlikleri 5 Temmuz'da Hatay'a girdi. Türkiye ile Fransa arasında Antakya'da askeri antlaşma imzalandı. Antlaşma uyarınca Türk askeri birlikleri 5 Temmuz'da Hatay'a girdi. .gg3..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 3 TEMMUZ 1932
| İç: | Buğday Kanunu Kabul Edildi.1929 dünya krizinin ardından tarım ürünleri fiyatları hızla ve büyük oranda düşünce, Hükümet buğday fiyatlarında mevsimlik dalgalanmaları önlemek amacıyla Ziraat Bankası'na buğday alma görevi verdi. 3 Temmuz 1932 gün ve 2056 sayılı Hükümetçe Ziraat Bankasına Mübayaa Ettirilecek Buğday Hakkında Kanun ile buğday üreticisinin tüccara karşı korunması amaçlandı. Bu Yasa ile getirilen uygulama sonucunda Toprak Mahsulleri Ofisi 24.6.1938 gün ve 3491 sayılı yasayla kuruldu. .gg3..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.|Buğday Kanunu Kabul Edildi.|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 7 1932
| İç: | Eskişehir Uçak FabrikasıKayseri'de faaliyete geçen fabrika ile birlikte Eskişehir'de de onarım ve montaj işlerini yürütecek bir ünite kurulmasına karar verilerek, 6 Ekim 1926 tarihinde tesis edildi. Fabrikada 1932 yılında uçak üretimi gerçekleştirildi. 1948 yılında İnönü döneminde kabul edilen antlaşmalarda, Marshall Yardımlarının Türkiye'ye verilmesinin ana şartlarından birisi olarak, ülkenin tüm üretim tesisilerinin. özellikle savunma sistemleri üreten fabrikaların kapatılması da vardı. Bu şartlar gereği tüm uçak fabrikaları kapatılmış, özel şirketler de iflas ettirilmiştir. .gg7..aa7..yy1932..aa.|Eskişehir Uçak Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma| |
| 9 TEMMUZ 1932
| İç: | Deniz Hatları Devletleştirildi9 Temmuz 1932 gün ve 2068 sayılı Yasayla Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun, limanlar ve iskeleler arasında düzenli posta seferleri Devletin tekeline geçti. Elinde gemisi olup limanlar ve iskeleler arasında yolcu ve yük taşıyanlar, gemilerini belirli bir fiyat üzerinden Devlete satmaya mecbur tutuldu. Bu koşulu kabul etmeyenler, gemilerini başka ülkelere satma konusunda serbest bırakıldı. 29 Mayıs 1933 gün ve 2239 sayılı Yasayla (Denizyolları İşletme Kanunu) bu düzenleme bir parça yumuşatıldı. .gg9..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.|Deniz Hatları Devletleştirildi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 12 TEMMUZ 1932
| İç: | Türk Dil Kurumu Kuruldu.Türkçe'nin incelenmesi, özleştirilmesi, geliştirilmesi amacıyla ve Atatürk'ün teşviki ve himayesiyle, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan; Semih Rıfat, Ruşen Eşref (Ünaydın), Celal Sahir (Erozan), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) tarafından 12 Temmuz 1932'de kuruldu. Türk Dili Tetkik Cemiyeti, 24 Ağustos 1936 tarihinde Türk Dil Kurumu adını almıştır. Kurumun amacı, Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu dünya dilleri arasında, değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir. .gg12..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.|Türk Dil Kurumu Kuruldu.|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 18 TEMMUZ 1932
| İç: | Ezanın Arapça okunması ülke genelinde resmen yasaklandı. Diyanet dairesi, bu yasağı ilgili mercilere duyurdu. Ezanın Arapça okunması ülke genelinde resmen yasaklandı. Diyanet dairesi, bu yasağı ilgili mercilere duyurdu. .gg18..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.||İÇ|Ezan-ı Muhammedi|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|CHP| |
| 31 TEMMUZ 1932
| Dünya: | Dünya Güzellik YarışmasıKeriman Halis, Belçika'nın Spa kentinde düzenlenen, orijinal adı "International Pageant of Pulchritude" olan Uluslararası Güzellik ve Zarafet Yarışması'nda, ilk kez jürinin oylama yapmadığı yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.
Mustafa Kemal'e çektiği teşekkür telgrafında, "Bu muvaffakiyetim, sizin memleket kadınlığına telkin ettiğiniz fikirlerin eseridir," dedi. Mustafa Kemal Atatürk kendisine Ece soyadını verdi. Yarışmayı bizzat izleyen Halit Turhan Bey'in hatıralarına göre; juri başkanı oylama yapmaya gerek duymamış ve kürsüye geçerek:
"Sayın jüri üyeleri, bugün Avrupa'nın, Hıristiyanlığın zaferini kutluyoruz. 1400 senedir dünya üzerinde hâkimiyetini sürdüren İslamiyet artık bitmiştir. Onu Avrupa bitirmiştir. Bir zamanlar sokağı bile pencere arkasından seyredebilen Müslüman kadınların temsilcisi Türk güzeli Keriman, mayo ile aramızdadır. Bu kızı, zaferimizin tacı kabul edeceğiz, onu kraliçe seçeceğiz." O dönem Türkiye tarafından "Türk modernleşmesinin ispatı" olarak sunulan bu hadise, Avrupa tarafından "Osmanlı'yı bu hale getirdik" şeklinde dünyaya takdim edildi. İşte bu sebeple 1933'ten 1951'e kadar Türkiye'de güzellik yarışması yapılmasına müsaade edilmedi. Cumhuriyet gazetesinin ilkini 1929 yılında düzenlediği ve her yıl tekrarladığı güzellik yarışmalarına 1933'te son verildi. 1951 yılına kadar Türkiye'de hiçbir resmi ve gayrıresmi kuruluş tarafından güzellik yarışması düzenlenmedi. .gg31..aa7..yy1932..aaTEMMUZ.|Dünya Güzellik Yarışması|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat|Kadın|Devletin Tesisi|Din Tarihi|CHP| |
| 12 AĞUSTOS 1932
| Dış: | Milletler Cemiyeti ÜyeliğiI. Dünya Savaşı'nın ardından İsviçre'de 1919'da "Cemiyet-i Akvam" (Milletler Cemiyeti) adıyla kuruldu. Amacı, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçı yollarla çözmekti. Bir süre çalıştı fakat fazla bir varlık gösteremedi. II. Dünya Savaşı'nın ardından dağıldı. 6 Temmuz 1932'de Cemiyet-i Akvam, Türkiye'yi üyeliğe davet etti ve 9 Temmuz 1932 tarihinde TBMM Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne giriş davetini onayladı. Onay kararı Cemiyete 12 Ağustos 1943 tarihinde bildirildi. II. Dünya Savaşı sonrasında, 18 Nisan 1946'da Cenevre'de toplanan konferans, xI. Genel Kurul Toplantısıyla cemiyetin dağılmasına karar verdi. .gg12..aa8..yy1932..aaAĞUSTOS.|Milletler Cemiyeti Üyeliği|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Uluslararası Organizasyonlar| |
| 4 EYLÜL 1932
| Dünya: | Barış KonferansıDünya Barış Konferansı, Viyana'da toplandı. .gg4..aa9..yy1932..aaEYLÜL.|Barış Konferansı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Uluslararası Organizasyonlar| |
| 26 EYLÜL 1932
| İç: | Türk Dil BayramıBirinci TÜRK DİL KURULTAYI, 26 Eylül 1932 günü, Dolmabahçe Sarayı'nın "Muayede (Bayramlaşma) Salonu"nda toplandı.
Sadece dil bilimcilerin değil; yazarların, şairlerin, öğretmenlerin, gazetecilerin, Türkçeyi en saf, en sade ve katışıksız konuştuğuna inanılan köylülerin, yani tüm Türkçe gönüllülerinin davet edildiği Kurultay'ın açılışına üç bin kişi tanıklık etti. Düzenlenişiyle, sonuçlarıyla Türk dilinin bayramı niteliğini taşıyan Kurultay'da yaşanan coşkunun gelecek nesillere aktarılması düşüncesiyle Halit Fahri'nin (Ozansoy), 26 Eylül'ün Dil Bayramı olarak kutlanması yönünde verdiği önerge Kurultay üyelerince oy birliği ile kabul edildi. Avrupa Konseyi de 2001 yılında Türkiye'nin önerisiyle 26 Eylül gününü Avrupa Dil Günü ilan etmiştir. Böylece Dil Bayramımız evrensel boyut da kazandı. .gg26..aa9..yy1932..aaEYLÜL.|Türk Dil Bayramı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 3 EKİM 1932
| Dünya: | Irakİngilizlerden bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti'ne katıldı. .gg3..aa10..yy1932..aaEKİM.|Irak|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Bağımsızlık-Özerklik|Ortadoğu|Ortadoğu|Irak|İngiltere| |
| 15 EKİM 1932
| İç: | Samsun-Sivas hattı işletmeye açıldı. Samsun-Sivas hattı işletmeye açıldı. .gg15..aa10..yy1932..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 5 KASIM 1932
| Dış: | İran ile İlişkiler Dostluk, Güvenlik, Tarafsızlık ve Ekonomik İş Birliği Antlaşması.gg5..aa11..yy1932..aaKASIM.|İran ile İlişkiler Dostluk, Güvenlik, Tarafsızlık ve Ekonomik İş Birliği Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu||İran|Pehleviler| | | 12 KASIM 1932 6 ŞUBAT 1934 | Türk: | Doğu Türkistan İslam CumhuriyetiÇin'de Uygurların Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti. Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti, bugünkü Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kurulmuş cumhuriyet. Doğu Türkistan'ı yöneten Sincan Eyalet hükûmetine karşı Uygurlar başta olmak üzere Müslümanların bağımsız hareketini birleştirerek Tarım Havzası'nın güneybatısında yer alan Kaşgar'da kurulan hükumet. .gg12..aa11..yy1932..aaKASIM.|Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti|Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi| |
| 1933
| Dünya: | TeleksAlmanya'da ilk teleks kullanıldı. .gg..aa..yy1933..aa.|Teleks|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1933
| İç: | Bandırma-Manisa-Menemen demiryolu devletleştirildi. Bandırma-Manisa-Menemen demiryolu devletleştirildi. .gg..aa..yy1933..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1933
| İç: | Mudanya-Bursa, Samsun-Çarşamba hatları devletleştirildi. Mudanya-Bursa, Samsun-Çarşamba hatları devletleştirildi. .gg..aa..yy1933..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1933
| İç: | Bakırköy Pamuklu Kumaş Fabrikası DevletleştirildiSümerbank Bakırköy Pamuklu Sanayii Müessesesi, 1850 yılında özel sektöre ait bir kuruluş olarak Barutçubaşı Ohanez tarafından Basmahane adıyla kuruldu. İşletme birkaç kez el değiştirdikten sonra 1933 yılında Sümerbank'a devredildi. 1934 yılında işletmedeki 60 adet eski dokuma tezgahı 329 tezgaha, 3200 iğ de 8928 iğe çıkarıldı. .gg..aa..yy1933..aa.|Bakırköy Pamuklu Kumaş Fabrikası Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 8 OCAK 1933
| İç: | I. Beş Yıllık Kalkınma Planı.gg8..aa1..yy1933..aaOCAK.|I. Beş Yıllık Kalkınma Planı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| | | 12 OCAK 1933
| İç: | Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. .gg12..aa1..yy1933..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 30 OCAK 1933
| Dünya: | Hitler Almanya'sıAdolf Hitler, Almanya devlet başkanı oldu. 2 Şubat 1933, Adolf Hitler, Almanya parlamentosunu feshetti.
23 Mart 1933 Alman Milli Meclisi Reichstag, Adolf Hitler'e kararnamelerle ülkeyi yönetme yetkisi verdi.
28 Mart 1933 Adolf Hitler, Yahudileri ve Yahudilere ait mağazaları boykot için emir verdi.
8 Nisan 1933 Almanya'da ari ırktan olmadığı düşünülen memurlar emekli edildi. .gg30..aa1..yy1933..aaOCAK.|Hitler Almanya'sı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Din Tarihi|Yahudiler|Almanya| |
| 5 ŞUBAT 1933
| İç: | Ezan Yasağına Tepkiler5 Şubat 1933 tarihinde Atatürk, 1 Şubat'ta Bursa'da bir grubun, ezan ve kametin Türkçe okunmasını bahane edip, gösteri yapması üzerine, Ege gezisini yarıda keserek Bursa'ya geldi. 6 Şubat 1933, Atatürk, Anadolu Ajansına Bursa'daki olayla ilgili şu demeci verdi: ''Hadiseye dikkatimizi bilhassa çevirmemizin sebebi, dini siyasete ve herhangi bir tahrike vesile etmeye asla müsamaha etmeyeceğimizin anlaşılmasıdır. Kesin olarak bilinmelidir ki Türk milletinin milli dili ve milli benliği, bütün hayatında hakim ve esas kalacaktır.'' .gg5..aa2..yy1933..aaŞUBAT.|Ezan Yasağına Tepkiler|İÇ|Ezan-ı Muhammedi|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal|CHP| |
| 9 ŞUBAT 1933
| Dış: | Yunanistan ile Dostluk Antlaşması.gg9..aa2..yy1933..aaŞUBAT.|Yunanistan ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| | | 22 ŞUBAT 1933
| İç: | Vagon-Li OlayıFransız Vagon-Li (Yataklı Vagonlar) şirketinde Türkçe konuşan bir memuru müdürün azarlaması üzerine çıkan olaylarda şirketin acentası tahrip edildi. .gg22..aa2..yy1933..aaŞUBAT.|Vagon-Li Olayı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 5 MART 1933
| Dünya: | Küresel Ekonmik KrizBüyük Buhran: ABD başkanı Franklin Roosevelt bütün bankaları kapattı ve finansal işlemleri durdurdu. .gg5..aa3..yy1933..aaMART.|Küresel Ekonmik Kriz|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Demokrasi|Amerika| |
| 29 MART 1933
| İç: | Kırıkkale Çelik Fabrikası12 Haziran 1926 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Alman Gutte Hoffnungs Hutte-Demag firmalar grubuna ihaleye verildi. Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü tarafından Kırıkkale Çelik Fabrikası olarak kuruldu. 29 Mart 1933 tarihinde üretime geçmiştir. .gg29..aa3..yy1933..aaMART.|Kırıkkale Çelik Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Almanya| |
| 4 NİSAN 1933
| İç: | Antalyaya demiryolu yapılması kanunu çıktı. Antalyaya demiryolu yapılması kanunu çıktı. .gg4..aa4..yy1933..aaNİSAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Demiryolları| |
| 20 NİSAN 1933
| İç: | Razgrad Olayları17 Nisan günü Bulgaristan'ın Razgrad şehrindeki Türk mezarlığına yapılan saldırılar üzerine İstanbul'da MTTB (Milli Türk Talebe Birliği) büyük bir protesto gösterisi düzenledi. .gg20..aa4..yy1933..aaNİSAN.|Razgrad Olayları|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Balkanlar|Devletin Tesisi|| |
| 22 NİSAN 1933
| Dış: | Paris Borç İtilafnamesiBu anlaşmaya göre;
• Amerikanın 1931'de ilan edilen Hoover Moratoryumu'nun, borçların ertelenmesine imkan veren şartlarından da faydalanarak,
• Lozan'da ödenmesi öngörülen 107.830.608 liralık borç, Osmanlı altın lirasının değeri göz önüne alınarak ve döviz kurlarının değişiminden kaynaklanarak 80.219.666 liraya indi.
• Türkiye'nin yıllık borç ödeme miktarı 2 milyon altın Türk lirasından 700.000 altın Türk lirasına indirildi.
• Borçların en değerli dövizle ödenmesi yerine Fransız frankı ile ödenmesi kararlaştırıldı.
1933 yılında imzalanan Paris Anlaşması ile yıllık taksitler indirilmiş, borçların itfa süresi 30 yıldan 50 yıla çıkartılmıştır. (1983'e kadar) .gg22..aa4..yy1933..aaNİSAN.|Paris Borç İtilafnamesi|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç|Amerika|Fransa| |
| 27 NİSAN 1933
| İç: | Adana-Fevzipaşa hattı açıldı. Adana-Fevzipaşa hattı açıldı. .gg27..aa4..yy1933..aaNİSAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 6 MAYIS 1933
| İç: | Yeşilay'dan "İncesaz" ÇıkışıYeşilhilal (Yeşilay) Cemiyeti, içkiye teşvik ettiği gerekçesiyle incesaza (alaturka müziğe) karşı mücadele başlattı. .gg6..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Yeşilay'dan "İncesaz" Çıkışı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat||| |
| 20 MAYIS 1933
| İç: | Su İdarelerinin Devletleştirilmesiİstanbul ve İzmir'de su dağıtımını yabancı şirketler düzenliyordu. İstanbul Türk Anonim Su Şirketi 20.5.1933 gün ve 2198 sayılı yasayla;
Üsküdar ve Kadıköy Türk Anonim Şu Şirketi 11.4.1938 gün ve 3359 sayılı yasayla;
İzmir Suları A.Ş. ise 5.6.1944 gün ve 4583 sayılı yasayla devletleştirildi. .gg20..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Su İdarelerinin Devletleştirilmesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 20 MAYIS 1933
| İç: | Devlet Hava Yollarıİlk ulusal hava yolu şirketimiz olan Devlet Hava Yolları, Milli Müdafaa Vekaleti bünyesinde 20.5.1933 gün ve 2186 sayılı Yasaya dayanılarak 1 Haziran 1933 tarihinde Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi adıyla oluştu. 1935 yılında Nafia Vekaletine bağlandı. Türkiye içindeki hava taşımacılığı bu kurumun tekeline verildi. Air France'tan devralınan Yeşilköy tesislerinin yanı sıra Ankara'da da bir terminal ve hava alanı yapıldı. 1938 yılında 10 uçağa sahipti. 1 Haziran 1937 den 31 Mayıs 1938 tarihine kadar Ankara-İstanbul arasında 306 gidiş ve geliş seferi yapılmış, 9 ayda 743 yolcu taşınmıştır. 3.6.1938 gün ve 3424 sayılı Yasayla bu kuruluşun adı Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü oldu. İlerleyen yıllarda, Türk Hava Yolları ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü olarak iki dev şirket haline geleceklerdir. Ankara - İstanbul arasında ilk deneme uçuşu 3 Şubat 1933 tarihinde yapıldı. Ankara-İstanbul tarifeli uçak seferleri 15 Nisan 1933 tarihinde başladı. 1937 yılında İstanbul-Bükreş arasında ilk uluslararası uçak seferi yapıldı. .gg20..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Devlet Hava Yolları|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 29 MAYIS 1933
| İç: | Kömüre giden demiryolunun yapılması kanunu çıktı. Kömüre giden demiryolunun yapılması kanunu çıktı. .gg29..aa5..yy1933..aaMAYIS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Demiryolları| |
| 30 MAYIS 1933
| İç: | Mevduatı Koruma KanunuMerkez Bankası'nın diğer bankalar üzerinde kullanabileceği önemli yetkiler verilmemişti. Bu yasa ile bankaların mevduat kabul etmeleri için lâzım olan izin yetkisini Maliye Vekaleti'ne verildi. .gg30..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Mevduatı Koruma Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 31 MAYIS 1933
| İç: | Türkiye Seyrisefain İdaresi1843 yılında kurulan Fevaidi Osmaniye isimli kuruluş İstanbul Boğazında ve Adalara yolcu taşımaya başladı. Çeşitli değişikliklerin ardından bu kuruluş 1910 yılında Osmanlı Seyrüsefain İdaresi olarak yeniden yapılandırıldı. 1923 yılında ise 597 sayılı yasayla bu kuruluşun adı Türkiye Seyrüsefain İdaresi olarak değiştirildi. 1923 sonrasında yeni gemiler alındı, yeni hatlar açıldı. 31 Mayıs 1933 gün ve 2248 sayılı Yasayla Türkiye Seyrüsefain İdaresi üçe ayrıldı:
• (i) Denizyolları İşletmesi,
• (ii) A.K.A.Y. İşletmesi,
• (iii) Fabrika Havuzlar İşletmesi. Bu yıllarda A.K.A.Y. idaresi, yeni gemiler inşa ettirdi; Şirketi Hayriyeden iki gemi ve Anadolu-Bağdat Denizyollarından üç gemi satın aldı. .gg31..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Türkiye Seyrisefain İdaresi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 31 MAYIS 1933
| İç: | TersanelerTürkiye Gemi Sanayi A.Ş., ülkemizde kökleri 15. yüzyıla kadar uzanan bir tersanecilik geleneğinin devamıdır. Haliç Tersanesi'nin kurulma çalışmaları 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından başlatıldı. Haliç Tersanesi 1910 yılına kadar askeri tersane olarak görev yaptı. Daha sonra sivil yönetime devredilen tersane; 1933 yılında 2248 sayılı Yasayla (Denizyolları ve Akay İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar Hakkında Kanun, 31.5.1933) Denizyolları İşletmesi (Marmara, Akdeniz, Karadeniz hatları), A.K.A.Y. İşletmesi (İstanbul ve civarı hatları ve Yalova) ve Fabrika Havuzlar İşletmesi adıyla kurulan birime, bağlandı. Camialtı Tersanesi 1933 yılında kuruldu ve Liman Atölyesi adıyla Devlet Limanları İşletmesi Umum Müdürlüğü'ne bağlandı. İstinye Tersanesi 1912 yılında Fransız Saint-Nazaire Şirketi tarafından Boğaziçi İstinye Havuz ve Tezgahları adı ile kuruldu. 1938 yılında millileştirildi ve devletleştirildi ve Denizbank'a devredildi. İstinye Tersanesi 1992 yılında kapatıldı. Alaybey Tersanesi 1925 yılında İzmir Liman ve Körfez İşletmesi T.A.Ş. bünyesinde kuruldu. 1938 yılında Denizbank'a, 1939 yılında Devlet Limanları İşletmesi Umum Müdürlüğü'ne, devredildi. Alaybey Tersanesi 2000 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri'ne devredildi. .gg31..aa5..yy1933..aaMAYIS.|Tersaneler|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Fransa| |
| 3 HAZİRAN 1933
| İç: | Sümerbank1929 Büyük Buhran sürecinde, Kalkınma Bankası niteliğinde kurulmuştur. 1930 yılından sonra zorunlu olarak sürdürülen Devletçilik politikasının örneklerindendir. Sümerbank'ın 20.000.000 lira olan sermayesi devlet tarafından ödenmiştir. 3 Haziran 1933 tarih 2262 sayılı kanun ile Sanayi Ofisi ile Sanayi ve Maadin Bankası kaldırılarak bunların yerine Sümerbank kurulmuştur. Sümerbank;
• yerli müteşebbisin kredi ihtiyacını karşılamak,
• özel sektör için finansman sağlamak,
• sanayi plânının uygulanmasa öncü olmak ve
• devletin sanayi, madencilik, elektrifikasyon alanlarındaki teşebbüslerini kurmak, işletmek ve finanse etmek amacıyla kurulmuştur. .gg3..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Sümerbank|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 8 HAZİRAN 1933
| İç: | Ödünç Para verme İşleri KanunuBu kanunla, ödünç para verme ve faiz yoluyla para kazanan gerçek ve tüzel kişilerin, hükümetten izin almak zorunda oldukları hükme bağlanmıştır. .gg8..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Ödünç Para verme İşleri Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 11 HAZİRAN 1933
| İç: | İller Bankası.gg11..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|İller Bankası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 11 HAZİRAN 1933
| İç: | Onuncu Yıl KutlamalarıCumhuriyetin ilanının 10'uncu yıldönümünü kutlama kanunu çıkarıldı. .gg11..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Onuncu Yıl Kutlamaları|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 12 HAZİRAN 1933
| İç: | Bakıra giden demiryolunun yapılmasına başlandı. Bakıra giden demiryolunun yapılmasına başlandı. .gg12..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 16 HAZİRAN 1933
| İç: | Ziraat Okulları ve Yüksek Ziraat Enstitüsü.gg16..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Ziraat Okulları ve Yüksek Ziraat Enstitüsü|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Devletin Tesisi|| | | 24 HAZİRAN 1933
| İç: | Belediyeler BankasıBelediyeler Bankası, şehir ve kasabalarımızın yeniden iman ve inşaatı amacıyla 24.06.1933 tarihinde, 2301 sayılı yasa ile kurulmuştur. Kuruluş görevleri, genel olarak, şehir ve kasabaların kalkındırılmasında, imar planlarını hazırlamak, su, elektrik, havagazı, kanalizasyon v.b. kamu hizmetleriyle ilgili tesisler yapmak, yapılar ve belediyelere gerekli orta ve uzun vadeli kredilerle, teknik yardım sağlamaktır. Özel amaçlı bir uzmanlık bankasıdır. Belediyeler Bankası kurulduğu yıllarda önemli bir mevcudiyet ve gelişme göstermemiştir. Bankanın adı 1945 yılında "İller Bankası" olarak değiştirilmiştir. .gg24..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Belediyeler Bankası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 28 HAZİRAN 1933
| İç: | Anıtlar Yüksek Kurulu.gg28..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.|Anıtlar Yüksek Kurulu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| | | 29 HAZİRAN 1933
| İç: | Sivas-Erzurum demiryolunun yapılmasına başlandı. Sivas-Erzurum demiryolunun yapılmasına başlandı. .gg29..aa6..yy1933..aaHAZİRAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1933
| Dünya: | New Deal PolitikasıFranklin Delano Roosevelt'in iktisadi depresyonu yenmek amacıyla izlediği politikaya verilen addır. New Deal, memleketteki altını devlet tekelinde toplayarak özel bankaların serbestçe satınalma gücü yaratmalarını önlemiştir. Uygulamadaki satınalma gücü devlet müdahalesine bağlı tutulursa, iktisadi dalgalanmaların önlenebileceğini düşünmüştür. New Deal, buhranı izleyen devrede bir relasyon yaparak halkın paraya bağlılığını zayıflatmak ve marjinal tüketim eğilimini yükseltmek istemiştir. Aynı zamanda aşırı üretimi önlemek üzere kartelleşme cereyanı desteklemiştir, toprak Ekonomisine mali yardımlar yapılmış ve büyük bayındırlık işlerine girişilmiştir. Devlet harcamaları kabartılmıştır. New Deal, Almanyada Franz von Papen kabinesi tarafından başlanmış bir deneyin büyük çapta tekrarıdır ve başarılı sonuç vermiş sayılmaktadır. .gg..aa7..yy1933..aa.|New Deal Politikası|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Amerika| |
| 3 TEMMUZ 1933
| Dış: | Londra Sözleşmeleri.gg3..aa7..yy1933..aaTEMMUZ.|Londra Sözleşmeleri|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|İngiltere| | | 22 TEMMUZ 1933
| İç: | Mamak Gaz Maske Fabrikası22 Temmuz 1933 tarihinde işletmeye açılmıştır. AUER firması tarafından 1935 yılında Kızılay adına tesis edilen diğer bir fabrika da 1944 yılından itibaren Askerî Fabrikalar Genel Müdürlüğü'ne devredilmiştir. Bu iki tesis birlikte Mamak Gazmaske Fabrikası'nı meydana getirmiştir. .gg22..aa7..yy1933..aaTEMMUZ.|Mamak Gaz Maske Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1 AĞUSTOS 1933
| İç: | Eski İstanbul Üniversitesi yerine Türk Üniversitesi kuruldu. Eski İstanbul Üniversitesi yerine Türk Üniversitesi kuruldu. .gg1..aa8..yy1933..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 3 EYLÜL 1933
| İç: | Kayseri-Ulukışla hattı açıldı. Bu hattın açılmasıyla Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demir yolu tamamlandı. Kayseri-Ulukışla hattı açıldı. Bu hattın açılmasıyla Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demir yolu tamamlandı. .gg3..aa9..yy1933..aaEYLÜL.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 14 EYLÜL 1933
| Dış: | Yunanistan ile Samimi Antlaşma PaktıTürkiye ve Yunanistan, siyasal alanda da Balkanlarda bir işbirliği kurulmasına ve bu konuda bir paktın imzasına karar verip, 1933 Mayısı'nda bu düşüncelerini Bulgaristan'a da bildirdiler. Lakin Bulgaristan teklife yanaşmayınca, Türkiye ve Yunanistan 14 Eylül 1933 de bir Samimi Anlaşma Paktı (Pacte d'Entente Cordiale) irnzaladılar. 10 yıl için imzalanmış olan bu Pakt ile, iki devlet sınırlarını karşılıklı olarak garanti ediyorlardı. Bu hüküm, Makedonya üzerindeki emellerinden bir türlü vazgeçmek istemeyen Bulgaristan'da tepki ve sinirlilik uyandırdı. Bulgaristan'ın bu şüphelerini gidermek ve Bulgaristan'ı da bu Pakt'a almak için Türkiye Başbakanı İsmet İnönü ve Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras Sofya'ya gittilerse de, olumlu bir sonuç elde edemediler. .gg14..aa9..yy1933..aaEYLÜL.|Yunanistan ile Samimi Antlaşma Paktı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|Balkanlar|| |
| 17 EKİM 1933
| Dış: | Romanya ile Dostluk, Saldırmazlık, Hakem ve Uzlaşma AntlaşmasıTürkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Pakt, Romanya'yı da harekete geçirdi ve Romanya Dışişleri Bakanı Titulescu'nun Ankarayı ziyareti sırasında, 17 Ekim 1933'te, Türkiye ile Romanya arasında Dostluk, Saldırmazlık, Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzalanmıştır. Romanya'yı bu antlaşmayı imzalamaya götüren sebeplerden biri, Bulgaristan'ın revizyonist isteklerinden çekinmesi, diğeri de kendi deniz ticaretinin, Boğazlar'da serbest geçişin bekçisi olan Türkiye'ye bağlı bulunmasıydı. .gg17..aa10..yy1933..aaEKİM.|Romanya ile Dostluk, Saldırmazlık, Hakem ve Uzlaşma Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|Balkanlar|Romanya|| |
| 26 EKİM 1933
| İç: | .gg26..aa10..yy1933..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 29 EKİM 1933
| İç: | Cumhuriyetin Onuncu Yılı Büyük Tezahuratla Kutlandı. "Türk milleti!
Kurtuluş Şavaşı'na başladığımızın on beşinci yılındayız. Bugün Cumhuriyetimizin onuncu yılını doldurduğu en büyük bayramdır. Kutlu olsun!
Şu anda, büyük Türk milletinin bir ferdi olarak, bu kutlu güne kavuşmanın en derin sevinci ve heyecanı içindeyim. Yurttaşlarım!
Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli, Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti'dir. Bundaki muvaffakiyeti, Türk milletinin ve onun değerli ordusunun bir ve beraber olarak, azimkârane yürümesine borçluyuz. Fakat yaptıklarımızı asla kâfi göremeyiz; çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz.
Yurdumuzu, dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız. Milletimizi, en geniş, refah, vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız. Millî kültürümüzü, muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız. Bunun için, bizce zaman ölçüsü, geçmiş asırların gevşetici zihniyetine göre değil, asrımızın sürat ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir. Geçen zamana nispetle daha çok çalışacağız, daha az zamanda daha büyük işler başaracağız. Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur.
Çünkü, Türk milletinin karakteri yüksektir; Türk milleti çalışkandır; Türk milleti zekidir. Çünkü, Türk milleti millî birlik ve beraberlikle güçlükleri yenmesini bilmiştir. Ve çünkü, Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir. Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk milletinin tarihî bir vasfı da, güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir. Bunun içindir ki, milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, fıtrî zekâsını, ilme bağlılığını, güzel sanatlara sevgisini ve millî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek millî ülkümüzdür. Türk milletine çok yakışan bu ülkü, onu, bütün beşeriyette, hakikî huzurun temini yolunda, kendine düşen medeni vazifeyi yapmakta muvaffak kılacaktır. Büyük Türk milleti!
On beş yıldan beri, giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vadeden çok sözlerimi işittin. Bahtiyarım ki, bu sözlerimin hiçbirinde milletimin hakkımdaki itimadını sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım. Bugün, aynı iman ve katiyetle söylüyorum ki millî ülküye, tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk milletinin büyük millet olduğunu, bütün medeni âlem az zamanda bir kere daha tanıyacaktır. Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medeni vasfı ve büyük medeni kabiliyeti, bundan sonraki inkişafı ile, atinin yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi doğacaktır. Türk milleti!
Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramını daha büyük şereflerle, saadetlerle, huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim.
Ne mutlu Türk'üm diyene!" .gg29..aa10..yy1933..aaEKİM.|Cumhuriyetin Onuncu Yılı Büyük Tezahuratla Kutlandı. |İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|M.Kemal| |
| 4 KASIM 1933
| İç: | M.Kemal'in Selanik'te ki EviYunanistan hükümeti Mustafa Kemal Atatürk'ün doğduğu eve
"Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir" yazılı bir levha koydu. 12 Şubat 1937, Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev, Selanik belediyesince sahibinden satın alınarak Atatürk'ün emrine tahsis edildi. .gg4..aa11..yy1933..aaKASIM.|M.Kemal'in Selanik'te ki Evi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Aktüel|Balkanlar|Yunan|M.Kemal| |
| 18 KASIM 1933
| İç: | İstanbul Üniversitesi5 Mayıs 1933 tarihli kabine toplantısında, 23 Temmuz 1846 tarihinde açılan Dar-ül Fünun'un kapatılarak, yerine yeni esaslara göre İstanbul Üniversitesi'nin kurulması kararlaştırıldı. Yeni üniversiteyi kurmak amacıyla gelen heyetin Bakanlık'ta yaptığı toplantıda Yahudi kökenli Alman bir profesörün ifadesi ile "Yeni fabrikanın üreteceği mamulat; inkilapçı, laik, cumhuriyetçi, milliyetçi ve halkçı olacaktı." İstanbul Üniversitesi, 18 Kasım 1933 günü öğretime açıldı. Yeni üniversitenin kadro işleriyle bizzat Reşid Galib meşgul olmuştur. Maarif Vekili Reşid Galibin 12 Eylül 1933 tarihli Milliyet gazetesinde yer alan beyanatında "ilimden ziyade idealistliğin ön planda tutulduğu" açıkça belirtilmiştir. .gg18..aa11..yy1933..aaKASIM.|İstanbul Üniversitesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|İstanbul|Devletin Tesisi|İstanbul|CHP| |
| 27 KASIM 1933
| Dış: | Yugoslavya ile Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması.gg27..aa11..yy1933..aaKASIM.|Yugoslavya ile Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma||| | | 3 ARALIK 1933
| Dış: | Türk-Rum Ahali Değişimi Komisyonunun Kaldırılması Sözleşmesi.gg3..aa12..yy1933..aaARALIK.|Türk-Rum Ahali Değişimi Komisyonunun Kaldırılması Sözleşmesi|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| | | 5 ARALIK 1933
| İç: | Eskişehir Şeker Fabrikasıİş Bankasının %51, Ziraat Bankası ile Sanayi ve Maadin Bankalarının %24,5 hisse ile ortak olduğu, 1933 yılında 3 milyon sermaye ile kurulan, Anadolu Şeker Fabrikaları T.A.Ş., Alman Maschinenfabrik Buckau R. Wolf Şirketine yaptırıldı. Fabrikanın temeli 1 Şubat 1933 tarihinde atılmıştır. .gg5..aa12..yy1933..aaARALIK.|Eskişehir Şeker Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Almanya| |
| 22 ARALIK 1933
| Dış: | Yunanistan ile Takas Antlaşması.gg22..aa12..yy1933..aaARALIK.|Yunanistan ile Takas Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| | | 1934
| İç: | Malatya-Ergani hattı açıldı. Malatya-Ergani hattı açıldı. .gg..aa..yy1934..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1934
| İç: | Ankara'da bira fabrikası kuruldu. Ankara'da bira fabrikası kuruldu. .gg..aa..yy1934..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1934
| Dünya: | Kedigözü Yansıtıcıİngiliz Percy SHAW kedi gözü adını verdiği yansıtıcı tasarladı ve çok para kazandı. .gg..aa..yy1934..aa.|Kedigözü Yansıtıcı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1934
| İç: | Keçiborlu KükürtleriKeçiborlu'daki kükürt madeni 1900 yılında belirlendi. İstiklal Savaşı'ndan sonra Fransız-İtalyan sermayeli bir şirket madenin işletme imtiyazını aldı. Ancak üretim yapmak yerine İtalyan kükürtlerini pazarlamaya çalışınca, imtiyazı 1933 yılında feshedildi. 1934 yılında Sümerbank ile İş Bankası tarafından kurulan bir anonim şirket kükürt üretimine başladı. Sümerbank'ın hissesi 1936 yılında, diğer ortakların hisseleri de 1943 yılında Etibank'a devredilerek, işletme devletleştirildi ve Keçiborlu Kükürtleri İşletmesi Müessesesi kuruldu. .gg..aa..yy1934..aa.|Keçiborlu Kükürtleri|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|İtalya|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Kapitülasyonlar|Fransa| |
| 1934
| İç: | Kula MensucatManisa Kula'da önceleri değirmencilik yapan Çolakzade Süleyman Bey'in oğulları İbrahim ve Abdurrahman Bey 1866 yılında halıcılığa başladı. Aile işini, daha sonra onların oğulları Sait Çolak, Şerif Çolak, Abdurrahman Çolak ve Süleyman Çolak devam ettirdi. Çolakzadeler Halı Şirketi, halı üretiminin yanı sıra Kula'da bir yıkamahane, boyahane ve iplik imalalathanesi kurmuştu. Şirket ilmek ipliği imalinde kullandığı yünü Afyon, Eskişehir ve İzmir gibi merkezlerden satın alıyordu. Kula'daki boyahanede boyanan ipliklerin bir kısmı dokunmak üzere Kula ve çevresindeki köylere dağıtılırken, bir kısmı da kervanlarla Isparta'ya gönderilirdi. Bu arada şirket ortaklıklar kurdu. Ortakları vasıtası ile Amerika ve Almanya gibi ülkelerde mağazalar açtı. İngiliz Şark Halı Kumpanyası adlı şirketle ortaklık tesis edildi. 1929 yılında Amerika'da patlak veren ekonomik kriz, 1929-1933 yılları arasında Türkiye'de dış ticaretle uğraşan üreticileri de etkiledi. Bu arada Sait Çolak Amerika'ya giderek mağazasında bulunan tüm halı stoklarını eritmeye çalıştı. Şirket bu sayede batmaktan kurtuldu. Amerika'da satılmayan bir miktar halı ile İstanbul'a dönen Sait Çolak, bu halıları İstanbul'da sattı. Çolakzade halı şirketinin halıcılıkla ilgisi 1934 yılına kadar sürdü. Kula'ya dönen Sait Çolak, ellerinde bulunan ve halı ipliği üretiminde kullandıkları tesislere ilaveler yaptı. Halı işini kumaş dokuma işine çevirdi. Çolakzadeler Halı Şirketi bu değişiklikten sonra 1934 yılında KULA MENSUCAT ismini aldı. Dokuma sanayiinde büyüdü. 1951 yılında şirket İzmir'e taşındı. Kula Mensucat ve İzmir Yün'ün kurucusu Sait Çolak vefat ettikten sonra üç oğlundan Ethem Çolak şirketin yönetimine geçti. Fakat, diğer iki kardeş, yeğenler ve damatların varlığı aile içinde anlaşmazlıklara neden oldu. Bu anlaşmazlıkların derinleşmesiyle de şirketler zor duruma düştü. Sonunda da 1986'da iflas masasında şirketlerin satışı gerçekleşti. .gg..aa..yy1934..aa.|Kula Mensucat|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1 OCAK 1934
| İç: | Türk İnkılabı dersleri bütün yüksek tahsilde başladı. Türk İnkılabı dersleri bütün yüksek tahsilde başladı. .gg1..aa1..yy1934..aaOCAK.||İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Anadolu|Ulus Gazetesi|| |
| 12 OCAK 1934
| Dış: | Nobel Barış Ödülü AdaylığıYunanistan devlet adamı Venizelos, ödül komitesine gönderdiği bir mektup ile Osmanlı Devleti'nin yaklaşık 7 asırdır Yakın Doğu ve Orta Avrupa'da kan döktüğünü, ancak M. Kemal'in 1923 yılında kurduğu laik, modern Türkiye Cumhuriyeti'yle bu duruma son verdiğini, eski topraklarını terk ederek milli sınırları ile iktifa ettiğini belirtiyor ve bu "katkılarından" dolayı onu Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdiğini ilan ediyordu. Ancak o yıla ait Nobel Barış Ödülü, Aralık ayında Almanya Dışişleri Bakanına veridli. Bu arada Ayasofya müzeye çevrilmiş oldu. .gg12..aa1..yy1934..aaOCAK.|Nobel Barış Ödülü Adaylığı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|M.Kemal| |
| 9 ŞUBAT 1934
| Dış: | Balkan Antlaşma Misakı İmza Edildi.Türkiye'nin Kurtuluş Savaşından sonra Yunanistan'la anlaşması, diğer Balkan devletlerinin de Türkiye'nin telkiniyle, Türkiye ve Yunanistan'ın yanında yer almaya karar vermelerine sebep olmuştur. Bunun bir sebebi ise Faşist İtalya ve Nazi Almanyası'nın güçlenmeleri, doğuya ve özellikle Balkanlar'a göz dikmeleridir. İlk Balkan Paktı 1930 yılında Türkiye, Yunanistan, Romanya , Arnavutluk, Bulgaristan ve Yugoslavya arasında Atina'da imzalanmıştır. Bulgaristan ve Arnavutluk konferanstan ihraç edilip Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında 9 Şubat 1934 tarihinde yeni bir Balkan Paktı kuruldu. • Dört devletin dışişleri bakanlarından oluşan; ortak siyaseti belirleyecek bir yönetim kurulu meydana getirildi,
• başkanlığın her yıl dönüşümlü olması kararlaştırıldı.
• Ayrıca, İktisadî, malî ve ticari işlere bakacak bir de danışma kurulu oluşturuldu. 1936'da Belgrad, 1937'de Atina, 1938'de Ankara, 1939'da Bükreş ve en son 24 Şubat 1940'ta tekrar Belgrad'da toplandı. II.Dünya Savaşı'nın çıkması ve 1940 yılı yazında, Almanların Romanya'yı işgali üzerine antlaşma, uygulanamaz hâle geldi ve ortadan kalktı. .gg9..aa2..yy1934..aaŞUBAT.|Balkan Antlaşma Misakı İmza Edildi.|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|Balkanlar|İtalya|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Almanya| |
| 4 MART 1934
| İç: | Ankara Radyosu.gg4..aa3..yy1934..aaMART.|Ankara Radyosu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat|Devletin Tesisi|| | | 8 MART 1934
| Dış: | Balkan anlaşma misakı mecliste tasdik edildi. Balkan anlaşma misakı mecliste tasdik edildi. .gg8..aa3..yy1934..aaMART.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|| |
| 8 NİSAN 1934
| İç: | Şer'iye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkeme Teşkilatının Kurulması.gg8..aa4..yy1934..aaNİSAN.|Şer'iye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkeme Teşkilatının Kurulması|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 3 MAYIS 1934
| İç: | Kayseri Uçak Fabrikası7 Eylül 1925 tarihinde Millî Savunma Bakanlığı ile Alman Junkers firması arasında imzalanan antlaşma gereğince Türkiye'de uçak, uçak motoru ve otomobil üretmek üzere Kayseri'de bir fabrika kurulması kararlaştırıldı ve fabrika 6 Ekim 1926 tarihinde hizmete girdi. Ancak bu fabrikada ilk uçak üretimi 1933 yılında mümkün oldu. 3 Mayıs 1934 tarihinde Kayseri Uçak Fabrikasında yapılan ilk parti altı avcı uçağından biri, 50 dakikalık uçuşla Kayseri'den Ankara'ya geldi. Fabrikada, ilk yıl, 41 uçak imal edildi. Bunlardan birini Mustafa Kemal, İran'a hediye etti. 46 adet Gotha, 24 adet PZL-24A ve 24C, 24 adet Miles-Magister olmak üzere 1926-1941 yılları arasında yedi ayrı tipte 212 uçak üretildi. 1948 yılında İnönü döneminde kabul edilen antlaşmalarda, Marshall Yardımlarının Türkiye'ye verilmesinin ana şartlarından birisi olarak, ülkenin tüm üretim tesisilerinin. özellikle savunma sistemleri üreten fabrikaların kapatılması da vardı. Bu şartlar gereği tüm uçak fabrikaları kapatılmış, özel şirketler de iflas ettirilmiştir. Kayseri uçak fabrikası da bu antlaşmalar gereği kapatılmış, üretim bandında olan uçaklar fabrika sahasında toprağa gömülerek çürümeye bırakılmıştır. .gg3..aa5..yy1934..aaMAYIS.|Kayseri Uçak Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma|Almanya| |
| 17 MAYIS 1934
| Dış: | SSCB'den Kredi Antlaşması17 Mayıs 1934 tarih 2434 nolu kanun ile Sosyalist Sovyet Cumhuriyetleri Birliğinden 8 Milyon Amerikan Doları tutarında, 20 yıl vadeli, faizsiz kredi anlaşması onaylanmıştır. 21 Ocak1934'te imzalanan sözleşme ile SSCB Türkiye'ye verdiği 20 yıllık faizsiz kredi ile daha önce Prof.Orlov tarafından belirlenen Nazilli (Denizli) ve Kayseri mevkilerinde iki tekstil fabrikası kuruluşu kararlaştırılmıştır. Fabrikalar Sovyet mühendisler tarafından kurulmuş tüm teçhizat Rusya'dan getirilmiştir. Atatürk fabrikaların açılışını Ekim 1938 tarihinde bizzat yapmıştır. .gg17..aa5..yy1934..aaMAYIS.|SSCB'den Kredi Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç|Rusya| |
| 19 MAYIS 1934
| Dünya: | Faşist BulgaristanBulgaristan'da darbe oldu, faşist cephe iktidarı ele geçirdi. .gg19..aa5..yy1934..aaMAYIS.|Faşist Bulgaristan|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Balkanlar|| |
| 27 MAYIS 1934
| İç: | Barut ve Patlayıcı MaddelerOsmanlı döneminde barut, fişek, dinamit ve diğer patlayıcı maddelerin üretimi ve satışı Devletin elindeydi. Cumhuriyet kurulduktan sonra bu alandaki yetkiler 1927 yılında bir anonim şirkete devredildi. Bu şirketin 1,5 milyon liralık sermayesinin 750 bin lirası Hazine'ye, 740 bin lirası üç Fransız şirketine, 10 bin lirası da bir Türk girişimciye aitti. Ancak bu şirket yükümlülüklerini yerine getiremeyince, 1932 yılında bu alandaki tekel yeniden Devlet tarafından kullanılmaya başlandı. Barut ve patlayıcı maddeler inhisarı 9.5.1955 gün ve 6551 sayılı yasayla kaldırıldı. .gg27..aa5..yy1934..aaMAYIS.|Barut ve Patlayıcı Maddeler|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 28 MAYIS 1934
| İç: | Sivas - Erzurum Hattını İnşa İçin Dahilî İstikraz KanunuSivas - Erzurum demiryolu inşaatı için 30 milyon liralık iç borçlanma için 2463 numaralı kanun kabul edildi. .gg28..aa5..yy1934..aaMAYIS.|Sivas - Erzurum Hattını İnşa İçin Dahilî İstikraz Kanunu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 31 MAYIS 1934
| İç: | İzmir-Kasaba ve temdidi demiryolları satın alındı. İzmir- Kasaba hattı; İzmir'den Afyon'a, şube hattıyla da Soma üzerinden Bandırma'ya ulaşır. İzmir-Kasaba ve temdidi demiryolları satın alındı. İzmir- Kasaba hattı; İzmir'den Afyon'a, şube hattıyla da Soma üzerinden Bandırma'ya ulaşır. .gg31..aa5..yy1934..aaMAYIS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 15 HAZİRAN 1934 2 TEMMUZ 1934 | Dış: | İran Şahı Ankarayı Ziyaret Etti. İran şahı Rıza Pehlevi Türkiye'ye geldi. 19 Haziran günü İran Şahı Rıza Pehlevi ve Atatürk, ilk Türk operası Özsoyu Ankara Halkevi'nde izlediler. .gg15..aa6..yy1934..aaHAZİRAN.|İran Şahı Ankarayı Ziyaret Etti. |DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu||İran|Pehleviler| |
| 18 HAZİRAN 1934
| İç: | İzmir ve İstanbul LimanlarıYabancılara ait İzmir Rıhtım Şirketi (İzmir rıhtımı ve rıhtımdaki tramvay) 12.6.1933 gün ve 2309 sayılı yasayla devleştirildi. 18.6.1934 gün ve 2521 sayılı Liman İşlerinin Hükümetçe İdaresine Dair Kanun ile sermayesinin dörtte üçü devlete intikal etmiş bulunan limanların devlet işletmesi haline dönüştürülmesi sağlandı. Yasanın kabulünün hemen ardından İzmir Liman Şirketi tasfiye edildi. İstanbul Liman Şirketi'nin tasfiye işlemleri de bir süre sonra tamamlandı. Tesislerin 18 Aralık 1934 tarihinde akdedilen mukavele esasları dâhilinde kamulaştırılması, 23 Aralık 1934 tarihinde 2665 sayılı kanununun kabulü ile gerçekleşmiştir. .gg18..aa6..yy1934..aaHAZİRAN.|İzmir ve İstanbul Limanları|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 21 HAZİRAN 1934
| İç: | Soyadı Kanunu Mecliste Kabul Edildi. .gg21..aa6..yy1934..aaHAZİRAN.|Soyadı Kanunu Mecliste Kabul Edildi. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| | | 30 HAZİRAN 1934
| İç: | .gg30..aa6..yy1934..aaHAZİRAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1934
| Dünya: | 1896 yenilgisinin öcünü almak isteyen İtalya'nın saldırısına uğrayan Etiyopya'da, uçak ve zehirli gaz saldırıları ile katliam yaşandı. Etiyopya, İtalya emperyalizmi altına girdi. 1896 yenilgisinin öcünü almak isteyen İtalya'nın saldırısına uğrayan Etiyopya'da, uçak ve zehirli gaz saldırıları ile katliam yaşandı. Etiyopya, İtalya emperyalizmi altına girdi. .gg..aa7..yy1934..aa.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Afrika|İtalya|Etiyopya|Katliam| |
| 4 TEMMUZ 1934
| Dünya: | Zincirleme ReaksiyonMacar fizikçi Leo Szilard, ilerde atom bombasının yapımında kullanılacak olan ‘zincirleme reaksiyon' modelinin patentini aldı. .gg4..aa7..yy1934..aaTEMMUZ.|Zincirleme Reaksiyon|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 2 AĞUSTOS 1934
| Dünya: | Adolf Hitler Almanya'nın Führer'i haline geldi. Totaliter rejim süreci başladı. Adolf Hitler Almanya'nın Führer'i haline geldi. Totaliter rejim süreci başladı. .gg2..aa8..yy1934..aaAĞUSTOS.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Almanya| |
| 18 AĞUSTOS 1934
| Türk: | 2. Türk Dil Kurultayıİkinci Türk Dil Kurultayı Dolmabahçede toplandı. .gg18..aa8..yy1934..aaAĞUSTOS.|2. Türk Dil Kurultayı|Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Türk Tarihi| |
| 2 EYLÜL 1934
| İç: | Kadıköy-Üsküdar ve havalisi Tramvayları işletmeye açıldı. Kadıköy-Üsküdar ve havalisi Tramvayları işletmeye açıldı. .gg2..aa9..yy1934..aaEYLÜL.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 18 EYLÜL 1934
| Dünya: | SSCBSovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne girdi. .gg18..aa9..yy1934..aaEYLÜL.|SSCB|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Rusya| |
| 19 EKİM 1934
| İç: | Turhal Şeker Fabrikasıİş Bankası ve Ziraat Bankasının toplam 3 Milyon lira sermaye ve eşit hisseyle ortak olduğu, Turhal Şeker Fabrikası T.A.Ş. tarafından, Alman Maschinenfabrik Buckau R. Wolf Şirketine yaptırılan fabrikanın temeli, 7 Ekim 1933 tarihinde atılmış ve tesis 19 Ekim 1934 tarihinde işletmeye alınmıştır. .gg19..aa10..yy1934..aaEKİM.|Turhal Şeker Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Almanya| |
| 1 KASIM 1934
| İç: | Alaturka MusikiCumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa;
"Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi. 2 Kasım 1934, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, radyo programlarından alaturka musikiyi kaldırdı. .gg1..aa11..yy1934..aaKASIM.|Alaturka Musiki|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal| |
| 5 KASIM 1934
| İç: | Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kuruldu. ??? Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kuruldu. ??? .gg5..aa11..yy1934..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat||| |
| 24 KASIM 1934
| İç: | "Atatürk" Soyadı Hakkındaki Kanun Meclis'Çe Kabul Edildi. 17 Aralık 1934 tarihinde 24 Kasım 1934 tarihli Kanun'la Kemal öz adlı Cumhurbaşkanı'na verilen Atatürk soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun, TBMM'de kabul edildi. .gg24..aa11..yy1934..aaKASIM.|"Atatürk" Soyadı Hakkındaki Kanun Meclis'Çe Kabul Edildi. |İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|M.Kemal| |
| 24 KASIM 1934
| İç: | Ayasofya Camisi Müzeye Çevrildi"Eşsiz bir mimarlık sanat abidesi olan İstanbul'daki Ayasofya Camisi'nin tarihî vaziyeti itibarıyla müzeye çevrilmesi bütün Şark âlemini sevindireceği, insanlığa yeni bir ilim müessesesi kazandıracağı cihetle bunun müzeye çevrilmesi..." diye başlayan kararname ile İstanbul'un fethinden beri cami olarak kullanılan Ayasofya, müzeye çevrildi. Thomas Whittemore'un, daha önce koridor ve çevre binalarda başlamış olan klise dönemine ait mozaikleri ortaya çıkarma çalışmaları ana bina içinde de başladı.
1 Şubat 1935 tarihinde Ayasofya, müze olarak halkın ziyaretine açıldı. .gg24..aa11..yy1934..aaKASIM.|Ayasofya Camisi Müzeye Çevrildi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Devletin Tesisi|Din Tarihi|İstanbul|CHP| |
| 26 KASIM 1934
| İç: | Lakap ve Üvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanun Meclisçe Kabul Edildi. Lakap ve ünvanlar kaldırıldı.
Kanunla "Ağa", "Hacı", "Hafız", "Hoca", "Molla", "Efendi", "Bey", "Beyefendi", Paşa", "Hanım", "Hanımefendi", "Hazretleri" gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; "bütün yurttaşlar, kadın-erkek, kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır" deniliyordu. .gg26..aa11..yy1934..aaKASIM.|Lakap ve Üvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanun Meclisçe Kabul Edildi. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 3 ARALIK 1934
| İç: | Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair KanunBu kanunla din adamlarının, hangi dine mensup olurlarsa olsunlar, mabet ve ayinler dışında ruhani kisve (giysi) taşımaları yasaklanmıştır. .gg3..aa12..yy1934..aaARALIK.|Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 5 ARALIK 1934
| İç: | Türk Kadınlarının Mebus Seçme ve Seçilmesi Hakkını veren Teşkilatı Esasiye Kanunu Tadilatı Yapıldı. .gg5..aa12..yy1934..aaARALIK.|Türk Kadınlarının Mebus Seçme ve Seçilmesi Hakkını veren Teşkilatı Esasiye Kanunu Tadilatı Yapıldı. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Kadın|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| | | 15 ARALIK 1934
| İç: | Bingöl DepremiBingöl'de 4.9 büyüklüğündeki depremde 12 kişi öldü. .gg15..aa12..yy1934..aaARALIK.|Bingöl Depremi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Anadolu||| |
| 1935
| İç: | İzmir'de şarap fabrikası kuruldu. İzmir'de şarap fabrikası kuruldu. .gg..aa..yy1935..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1935 1943 | Türk: | Kalmuk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Kalmuk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1935..aa.||Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi| |
| 1935
| Dünya: | Jp MorganABD'nin en büyük yatırım bankası kuruldu. .gg..aa..yy1935..aa.|Jp Morgan|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi|Amerika| |
| 1935
| İç: | Irmak-Filyos (Zonguldak kömür hattı) devreye alındı. Irmak-Filyos (Zonguldak kömür hattı) devreye alındı. .gg..aa..yy1935..aa.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1935
| Dünya: | Radarİskoç Robert WATSON-WATT radarı icat etti. Bu radar uçakları 65 km'den tanıyabiliyordu. .gg..aa..yy1935..aa.|Radar|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1935
| Dünya: | İlk Modern HelikopterRus asıllı Amerikalı Igor SKORSKY VS300 adlı ilk modern helikopteri yaptı. .gg..aa..yy1935..aa.|İlk Modern Helikopter|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi|Rusya| |
| 1935
| Dünya: | LobotomiPortekizli Antonio MONIZ mental hastalıklarda lobotomiyi kullandı. Lobotomi, beyinde yapılan bir ameliyat türüdür. .gg..aa..yy1935..aa.|Lobotomi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 1935
| Dünya: | Kobe Camii(Kobe/Japonya). 1935 yılında inşa edilen Kobe Camii Japonya’nın ilk camisi olma unvanına sahiptir. Japonya’da ünlü eserler inşa eden, Çekoslovakyalı mimar Jan Josef Švagr tarafından, Türk cami mimarisi örnek alınarak inşa edilmiştir. Zemini ve sağlam yapısı nedeni ile Büyük Hanshin depremini sapasağlam atlatmıştır. Halen dimdik ayaktadır. .gg..aa..yy1935..aa.|Kobe Camii|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Din Tarihi| |
| 1935
| İç: | Vakıflar KanunuOsmanlı İmparatorluğu döneminde, çeşitli nedenlerle, arazinin önemli bir bölümü vakıfların elindeydi. "Engelhardt, Türkiye'deki gayri menkullerin ve emlakın dörtte üçünün 19uncu asırda vakıf sıfatiyle camilere ait bulunduğunu iddia etmektedir." 1935'te yürürlüğe giren 2762 sayılı Vakıflar Kanunu ile bu vakıflar devletin denetimi altına alındı. .gg..aa..yy1935..aa.|Vakıflar Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 1 OCAK 1935
| İç: | İstanbul Rıhtım şirketi satın alındı. İstanbul Rıhtım şirketi satın alındı. .gg1..aa1..yy1935..aaOCAK.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|İstanbul|Demiryolları| |
| 2 OCAK 1935
| İç: | Erdek DepremiMarmara Adası ve Erdek'te deprem oldu; 5 kişi öldü, 600 bina hasar gördü. .gg2..aa1..yy1935..aaOCAK.|Erdek Depremi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Anadolu||| |
| 28 OCAK 1935
| Dünya: | Kürtajİzlanda kürtajı yasallaştıran ilk ülke oldu. .gg28..aa1..yy1935..aaOCAK.|Kürtaj|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İzlanda|Kadın|Bilim Tarihi| |
| 2 ŞUBAT 1935
| Dünya: | Yalan Makinesiİlk yalan makinesi Leonarde Keeler tarafından denendi. .gg2..aa2..yy1935..aaŞUBAT.|Yalan Makinesi|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 8 ŞUBAT 1935
| İç: | 1935 Genel SeçimlerDönem : | 5. Dönem | Açıklama : | Olağan Genel Seçim | Seçim tarihi : | 8 Şubat 1935. | Toplam Vekil : | | MV Dağılımı : | Tek Parti | .gg8..aa2..yy1935..aaŞUBAT.|1935 Genel Seçimler|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Anadolu|Demokrasi|Seçimler| |
| 28 ŞUBAT 1935
| Dünya: | NaylonWallace CAROTHERS naylonu icat etti. (Now You LOusy Nippon) .gg28..aa2..yy1935..aaŞUBAT.|Naylon|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| MART 1935
| İç: | Isparta Gülyağı FabrikasıIsparta Gülyağı Fabrikası, Türk Gülyağcılığı Ltd.Şti. 1935 yılı Mart ayında faaliyete geçti. Şirketin sermayesinin üçte ikisi Sümerbank'a, üçte biri Ziraat Bankası'na aitti. 1945 yılında Tekel'e devredildi. .gg..aa3..yy1935..aaMART.|Isparta Gülyağı Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1 MART 1935 1 KASIM 1937 | İç: | 7. İsmet İnönü HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 8. Hükümeti | Başbakan : | İsmet İnönü | Unvanı : | Malatya Milletvekili | Görev Veren : | Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal / 1 Mart 1935 | TBMM : | 8 Şubat 1935 / 5. Dönem | Güvenoyu : | 7 Mart 1935 / Toplam 399; Katılım; 343; Kabul 343 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 1 Kasım 1937 / Mustafa Kemal'in isteği üzerine 20 Eylül 1937 tarihinde 45 gün izinli olarak görevden uzaklaştırılan İnönü, Mustafa Kemal'in kararlı tavrı üzerine 1 Kasım'da istifasını sunmak zorunda kaldı. | .gg1..aa3..yy1935..aaMART.|7. İsmet İnönü Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|İ.İnönü|Demokrasi|Hükumet| |
| 1 MART 1935
| Kişi: | Kemal Atatürk 4. Defa Cumhurbaşkanı Oldu.gg1..aa3..yy1935..aaMART.|Kemal Atatürk 4. Defa Cumhurbaşkanı Oldu|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Ankara|Demokrasi|Cumhurbaşkanı|M.Kemal| | | 21 MART 1935
| Dünya: | İranPers İmparatorluğunu sona erdiren Şah Rıza Pehlevi, uluslararası topluluğa seslenerek ülkesinin Persia olarak değil, "Aryanların ülkesi" anlamına gelen İran olarak adlandırılmasını istedi. .gg21..aa3..yy1935..aaMART.|İran|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu||İran|Pehleviler| |
| 3 MAYIS 1935
| İç: | TürkkuşuTürk Hava Kurumu tarafından 3 Mayıs 1935 tarihinde Türkiye'nin ilk uçuş okulu olan TÜRKKUŞU kuruldu.
Atatürk, genç ve yetenekli Türk havacılarının havacılık sporunda gelişmelerini sağlamak amacıyla yurt dışına gönderilip orada ihtisas yapmalarını arzulamıştı. Onun emir ve direktifleriyle başta Sabiha Gökçen olmak üzere bazı Türk havacıları 1935 yılı Temmuz ayında Sovyetler Birliğindeki "Koktobel Planör Okulu" na giderek orada bu spor dalı üzerindeki bilgilerini kuvvetlendirip tecrübelerini arttırmışlardır. Bu uzman planörcüler yurda dönüşlerinde "Türk Kuşu" kadrosunda öğretmen olarak görev almışlar ve bildiklerini ve öğrendiklerini genç havacı kuşaklara öğretmişlerdir. .gg3..aa5..yy1935..aaMAYIS.|Türkkuşu|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Rusya| |
| 9 MAYIS 1935
| İç: | KemalizmCumhuriyet Halk Fırkası Dördüncü Büyük Kurultayı toplandı.
4. Kurultay, Mustafa Kemal Atatürk'ün katıldığı son kurultay oldu. Kurultayda "fırka" yerine fransızca eş anlamlısı olan "parti" sözcüğü benimsendi. Altı ok daha ayrıntılı şekilde ele alındı. "Partinin güttüğü bütün bu esaslar Kemalizm prensipleridir" denilerek, Kemalizm ilk kez resmi olarak tanımlandı. Yıllar sonra bu ideolojinin Munis Tekinalp (Moiz Kohen) adında bir yahudi olduğu ortaya çıktı. .gg9..aa5..yy1935..aaMAYIS.|Kemalizm|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|STK ve Partiler|Demokrasi|M.Kemal|CHP| |
| 20 MAYIS 1935
| İç: | Keçiburlu kükürt fabrikası işletmeye açıldı. Keçiburlu kükürt fabrikası işletmeye açıldı. .gg20..aa5..yy1935..aaMAYIS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 27 MAYIS 1935
| İç: | Milli Bayramlar ve Genel Tatiller KanunuHafta tatilinin Cuma gününden, Cumartesi öğleden sonraya alınması bu kanunla olmuştur. Kanunun ilk 3 maddesi şöyledir; BİRİNCİ MADDE — Ulusal bayram yalnız Cumhuriyetin ilân edildiği 29 ilk teşrin günüdür. Türkiye'nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız o gün tören yapılır. Bayram 28 ilk teşrin öğleden sonra başlamak üzere 29 ve 30 günleri devam eder. İKİNCİ MADDE — Genel tatil günleri şunlardır:
• A - Zafer bayramı; istiklâl savaşında son zaferin kazanıldığı 30 ağustos günü; (Bu gün Millî Müdafaa vekilliği tarafından hazırlanacak programa göre özel tören yapılır).
• B - Ulusal egemenlik bayramı; 22 nisan öğleden sonra ve 23 nisan günü.
• C - Bahar bayramı; mayısın birinci günü.
• D - Şeker bayramı; üç gün.
• E - Kurban bayramı; dört gün,
• E - Yılbaşı günü; her yıl birinci kânunun 31nci günü Öğleden sonra ve ikinci kânunun birinci günü.
Bu maddede yazılı tatil günlerinde ve birinci maddede yazılı ulusal bayramın 28 ve 30 ilk teşrin günlerinde hususî yerlerin kapanması mecburî değildir. ÜÇÜNCÜ MADDE — Hafta tatili pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten eksik olmamak üzere cumartesi günü saat 13 te başlar. Halkın yemesi, içmesi, giyinmesi gibi zarurî ihtiyaçlar ile alâkalı alış, veriş dükkân ve mağazaları hakkında cumartesi günü hafta tatili kanunu hükümleri tatbik edilmez. .gg27..aa5..yy1935..aaMAYIS.|Milli Bayramlar ve Genel Tatiller Kanunu|İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|CHP| |
| 1 HAZİRAN 1935
| İç: | Aydın demiryollarının satın alınmasına dair mukavele mecliste tasdik edildi. İzmir-Aydın hattı; Denizli ve Dinar üzerinden Eğridir'e kadar uzanır. Aydın demiryollarının satın alınmasına dair mukavele mecliste tasdik edildi. İzmir-Aydın hattı; Denizli ve Dinar üzerinden Eğridir'e kadar uzanır. .gg1..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Demiryolları| |
| 12 HAZİRAN 1935
| İç: | Kızılay Kontrolünde Ki TekelKızılay'ın güçlendirilmesi amacıyla 12 Haziran 1935 gün ve 2767 sayılı yasayla, sıtma ve frengi tedavisinde kullanılan ilaçların üretim hakkı Kızılay'a verildi. 20 Haziran 1935 gün ve 2825 sayılı yasayla, kimyasal savaşta savunma amaçlı maddelerin üretim hakkı da Kızılay'a devredildi. Ayrıca, oyun kağıdı satış tekeli de Kızılay'daydı. .gg12..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.|Kızılay Kontrolünde Ki Tekel|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 14 HAZİRAN 1935
| İç: | Ankara Dil, Tarih ve Coğrafya Fakuleti kurulması kanunu kabul edildi. Ankara Dil, Tarih ve Coğrafya Fakuleti kurulması kanunu kabul edildi. .gg14..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 14 HAZİRAN 1935
| İç: | Mta EnstitüsüTürkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra, kalkınma çabaları içerisinde madencilik konusu da ele alınmış, yeraltı kaynaklarımızın devlet eliyle çıkarılması ve değerlendirilmesi amacıyla, 20 Mayıs1933 tarihinde Ekonomi Bakanlığı'na bağlı olarak "Petrol Arama ve İşletme İdaresi" ile "Altın Arama ve İşletme İdaresi" adıyla iki bağımsız kurum kurulmuştur. Daha sonra madenlerimizin gerekli jeoloji ve madencilik yöntemleriyle sistemli olarak araştırılması, çıkartılması, daha iyi duruma getirilmesi, işletilmesi ve faaliyet konusuyla ilgili elemanları yetiştirmek amacıyla 14 Haziran 1935 tarih ve 2804 sayılı yasayla Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kurulmuştur. .gg14..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.|Mta Enstitüsü|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 20 HAZİRAN 1935
| İç: | EtibankKurtuluş Savaşı'nın sonrasında yapılan İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararla madencilik önce özel şirketlere bırakılmıştır. Türkiye Cumhuriyetinin yeniden yapılanmasında, sanayinin gelişmesine yardımcı olmak amacıyla 20 Haziran 1935'de, 2905 sayılı yasa ile Etibank müessesi kurulmuştur. Banka adını Anadolu uygarlığının temel taşlarından olan Etilerden almıştır. Yer altı kaynaklarının üretilmesinden, bu yer altı kaynaklarının pazarlanması, santrallerin inşası, elektrik enerji üretimi gibi kalkınmada ekonomik alt yapının oluşturulması amacı ile kurulmuştur. Bankanın kredi işlemleri, iştirak ettiği ve kendi kurduğu işletmelerle sınırlandırılmıştır.
Etibank'ın kuruluşta nominal sermayesi 20 milyon TL olup, 1935 yılında ödenmiş sermayesi ise sadece 37.500.-TL idi. .gg20..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.|Etibank|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 24 HAZİRAN 1935
| İç: | Elektrik İşleri Etüt İdaresiTürkiye'yi elektriğe kavuşturma planını ve bu plan içinde yer alan kuruluşların ön projelerini hazırlamak üzere düzenlenen kanunla, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı Kamu İktisadi Teşebbüs'ü niteliğinde bir kurum olarak 24 Haziran 1935'te kuruldu. .gg24..aa6..yy1935..aaHAZİRAN.|Elektrik İşleri Etüt İdaresi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 6 TEMMUZ 1935
| İç: | Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.Şeker Rasyonalizasyon Komitesinin 1929 tarihli raporu doğrultusunda, tarımsal, teknik ve idari çalışmaların koordine edilmesi, sermaye kaynaklarının birleştirilmesi amacıyla, şeker fabrikalarının birleştirilmesine karar verilmiş, 6 Temmuz 1935 tarihinde, Sümerbank, İş bankası ve Ziraat Bankası tarafından eşit hisselerle 22 milyon TL sermayeli Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi kurulmuştur. Dört ayrı fabrika bu şirket tarafından devralınmıştır. .gg6..aa7..yy1935..aaTEMMUZ.|Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 21 AĞUSTOS 1935
| İç: | M.Kemal'e Suikast GirişimiSuriye'den M.Kemal'e suikast yapmak üzere gizlice giriş yapan 5 kişi yakalandı. Olaya Urfa milletvekili Ali Saip Ursavaş'ın da dahil olduğu anlaşıldı.
Suikasti Çerkez Ethem ve yandaşlarının planladığı ortaya çıktı. .gg21..aa8..yy1935..aaAĞUSTOS.|M.Kemal'e Suikast Girişimi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||M.Kemal|Suikast| |
| 16 EYLÜL 1935
| İç: | Kayseri Bez Fabrikası İşleteye Açıldı. Sümerbank Kayseri Pamuklu Sanayii Müessesesi'nin temeli, Kayseri Bez Fabrikası olarak 20 Mayıs 1934 günü atıldı. Fabrika 16 Eylül 1935 günü işletmeye açıldı. .gg16..aa9..yy1935..aaEYLÜL.|Kayseri Bez Fabrikası İşleteye Açıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 26 EYLÜL 1935
| Dış: | Yunanistan ile Kliring Antlaşması.gg26..aa9..yy1935..aaEYLÜL.|Yunanistan ile Kliring Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| | | 3 EKİM 1935
| Dünya: | Habeşistan Katliamı3 Ekim 1935 tarihinde İtalyan birlikleri yaklaşık 400.000 kişilik bir kuvvetle Habeşistan'a girdi. İtalya saldırılarında hiçbir uluslararası kurala uymayarak hardal gazı kullandı ve böylece Cenevre Protokolü'nü de ihlal etmiş oldu. Hardal gazı sadece askerlere değil, sivil halka karşı da kullanıldı, hatta ekili tarlaların üzerine bile hardal gazı sıkıldı. İtalyan birlikleri Kızılhaç ve Kızılay hastanelerini de bombaladılar. İngilizlerin 1941 yılında işgale son vermelerine kadar İtalyanlar Habeşistan'da yaklaşık 760.000 kişinin ölümüne neden olmuştur. .gg3..aa10..yy1935..aaEKİM.|Habeşistan Katliamı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Afrika|İtalya|Habeşistan|Katliam| |
| 14 EKİM 1935
| İç: | Mason Locaları KapatıldıM.Kemal'in direktifi doğrultusunda Hükümetten gelen telkinler üzerine Türkiye'de faaliyet gösteren Mason Locaları, faliyetlerini kendiliğinden durdurarak, kapanmış oldular. M.Kemal'in çevresinde etkin başlıca mason isimler; Şükrü Kaya, Kazım Özalp, Mahzar Germen, Recep Peker, Dr.Mim Kemal Öke idi. Bunlar Cenova locasına ve Barca Mison Cenaplarına bağlıydılar. Türkiye'deki masonların liderleri İbrahim, Abraham Benaroyas ve Mustafa Hakkı Nalçacı idi. Mason Localarının kapatılması üzerine Benaroyas, "Cemiyetimize zarar veren ve engelleyenlerin cezası ölüm olmalıdır! O sarı lider ortadan suret-i katiyetle ortadan kaldırılacaktır!" diyecektir. (Yunan, Laiki Foni (Halkın Sesi) Gazetesi, 1 Ağustos 1948) Türkiye Büyük Loca'sında, kurulduğu 1909 yılından faaliyetlerine ara vermek zorunda kaldıkları 1935 yılına kadar seçim tarihi sırasıyla görev yapan Büyük Üstatlar: • 1909 Talat Paşa
• 1911 Faik Süleyman Paşa
• 1912 Dr.Mehmet Ali Baba (Erel)
• 1915 Faik Süleyman Paşa (17 Ağustos 1916'da cephede şehit düştü)
• 1916 Mehmet Cavit Bey
• 1918 Rıza Tevfik (Bölükbaşı)
• 1920 Fuad Hulusi (Demirelli)
• 1921 Dr. Besim Ömer Paşa (Akalın)
• 1924 Servet Yesari
• 1925 Fikret Takiyeddin (Onuralp)
• 1927 Edip Servet (Tör)
• 1930 Servet Yesari
• 1930 Mim Kemal (Öke)
• 1932 Mustafa Hakkı (Nalçacı)
• 1933 Muhittin Osman (Omay) Çalışmalara ara verilmesinden üç yıl kadar sonra, 1938 yılı Haziran ayında yeni Dernekler Kanunu çıkarılmasının ardından Masonların yeniden çalışmalara başlama arzusuyla 1938-1939 yıllarında üç loca oluşturdukları görülmektedir. Kapatılan mason localarının tekrar açılmasına, M.Kemal'in öldürülmesindne sonra İsmet İnönü tarafından izin verildi ve el konularak Halkevlerine aktarılan malları iade edildi. .gg14..aa10..yy1935..aaEKİM.|Mason Locaları Kapatıldı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Balkanlar|Yunan|Devletin Tesisi|Din Tarihi|M.Kemal| |
| 21 EKİM 1935
| İç: | İkinci umumi nüfus satımı yapıldı. İkinci umumi nüfus satımı yapıldı. .gg21..aa10..yy1935..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 23 EKİM 1935
| İç: | Erganimaden-Diyarbakır demiryolu açıldı. Erganimaden-Diyarbakır demiryolu açıldı. .gg23..aa10..yy1935..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 2 KASIM 1935
| İç: | Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu18 Nisan 1972 tarih ve 1581 numaralı TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ KANUNU ile güncellenmiştir. .gg2..aa11..yy1935..aaKASIM.|Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 13 KASIM 1935
| Dünya: | Saavedra Lamas PaktıSaldırganlık Karşıtı Antlaşma. Saavedra Lamas (dönemin ABD Dış İşleri Bakanı) Antlaşması olarak da bilinir. Arjantin, Brezilya, Şili, Meksika, Paraguay ve Uruguay temsilcileri tarafından, 10 Ekim 1933'te Rio de Janeiro'da imzalandı. ABD hükümeti 10 Ağustos 1934'te anlaşmayı onayladı. Antlaşma 13 Kasım 1935'te yürürlüğe girdi ve 30 Nisan 1948 tarihinde sonuçlanan Bogota Paktı Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi ile sonlandırıldı. .gg13..aa11..yy1935..aaKASIM.|Saavedra Lamas Paktı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Amerika| |
| 23 KASIM 1935
| İç: | Haliç Gemi İşletmeciliği1913 yılında İtalyanlara Haliç'te gemi işletmeciliği imtiyazı verilmişti. İtalyanlar 17 gemiyle sefer yapıyorlardı. 23 Kasım 1935 günü bu imtiyaz kaldırıldı, İtalyanların gemileri millileştirilip devletleştirildi ve İstanbul Belediyesi'ne devredildi. Daha sonra da 16 Temmuz 1941 günü Devlet Denizyolları ve Limanları Umum Müdürlüğü'ne verildi. .gg23..aa11..yy1935..aaKASIM.|Haliç Gemi İşletmeciliği|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|İtalya|Devletin Tesisi|Kapitülasyonlar| |
| 26 KASIM 1935
| İç: | Afyon-Isparta demiryolu açıldı. Afyon-Isparta demiryolu açıldı. .gg26..aa11..yy1935..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 15 ARALIK 1935
| İç: | Tunceli İlinin İdaresi Hakkındaki KanunMülkiye Müfettişi Hamdi Bey 1926 yılında hükümete sunduğu bir raporda şöyle diyordu: "Dersim, Cumhuriyet hükümeti için bir çıbandır. Bu çıban üzerinde kesin işlem yapmak ve üzücü ihtimalleri önlemek, memleketin selameti için mutlaka lazımdır. Mektep açmak, yol yapmak, refahı temin edecek fabrikalar kurmak özetle yurtlandırma ve medenileştirme yoluyla bölgeyi ıslaha çalışmak hayalden başka bir şey değildir." 1930'da Birinci Umum Müfettişi İbrahim Tali Öngören izlenecek yöntem olarak şunları belirlemişti: • "A) Bütün Dersim'in hariçle münasebetini kat ederek, taarruzlarına ve ticaretlerine mani olmak, aç kalacak halkı zamanla kendiliğinden ilticaya icbar etmek ve şu suretle Dersimi fenalıklardan tahliye. • B) Her tarafı esaslı surette kapadıktan sonra ihata çemberini tedricen darlaştırmak ve fenalıklardan dolayı yakalananları derhal Dersim'den çıkartarak garba serpiştirmek" Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ise "Dersimli okşanmakla kazanılmaz" derken "Dersim'in koloni gibi nazarı itibara alınmasını" öneriyordu. 1934 yılında çıkartılan İskan Kanunu ve 1935 yılında çıkartılan Tunçeli İlinin İdaresi Hakkındaki Kanun kapsamında da bu önerilere uygun bir takım hareketlere girişildi. Kanuna göre; Dersim'in adı değiştiriliyor ve yeni bir il kurularak adına ‘Tunçeli' deniliyordu. Yeni kurulan vilayete rütbesiyle ilgili yetkilere sahip olmak üzere bir korgeneral vali, kumandan olarak atanıyordu. Tunceli Kanununa göre "Vali-Kumandan" aşırı yetkilerle donatılmış, yarama yürütme ve yargının neredeyse tüm yetkileri tanımlanmıştı. Güvenlik açısından gerekli görülürse il halkından olan kişileri ve aileleri il içinde bir yerden bir diğer yere nakletmeye ve bu kişi ve ailelerin il içinde ikamet etmelerini engellemeye yetkiliydi. İdam hükümlerinin de tescil edilmesi de valinin yetkisindeydi. Tecil edilmeyen idam cezaları infaz ediliyordu. Aslında bu hüküm anayasaya aykırı idi. Çünkü mevcut anayasaya göre idam hükümlerinin onayı TBMM'ye aitti. .gg15..aa12..yy1935..aaARALIK.|Tunceli İlinin İdaresi Hakkındaki Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|CHP| |
| 1936 1991 | Türk: | Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti .gg..aa..yy1936..aa.||Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Türk Tarihi|Kazaklar| |
| 1936
| Dünya: | Siyah-Beyaz Tv Yayınıİngiltere'de BBC siyah beyaz TV yayınına başladı. .gg..aa..yy1936..aa.|Siyah-Beyaz Tv Yayını|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi|İngiltere| |
| 1936
| İç: | Bira Fabrikası1936 yılında Ankara'da Gazi Orman Çiftliğinde bir bira fabrikası kuruldu. Bu fabrika 1937 yılında genişletildi ve 6.7.1939 gün ve 3697 sayılı Yasayla İnhisarlar Genel Müdürlüğü'ne devredildi. .gg..aa..yy1936..aa.|Bira Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 4 OCAK 1936
| İç: | TunceliDersim Vilayeti'nin adı Tunceli Vilayeti oldu .gg4..aa1..yy1936..aaOCAK.|Tunceli|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 8 OCAK 1936
| İç: | Tunceli AffıTunceli ilinde yaşayan ve nüfus kütüklerine kaydolmamış olanlar ile asker kaçakları hakkındaki af. .gg8..aa1..yy1936..aaOCAK.|Tunceli Affı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 9 OCAK 1936
| İç: | Dil Tarih Coğrafya FakültesiAnkara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk'ün de katıldığı bir törenle öğrenime başladı. .gg9..aa1..yy1936..aaOCAK.|Dil Tarih Coğrafya Fakültesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Devletin Tesisi|| |
| 20 OCAK 1936
| İç: | Endüstri KongresiAnkara'da Endüstri Kongresi toplandı. Toplantıda İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı esasları kabul edildi. .gg20..aa1..yy1936..aaOCAK.|Endüstri Kongresi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 20 OCAK 1936
| İç: | Sinemalarda Öğretici FilmSinemaların esas filmle beraber bir de "öğretici film" göstermek zorunda olduğuna ilişkin yasa çıktı. .gg20..aa1..yy1936..aaOCAK.|Sinemalarda Öğretici Film|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Eğitim|Devletin Tesisi|CHP| |
| 4 ŞUBAT 1936
| Dünya: | RadyumRadyum-E sentetik olarak elde edilmiş ilk radyoaktif element oldu. .gg4..aa2..yy1936..aaŞUBAT.|Radyum|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 21 ŞUBAT 1936
| İç: | İzmir havagazı şirketi satın alındı. İzmir havagazı şirketi satın alındı. .gg21..aa2..yy1936..aaŞUBAT.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Yatırımlar| |
| 26 MART 1936
| İç: | Bozanönü-Isparta demiryolu işletmeye açıldı. Bozanönü-Isparta demiryolu işletmeye açıldı. .gg26..aa3..yy1936..aaMART.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 26 MART 1936
| İç: | Afyon-Karakuyu demiryolu hattı işletmeye açıldı. Afyon-Karakuyu demiryolu hattı işletmeye açıldı. .gg26..aa3..yy1936..aaMART.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 9 NİSAN 1936
| İç: | İstanbul telefon şirketi satın alındı. İstanbul telefon şirketi satın alındı. .gg9..aa4..yy1936..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 4 MAYIS 1936
| Dış: | Paris Ödeme PlanıDış borçlara istinaden... Fransa ile Paris'te bir ödeme planı antlaşması imzalandı. 1936–1940 dönemi için geçerli olan bu anlaşmaya göre;
– Türkiye 700 bin altın lira olan yıllık taksitlerin % 50'sini teşkil eden yaklaşık 42.500.000 Fransız frangını döviz olarak ödeyecek, diğer % 50'yi teşkil eden miktar için Fransız hükümeti Türkiye'den mal alacaktı.
*
Türkiye'nin döviz sıkıntısı nedeniyle 18 Temmuz 1938'de Paris'te bir antlaşma daha yapıldı.
Anlaşmaya göre;
– Borçların taksitleri % 100'ü mal bedeli olarak ödenecekti. .gg4..aa5..yy1936..aaMAYIS.|Paris Ödeme Planı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç|Fransa| |
| 5 MAYIS 1936
| Dünya: | Etiyopyanın İşgaliİtalyan birlikleri Addis Ababa'yı (Etiyopya) işgal etti. .gg5..aa5..yy1936..aaMAYIS.|Etiyopyanın İşgali|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Afrika|İtalya|Etiyopya|| |
| 6 MAYIS 1936
| İç: | Ankara Devlet Konservatuvarı.gg6..aa5..yy1936..aaMAYIS.|Ankara Devlet Konservatuvarı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Medya-Sanat||| | | 9 MAYIS 1936
| Dünya: | Faşist İtalyaBenito Mussolini, İtalya Faşist İmparatorluğu'nu ilan etti. .gg9..aa5..yy1936..aaMAYIS.|Faşist İtalya|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İtalya|| |
| 29 MAYIS 1936
| İç: | Türk Bayrağı Hakkında Kanun.gg29..aa5..yy1936..aaMAYIS.|Türk Bayrağı Hakkında Kanun|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 8 HAZİRAN 1936
| İç: | Meşhut suçlar muhakemesi usulü hakkındaki kanun kabul edildi. Meşhut suçlar muhakemesi usulü hakkındaki kanun kabul edildi. .gg8..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 8 HAZİRAN 1936
| İç: | İş Kanunu1936'da Türkiye'de ilk defa İş Kanunu tesis edildi. Kanun 1937 yılbaşında yürürlüğe girdi. (1936 tarihli ve 3008 sayılı İş Kanunu) .gg8..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.|İş Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|SGK||| |
| 8 HAZİRAN 1936
| İç: | Sanayi Ürünlerinin Maliyet ve Satış Fiyatının Denetlenmesi8.6.1936 gün ve 3003 sayılı Endüstriyel Mamulatın Maliyet ve Satış Fiyatlarının Kontrolü ve Tesbiti Hakkında Kanun ile İktisat Vekaletine, endüstriyel ürünlerden gerekli gördüklerinin maliyet ve toptan satış fiyatlarını kontrol etme ve belirleme ve bu şirketlerin genel ekonomik durumlarını inceleme yetkisi verildi. Belirlenen fiyatlardan yüksek fiyatla mal satanlara hapis ve para cezasının verilmesi öngörülüyordu. .gg8..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.|Sanayi Ürünlerinin Maliyet ve Satış Fiyatının Denetlenmesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 9 HAZİRAN 1936
| İç: | İhracatçıların Denetlenmesi9 Haziran 1936 gün ve 3018 sayılı Yasa ile 1705 sayılı Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanun'a bir ek yapıldı. Bu değişiklikle ihracatçılar devletin sıkı denetimi altına alındı. .gg9..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.|İhracatçıların Denetlenmesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 10 HAZİRAN 1936
| İç: | Telefon İdareleri DevleştirildiOsmanlı İmparatorluğu'ndan devralınan PTT yeni yatırımlarla güçlendirildi. Ayrıca yabancı sermayedarların elinde bulunan telefon şirketleri millileştirildi ve devletleştirildi. İstanbul Telefon T.A.Ş.'nin millileştirilmesi ve devletleştirilmesi 10.6.1936 gün ve 3026 sayılı Yasayla, İzmir Telefon T.A.Ş.'ninki ise 25.4.1938 gün ve 3375 sayılı yasayla yapıldı. .gg10..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.|Telefon İdareleri Devleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 10 HAZİRAN 1936
| İç: | Van Gölü İşletmesi Kanunu10.6.1936 gün ve 3025 sayılı Van Gölü İşletmesi Kanunu ile Van Gölünde 5 veya daha küçük tonluk araçlarla yapılan nakliyat hariç tüm nakliyat ve iskele, rıhtım, antrepo yapım ve işletimi devlet tekeline devredildi. Kurulan Van Gölü İşletme İdaresi, ayrıca, gölün doğal servetlerini ve kendi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla göl etrafındaki madenleri Etibank'la birlikte işletebilecekti. .gg10..aa6..yy1936..aaHAZİRAN.|Van Gölü İşletmesi Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 1936
| Dünya: | Çin, Japonya'ya savaş ilan etmiştir. Çin, Japonya'ya savaş ilan etmiştir. .gg..aa7..yy1936..aa.||DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Doğu Asya|Japonya|Çin| |
| 1936
| Dünya: | İspanya İç Savaşı1936 İspanya İç Savaşı Başlıyor. 1939 İspanya'da Üçlü Dayanışmanın Temelleri Atıldı .gg..aa7..yy1936..aa.|İspanya İç Savaşı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İspanya|| |
| 17 TEMMUZ 1936 1 NİSAN 1939 | Dünya: | İspanya İç SavaşıCumhuriyetçi Halk Cephesi koalisyonuna karşı askerlerin ayaklanması ile İspanya İç Savaşı başladı. 24 Temmuz 1936'da İspanya Hükümeti, dünyadan yardım istedi. .gg17..aa7..yy1936..aaTEMMUZ.|İspanya İç Savaşı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İspanya|| |
| 20 TEMMUZ 1936
| Dış: | Montrö'de Boğazlar Mukavelesi İmza Edildi. Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türk Boğazlarından geçiş rejimini ve boğazlar bölgesinin güvenliğini düzenleyen sözleşmedir. 1923'te Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesinin yerine geçmiştir. Bulgaristan, Fransa, İngiltere, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye'nin, Lozanda kısıtlanmış olan hakları iade edilmiş ve boğazlar bölgesinin egemenliği Türkiye'ye geçmiştir. Türkiye daha önce yaptığı Saldırmazlık Antlaşması uyarınca, Sovyetler Birliğinin de desteğini almıştır. Montrö Sözleşmesinin fesh durumu şu şekildedir;
• Sözleşmenin süresi, yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak, 20 yıldır.
• Bununla birlikte, sözleşmenin 1. maddesinde doğrulanan geçiş ve gidiş-geliş özgürlüğü ilkesinin sonsuz bir süresi olacaktır.
• 20 Temmuz 1956'da sözleşmenin süresi bitmiş, sözleşmeyi imzalayan Devletler Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ni değiştirmek için girişimlerde bulunmuşlar ancak başarılı olamamışlardır.
• Uluslararası Deniz Hukuku kuralları ve Fesih şartlarında da belirtildiği gibi gemilerin transit geçiş hakkı gereği sözleşmenin değişmesi durumunda dahi Türk Boğazlarından geçecek hiçbir gemiden zorunlu ücret talep edilemeyecektir. .gg20..aa7..yy1936..aaTEMMUZ.|Montrö'de Boğazlar Mukavelesi İmza Edildi. |DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Balkanlar|Yunan|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|İngiltere|Fransa|Rusya| |
| 18 AĞUSTOS 1936
| İç: | Ankara ve İstanbul Radyo Şirketleri Devlete Geçti. Radyoların işletilmesi yetkisi Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi'ne, PTT'ye verildi. .gg18..aa8..yy1936..aaAĞUSTOS.|Ankara ve İstanbul Radyo Şirketleri Devlete Geçti. |İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 26 AĞUSTOS 1936
| Dünya: | Mısır Bağımsız Devlet Oldu.gg26..aa8..yy1936..aaAĞUSTOS.|Mısır Bağımsız Devlet Oldu|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Bağımsızlık-Özerklik|Ortadoğu|Mısır|Ortadoğu|| | | 4 EYLÜL 1936
| Dış: | İngiltere Kıralı Eward VIII. Türkiyeyi ziyaret etti. İngiltere Kıralı Eward VIII. Türkiyeyi ziyaret etti. .gg4..aa9..yy1936..aaEYLÜL.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İstanbul|Ulus Gazetesi|İstanbul|İngiltere| |
| 17 EYLÜL 1936
| İç: | Nuri Demirağ Uçak FabrikasıNuri Demirağ ilk uçak mühendisimiz Selahattin Alan'ı da ortak ederek 17 Eylül 1936 Beşiktaş'ta bir ARGE atölyesi açarak işe başladı. NU.D 36 (1940), NU.D 38 (1944) Türk malı uçaklar Amerikan yapımı uçaklarla boy ölçüşebilecek niteliktedir. THK, Beşiktaş'taki fabrikaya ilk olarak 65 adet planör, sonrasında 10 adet başlangıç eğitim uçağı sipariş etti. Planörler, 1937-1938 yıllarında tamamlanarak teslim edildi. Beşiktaş'taki fabrikada yapılan uçaklar, Türkiye'de olduğu kadar yurtdışında da büyük yankılar uyandırdı. Türklerin kendi uçaklarını kendilerinin yapması belli başlı uçak fabrikalarını endişelendiriyordu. İngiliz ve Almanlara göre Amerika'nın endişeleri daha büyüktü. Atatürk öldükten sonra havacılık alanına ilgi azalmış, devlet desteğini tamamen çekmiştir. 1939'da THK, sipariş ettiği 65 adet uçak sipariş sözleşmesini feshetti. 1941-44 yılları arasında ABD Türkiye'ye 95 milyon dolarlık savaş malzemesi vermiş ABD'den gelen malzemelere bir bedel ödenmemesine rağmen bu malzemelerin bakımı için her yıl bütçeden 400 milyon TL aktarıldı. Amerika'ya, Türkiye'ye uçak satması için, ön ayak olan kişi Ahmet Emin Yalman Acenteliğidir. ABD Yalman'a uçak sanayi konusunda temsilcilik verir. Ne hikmetse rakiplerinin acentesi olduğunu bile bile, Fransızlar da Yalman'a acentelik verir. Bu acenteliğin uçaklarını alıp da Nuri Demirağ'ın uçaklarını almayan 1949'un Hava Kuvvetleri Komutanı şu vahim sözleri söyler: "Amerikan yardımından bedava uçak almak dururken uçak fabrikanıza sipariş verirsem yarın bu millet beni asar." 1920'li ve 1930'lu yıllarda büyük fedakârlıklarla elde edilen savunma sanayi imkan ve kabiliyetleri kaybedilmeye başlanmış ve yurtiçi siparişleri dış tedarikçilere yönlenmiş ve tüm bunlardan dolayı askeri fabrikalar ve sivil teşebbüsler 15 Mart 1950 çıkarılan bir kanunla kapatılmıştır. .gg17..aa9..yy1936..aaEYLÜL.|Nuri Demirağ Uçak Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Amerika| |
| 15 EKİM 1936
| İç: | Etibank Şark KromlarıElazığ'ın Maden İlçesi Guleman Köyünde krom bulunması sonrasında kurulan Şark Kromları T.A.Ş. 15 Ekim 1936 tarihinde çalışmalarına başladı. İşletme1939 yılında Etibank Şark Kromları İşletmesi Müessesesi'ne dönüştürüldü. .gg15..aa10..yy1936..aaEKİM.|Etibank Şark Kromları|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 25 EKİM 1936
| Dünya: | Hitler-Mussolini Güç Ekseni - Mihver İttifakıAdolf Hitler ve Benito Mussolini, Roma-Berlin güç ekseni'ni oluşturdu. 1 Ekim 1936 günü Mihver ittifakı duyuruldu. .gg25..aa10..yy1936..aaEKİM.|Hitler-Mussolini Güç Ekseni - Mihver İttifakı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Avrupa|İtalya|Almanya| |
| 3 KASIM 1936
| İç: | Çubuk BarajıAnkara'da Çubuk Barajı açıldı. .gg3..aa11..yy1936..aaKASIM.|Çubuk Barajı|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 7 KASIM 1936
| İç: | İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası Açıldı. Selüloz ve İkinci Kağıt Fabrikalarının Temeli Atıldı. O güne kadar karşı olunmasına karşın, Vakit Gazetesinin çabaları ve Celal Bayar'ın desteğiyle 10 Temmuz 1934'te kağıt sanayisinin kurulması için kararname yayınlandı. Fabrikalar aynı zamanda 5 yıllık sanayi programına da girdi ve bu projelerin hepsini Mehmet Ali Kağıtçı hazırladı. İlk fabrikanın İzmit'te kurulmasına karar verildi ve 14 Ağustos 1934'te fabrikanın temelleri dönemin başbakanı İsmet İnönü tarafından atıldı. İzmit Kağıt Fabrikası (Sümerbank Selüloz Kağıt Sanayi). 1936 yılında açıldı. İlk fabrikanın açılışının hemen ardından Balıkesir'de ikinci fabrika için çalışmalara başlandı. Fabrikanın kuruluşundan hazırlıklarına her detayla Mehmet Ali Kağıtçı ilgilendi ve 1936'da fabrika açıldığında fabrikanın müdürü olarak atandı. Başlarda ilgi gören fabrikayla ilgili kapasitesinin yetersiz olduğu söylentileri yayılmaya başlamıştı. Celal Bayar'ın başbakanlıktan ayrılmasıyla Kağıtçı'nın destekçisi kalmadı. 1941 yılında Mehmet Ali Kağıtçı, görevinden ideolojik nedenlerle uzaklaştırıldı. O dönem yerine Norveç'ten kağıt uzmanı getirilmek istendi ancak Norveç, konsolosluğa haber göndererek Kağıtçı'nın yaşayıp yaşamadığını öğrenmek istedi. Türkiye'nin neden böyle bir talepte bulunduğunu anlayamamışlardı. Durum böyle olunca Norveç'ten vazgeçildi. Fransa'dan M. Raoul adlı bir uzman getirildi. Raul, dönemin İşletmeler Bakanı'na neden Kağıtçı'ya bu görevin verilmediğini sordu. Cevap oldukça dürüsttü: "Evet, Mehmet Ali Kağıtçı'nın bu işi başardığını halen de ıslah edip tekamüle kavuşturacağını biz de biliyoruz. Fakat parti mülahazaları, onu fabrikaların umum müdürlüğüne getirmemize engel teşkil ediyor." .gg7..aa11..yy1936..aaKASIM.|İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası Açıldı. Selüloz ve İkinci Kağıt Fabrikalarının Temeli Atıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Fransa| |
| 10 KASIM 1936
| Dış: | İngiliz Hükümeti ile 2.745.000 Sterlin kredi antlaşması imzalandı. İngiliz Hükümeti ile 2.745.000 Sterlin kredi antlaşması imzalandı. .gg10..aa11..yy1936..aaKASIM.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç| |
| 19 KASIM 1936
| İç: | Filyos-Çatalağzı demiryolu işletmeye açıldı. Filyos-Çatalağzı demiryolu işletmeye açıldı. .gg19..aa11..yy1936..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 25 KASIM 1936
| Dünya: | Antikomintern PaktıNazi Almanya'sı ve Japon İmparatorluğu, Sovyetler Birliği'ne ve uluslararası Komünist harekete karşı AntiKomintern Paktını imzaladı. .gg25..aa11..yy1936..aaKASIM.|Antikomintern Paktı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Almanya|Rusya| |
| 28 KASIM 1936
| İç: | Zonguldak Kömür Havzası1829 yılında Taşkömürünün Zonguldak Havzasında, Ereğli ilçesi Kestaneci Köyünden Uzun Mehmet tarafından bulunduğu kabul edildi.
8 Mart 1919 tarihinde Fransızlar, havzanın işleticisi olan Ereğli Şirketini korumak bahanesi ile Zonguldak'ı işgal etti.
18 Haziran 1920 tarihinde Ereğli halkının direnişi ve Büyük Millet Meclisinin girişimi sonucu Fransızlar Ereğli'yi terk etti.
12 Eylül 1921 tarihinde 151 sayılı, Havza-i Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun yürürlüğe girdi.
1924 Türkiye'nin ilk maden mühendisliği okulu olan "Yüksek Maadin ve Sanayi Mühendis Mektebi" Zonguldak'ta açıldı.
1926 İş Bankası Zonguldak Kömür Havzası'nda Kozlu Kömür İşleri TAŞ'ı kurdu. Daha sonraki yıllarda da Maden Kömürü TAŞ, Kilimli Kömür Madenleri TAŞ ve Kireçlik Kömür Madenleri TAŞ'ı kurdu.
1930 Ereğli Madenleri Müdürlüğü; Havza-i Fahmiye Müdürlüğüne (Kömür Havzası Müdürlüğü) dönüştürülerek, İktisat Vekaleti Maden Umum Müdürlüğüne bağlandı. Havza-i Fahmiye Müdürlüğünün adı, 31 Mayıs 1939 tarihinde, "Havza İktisat Müdürlüğü" olarak değiştirildi. 1934 yılında Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası işletmeye açıldı.
1935 yılında Zonguldak Türk Antrasit Fabrikası işletmeye açıldı.
Fransızlara ait Ereğli Şirketi ile 28 Kasım 1936 günü bir devir sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşme 31.3.1937 gün ve 3146 sayılı kanun ile onaylandı. Zonguldak limanı, demiryolu ve madenlerle, Kozlu ve Kilimli demiryollarının işletilmesi Ereğli Şirketi'nden devletleştirildi ve havzadaki deniz işleri tekel altına alındı.
28 Nisan 1937 Etibank Ereğli Kömürleri İşletmesi T.A.Ş.'ı (EKİTAŞ) kurdu.
31 Mart 1937 tarihinde 3146 sayılı yasa ile Ereğli Şirketi'nin sahip olduğu tüm mal varlıkları Etibank'a devredildi.
27 Ağustos 1937 tarihinde İhsaniye İtalyan ocaklarının ve Kömüriş'in İş Bankası ve Fransız hisselerinin alınmasından sonra, Kozlu Kömür İşletmesi, EKİTAŞ'ın bir kuruluşu olarak teşkilatlandı.
1.7.1938 gün ve 3437 sayılı Mahrukat Kanunu ile 2 bin nüfustan yukarı belediyelik yerleşimlerde, sivil ve askeri tüm kamu binalarında kullanılacak yakacaklar ve yakacak ihtiyacının Etibank tarafından karşılanmasına dair hükümler belirlendi.
30 Mayıs 1940 tarih ve 3867 sayılı "Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Hakkındaki Kanun" (Devletleştirme Kanunu, Füzyon ) yayımlandı. Bu kanunla, 1940 yılı Aralık ayı başından itibaren, diğer yabancı sermayeli şirketlerle yerli madenciler ve bankaların elindeki ocaklar devlet tarafından satın alındı.
1 Mayıs 1943 "Havza Büyük Amenajman Avan Projesi" Ekonomi Bakanlığının onayı ile yürürlüğe girdi.
23 Ekim 1943 EKİTAŞ, Mahdut Mesuliyetli Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi (EKİ) haline dönüştürüldü.
27 Kasım 1948 Çatalağzı Termik Santralı işletmeye alındı.
13 Aralık 1956 Armutçuk Kömür İşletmesi (AKİ) Müessesesi mahdut mes'uliyetli bir müessese haline getirildi.
22 Mayıs 1957 tarih 3460 sayılı Kanuna ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına bağlı bulunmak koşulu ile Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) kuruldu. Etibank'a bağlı bulunan;
• Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi (EKİ),
• Armutçuk Kömür İşletmesi Müessesesi (AKİ),
• Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müessesesi ve Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi (GLİ)
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumuna bağlandı. .gg28..aa11..yy1936..aaKASIM.|Zonguldak Kömür Havzası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Yatırımlar|Fransa| |
| 15 ARALIK 1936
| İç: | Ankara 19 Mayıs stadyomu açıldı. Ankara 19 Mayıs stadyomu açıldı. .gg15..aa12..yy1936..aaARALIK.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Yatırımlar| |
| 23 ARALIK 1936
| İç: | Tuz İnhisarı KanunuBu kanunla, tuz üretim ve satışları devlet tekeline alınmıştır. .gg23..aa12..yy1936..aaARALIK.|Tuz İnhisarı Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 25 ARALIK 1936
| İç: | Şark demiryolları satın alındı. (Erzurum - Sarıkamış - Rus Hududu hatları) Şark demiryolları satın alındı. (Erzurum - Sarıkamış - Rus Hududu hatları) .gg25..aa12..yy1936..aaARALIK.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 27 ARALIK 1936
| Kişi: | ö: Mehmet Akif Ersoy(1873-1936) Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal marşı olan İstiklal Marşı'nın güftekârıdır. "Vatan şairi" ve "milli şair" unvanları ile anılır. Çanakkale Destanı, Bülbül en önemli eserlerindendir.Kurtuluş Savaşı sırasında milletvekili olarak 1. TBMM'de yer almış, İstiklal Madalyası sahibi bir vatanseverdir. .gg27..aa12..yy1936..aaARALIK.|ö: Mehmet Akif Ersoy|KİŞİ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||| |
| 1937
| Dünya: | Jet Motorİngiltere'de Frank WHITTLE ilk jet motorunu tasarladı. .gg..aa..yy1937..aa.|Jet Motor|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi|İngiltere| |
| 1937
| İç: | Etimesgut Uçak FabrikasıTürk Hava Kurumu tarafından 1937-1941 yılları arasında tesis edilen bu fabrikada, 1959 yılına kadar çeşitli tipte askerî eğitim, sağlık ve ziraî ilâçlama amaçlı 318 uçak ve plânör üretimi gerçekleştirilmiştir. Türk hava kurumu Ankara'daki uçak fabrikasında 140 eğitim uçağı, ambulans uçakları ve çok sayıda planör üretildi. 1948 yılında İnönü döneminde kabul edilen antlaşmalarda, Marshall Yardımlarının Türkiye'ye verilmesinin ana şartlarından birisi olarak, ülkenin tüm üretim tesisilerinin. özellikle savunma sistemleri üreten fabrikaların kapatılması da vardı. Bu şartlar gereği tüm uçak fabrikaları kapatılmış, özel şirketler de iflas ettirilmiştir. .gg..aa..yy1937..aa.|Etimesgut Uçak Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 15 OCAK 1937
| Dış: | Yunanistan ile Kaçakçılık Antlaşması.gg15..aa1..yy1937..aaOCAK.|Yunanistan ile Kaçakçılık Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| | | 27 OCAK 1937
| Türk: | Hatay'ın BağımsızlığıCenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi. .gg27..aa1..yy1937..aaOCAK.|Hatay'ın Bağımsızlığı|Türk|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Bağımsızlık-Özerklik||Türk Tarihi| |
| 5 ŞUBAT 1937
| İç: | Partinin 6 Ana Vasfı Teşkilatı Esasiye Kanununun İkinci Maddesine Kondu. Anayasanın 2. nci maddesine; "Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır" maddesi eklendi. .gg5..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|Partinin 6 Ana Vasfı Teşkilatı Esasiye Kanununun İkinci Maddesine Kondu. |İÇ|Atatürk İnkılapları|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yönetim|Yasama-Hukuk|Anadolu|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demokrasi|Anayasa|CHP| |
| 8 ŞUBAT 1937
| İç: | Orman Kanunu8.2.1937 gün ve 3116 sayılı Orman Yasası özel mülkiyetteki ormanların büyük bir bölümünün devletleştirilmesini getirdi. Yasanın geçici 1. maddesine göre, mülkiyeti devletten başkasına ait ve bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte varolan ormanlardan
(A) devlet ormanlarına bitişik olanlar; köylülerin kişisel mülkiyetinde olup da alanı elli hektarı geçmeyenler dışında, alanı ne olursa olsun;
(B) Devlet ormanlarına bitişik olmayıp da alanı bin hektarı geçenler devletçe kamulaştırılacaktı. 1939 yılı sonuna kadar ülkenin çeşitli yerlerinde 40.828 hektarlık 44 parça orman istimlak edilerek devletleştirildi. .gg8..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|Orman Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 13 ŞUBAT 1937
| İç: | Tarım Arazilerinin Devlet Eliyle El DeğişmesiBüyük toprak sahiplerinin arazilerinin topraksız ve az topraklı köylüye dağıtılabilmesi amacıyla kamulaştırılmasını kolaylaştırmak amacıyla; 1924 Anayasasının 74. maddesine 13.2.1937 gün ve 3115 sayılı kanun ile şu fıkra eklendi: "Çiftçiyi toprak sahibi yapmak ve ormanları Devlet tarafından idare etmek için istimlak olunacak arazi ve ormanların istimlak bedelleri ve bu bedellerin tediyesi sureti, mahsus kanunlarla tayin olunur." Bu değişiklik temelinde bazı büyük toprak sahiplerinin arazileri kamulaştırıldı. .gg13..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|Tarım Arazilerinin Devlet Eliyle El Değişmesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 16 ŞUBAT 1937
| Dünya: | NaylonWallace Carothers, naylonun patentini aldı. .gg16..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|Naylon|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 27 ŞUBAT 1937
| İç: | İlk Türk Gemisi: BelkısÖzel teşebbüsçe inşa edilen ilk Türk gemisi Belkıs, Haliç'te törenle denize indirildi. .gg27..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|İlk Türk Gemisi: Belkıs|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 28 ŞUBAT 1937
| İç: | MeteorolojiMeteoroloji Genel Müdürlüğü kuruldu. .gg28..aa2..yy1937..aaŞUBAT.|Meteoroloji|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|| |
| 21 MART 1937
| İç: | Dersim Katliamıİnönü Hükümetlerinin sürdüğü bu dönemde, bölgenin etnik ve jeopolitik durumu sürekli kaşınarak ve halka karşı haddi aşan Devlet baskısı hissettirilerek, 1935'den beri, şehir halkı arasında sürekli olarak fitne hareketleri yürütülmüştü. Olaylar 1937 yılında Harçik deresi üzerindeki tahta köprünün 20/21 Mart 1937 gecesi Demenan ve Haydaranlılar tarafından yıkılması ve köprü ile Kahmut arasındaki telefon hattının tahrip edilmesiyle başladı. 1937 yılında Devlet, aşiretlerden silahlarını hükümete teslim etmesini talep etti. Birkaç kez eşkıyanın toplandığı yerler, özellikle bu ayaklanmayı görünürde perde arkasından yönettiği bilinen Seyit Rıza'nın evi ve civarı havadan bombalandı. 26 Nisan 1937 tarihinde Sin bucağının Hozat'la irtibatının dağ yolu ile yapılmasını sağlamak maksadı ile açılan ve mevcudu 36 sabit jandarmadan ibaret olan Askisor karakolu saat 20. 00'den itibaren 100 kadar eşkıya tarafından kuşatıldı. Eşkıya 26/27 Nisan gecesi 80 kişilik bir kuvvetle Jandarma Taburu Süvari Bölüğü'ne taarruza başladı ve sabaha kadar eşkıya ile bölük arasında çok yakın mesafede ve çok şiddetli müsademe devam etti. Bu noktadan sonra devlet "tenkil" yani yok etme harekatı için tüm gücüyle bölgeye girdi. Aynı tarihlerde Seyit Rıza da yardım için İngiliz Dış İşleri Bakanlığı'na başvuruyordu. "Dersim Generali" olarak Seyit Rıza'nın imzaladığı ve 1987 yılında ortaya çıkan mektupta Seyit Rıza yardım istese de bu yardımı bulamayacak ve mektubuna cevap tutuklandıktan sonra gelecekti. 10 Eylül 1937 tarihinde Başbakan İnönü Birinci Dersim Harekatı'nın bilançosunu, 1 subay 28 er ve bir bekçi şehit, 4 subay 46 er ve bir bekçi de yaralıdır. İsyana iştirak eden zavallılardan zayiat ise 265 maktul ve 20 yaralıdır. 27 kişi yakalanmış ve 849 kişi de teslim olarak açıkladı. 15 Kasım 1937 günü Elazığ Buğday Meydanı'nda Seyit Rıza ve diğerleri idam edildi. Katliam sürecinde 13 bin kişi öldürülmüş, yaklaşık 12 bin kişi de sürgüne gönderilmiştir. İnönü, Atatürk tarafından kovulmasının intikamını Dersim Olayları ile almıştır. Dersim'de meydana gelen katliam, İnönü CHP'si tarafından, Celal Bayar ve Mustafa Kemal üzerine yıkılmaa çalışılmıştır. .gg21..aa3..yy1937..aaMART.|Dersim Katliamı|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|Terör|CHP|Katliam| |
| 4 NİSAN 1937
| İç: | Ereğli Mensucat Fabrikası İşletmeye Açıldı. Sümerbank Ereğli Pamuklu Sanayii Müessesesi'nin temeli 20 Ekim 1934 günü atıldı. Fabrika 4 Nisan 1937 günü işletmeye açıldı. Bu işletme 31.10.1997 tarihinde özelleştirildi. .gg4..aa4..yy1937..aaNİSAN.|Ereğli Mensucat Fabrikası İşletmeye Açıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 7 NİSAN 1937
| Dış: | Mısır ile Dostluk Antlaşması.gg7..aa4..yy1937..aaNİSAN.|Mısır ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Antlaşma|Ortadoğu|Mısır|Ortadoğu|| | | 6 MAYIS 1937
| Dünya: | Zeplin KazasıDünyanın en büyük zeplini olan Hindenburg, havalandıktan kısa süre sonra alev aldı ve yanarak yere çakıldı. 36 kişinin öldüğü kazadan sonra bu taşımacılık yönteminden vazgeçildi. .gg6..aa5..yy1937..aaMAYIS.|Zeplin Kazası|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Kaza ve Felaketler|Amerika||| |
| 11 MAYIS 1937
| İç: | Atatürk Orman Çiftliği DevletleştirildiMustafa Kemal, 29 Ocak 1925 tarihinde Gazi Çiftliği'ni kurmak amacıyla bir miktar arazi satın aldı. 5 Mayıs 1925'te Orman Çiftliği'ni kurdu. Burada bir Köşk yaptırdı ve daha sonra buraya 1932'de bir bira fabrikası tesis etti. Mustafa Kemal'in mülkiyetinde bunlardan başka Silifke'de Tekir, Yalova'da Baltacı, Tarsus'ta Piloğlu ve Dörtyol'da Karabasamak çiftlikleri vardı. Bu işletmeleri 1925 yılından sonra tarım alanında yeniliklerin uygulatılması ve yaygınlaştırılması amacıyla kullanıyordu. Falih Rıfkı Atay'ın hatıratına göre; Serveti Fünun dergisinin sahibi, işadamı, milletvekili Ahmet İhsan Tokgöz ile İnönü'nün eniştesi Kudüslü Abdürrezzak, İstanbul'daki Bomonti Bira Fabrikası'nın hisselerini satın alarak yönetim kuruluna girmişlerdi. Ancak Bomonti, Ankara'daki Orman Çiftliği Bira Fabrikası ile rekabet etmekte zorlanmaktaydı. Çünkü Ankara'daki fabrikanın birası kaliteli, üretim kapasitesi de yüksekti. Bunun üzerine Kudüslü enişte ile Tokgöz, İsmet Paşa'dan ricacı oldular. İnönü'nün yaptığı baskılar sonucu Atatürk, 11 Mayıs 1937 tarihinde tüm çiftliklerini ve içerisindeki köşk ve tesisleri, hükümete bedelsiz devretmiştir. Çiftlikte bulunan bira fabrikası 6.7.1939 tarih ve 3697 sayılı Kanun'la dönemin TEKEL Genel Müdürlüğü'ne devredilmiş, bir müddet daha üretim yaptıktan sonra kapatılmıştır. Atatürk'ün devlete devrettiği çiftlikler, 7.1.1938 gün ve 3308 sayılı yasa ile Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu'na dönüştürüldü. Daha sonra başkaca diğer çiftlik ve işletmeler de bu kuruma katıldı. Daha sonra kurum, Zirai Kombinalar İdaresi ile 1 Mart 1950 tarihinde yürürlüğe giren 5433 sayılı yasa ile birleştirilerek, Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü'ne dönüştürülmüştür. .gg11..aa5..yy1937..aaMAYIS.|Atatürk Orman Çiftliği Devletleştirildi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|M.Kemal|Kudüs|Yatırımlar| |
| 28 MAYIS 1937
| Dünya: | VolkswagenVolkswagen otomobil firması kuruldu. .gg28..aa5..yy1937..aaMAYIS.|Volkswagen|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü||Bilim Tarihi| |
| 29 MAYIS 1937
| Dış: | Sancak'ın Toprak Bütünlüğü Güvence Antlaşması. Sancak'ın Toprak Bütünlüğü Güvence Antlaşması. .gg29..aa5..yy1937..aaMAYIS.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu|Ortadoğu|Suriye|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 29 MAYIS 1937
| Dış: | Suriye-Türkiye Sınırının Güvence Altına Alınmasına İlişkin Antlaşma. Suriye-Türkiye Sınırının Güvence Altına Alınmasına İlişkin Antlaşma. .gg29..aa5..yy1937..aaMAYIS.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ortadoğu|Ortadoğu|Suriye|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 30 MAYIS 1937
| Dış: | Hatay'ın istiklali Cenevrede tasdik edildi. Hatay'ın istiklali Cenevrede tasdik edildi. .gg30..aa5..yy1937..aaMAYIS.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|| |
| 14 HAZİRAN 1937
| Dış: | Cenevre'de tasdik edilen Hatay'ın istiklali meclisçe de kabul olundu. Cenevre'de tasdik edilen Hatay'ın istiklali meclisçe de kabul olundu. .gg14..aa6..yy1937..aaHAZİRAN.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|| |
| 1 TEMMUZ 1937
| İç: | Fevzipaşa-Meydanıekbez demiryolu işletmeye açıldı. Fevzipaşa-Meydanıekbez demiryolu işletmeye açıldı. .gg1..aa7..yy1937..aaTEMMUZ.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 7 TEMMUZ 1937
| Dünya: | Japon-Çin SavaşıJaponya Çin'i işgal ederek Pasifikte II. Dünya Savaşı'nı başlattı. .gg7..aa7..yy1937..aaTEMMUZ.|Japon-Çin Savaşı|DÜNYA|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Doğu Asya|Japonya|Çin| |
| 9 TEMMUZ 1937
| Dış: | Sa'dabad PaktıTürkiye-Irak-İran-Afganistan arasında dostluk paktı imzalandı. .gg9..aa7..yy1937..aaTEMMUZ.|Sa'dabad Paktı|DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|İran|Pehleviler| |
| 16 AĞUSTOS 1937
| İç: | Hekimhan-Çetinkaya demiryolu işletmeye açıldı. Hekimhan-Çetinkaya demiryolu işletmeye açıldı. .gg16..aa8..yy1937..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 17 AĞUSTOS 1937 22 AĞUSTOS 1937 | İç: | .gg17..aa8..yy1937..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 18 EYLÜL 1937
| Dış: | Niyon itilafı Meclisçe tasdik edildi. Niyon itilafı Meclisçe tasdik edildi. .gg18..aa9..yy1937..aaEYLÜL.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|| |
| 19 EYLÜL 1937
| İç: | M. Kemal'in İnönü'ye Güvensizliği ve Emekli EtmesiAtatürk, İsmet İnönü ile huzurnun gittikçe bozulması üzerine, yine yaşadıkları bir fikir ayrılığından sonra "Siz yorulmuşsunuz Paşa!... Sinirleriniz bozulmuş!. . Yalnız sinirleriniz olsa yine de zarar vermez ama düşünce selametini de kaybetmişsiniz! Acele dinlenmeğe ihtiyacınız var! Size izin veriyorum, yerinize kimin vekâlet edeceğini yarın ajanstan öğrenirsiniz!... " diyerek kendisinin dinlenmesini istemiştir. Bu durum Anadolu Ajansından 21 Eylül 1937 tarihinde "Başvekil Malatya mebusu İsmet İnönü'ye talep ve ricası üzerine Reisicumhur Atatürk tarafından bir buçuk ay mezuniyet verilmiş ve Başvekâlet vekâletine İktisat Vekili vekâleten Bayar tayin edilmiştir. " şeklinde duyurulmuştur. .gg19..aa9..yy1937..aaEYLÜL.|M. Kemal'in İnönü'ye Güvensizliği ve Emekli Etmesi|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|İ.İnönü|Devletin Tesisi|Demokrasi|M.Kemal|CHP| |
| 20 EYLÜL 1937
| İç: | Türk Tarih Kurultayı toplandı. Türk Tarih Kurultayı toplandı. .gg20..aa9..yy1937..aaEYLÜL.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 23 EYLÜL 1937
| Dış: | ABD ile Türkiye arasında, Amerikan vatandaşı Ermenilerin Türkiye'deki mallarının tazmini ile ilgili anlaşma yapıldı. ABD ile Türkiye arasında, Amerikan vatandaşı Ermenilerin Türkiye'deki mallarının tazmini ile ilgili anlaşma yapıldı. .gg23..aa9..yy1937..aaEYLÜL.||DIŞ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Devletin Tesisi|Ermeniler|Amerika|ABD| |
| 1 EKİM 1937
| İç: | Çatalağzı-Zonguldak demiryolu açıldı. Çatalağzı-Zonguldak demiryolu açıldı. .gg1..aa10..yy1937..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 8 EKİM 1937 14 EKİM 1937 | İç: | .gg8..aa10..yy1937..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|| |
| 9 EKİM 1937
| İç: | Nazilli Basma Fabrikası İşlemeye Açıldı. Sümerbank Nazilli Basma Sanayii Müessesesi'nin temeli 1935 yılında atıldı. Fabrika Atatürk tarafından 1937 tarihinde işletmeye açıldı. .gg9..aa10..yy1937..aaEKİM.|Nazilli Basma Fabrikası İşlemeye Açıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 15 EKİM 1937
| İç: | Yeni Harflerle Basılan İlk Kağıt Para Tedavüle Girdi.1937'de basılan 5 Türk lirası hem Cumhuriyetin yeni harflerle ilk kağıt parasıdır, hem de 1930'da para basma yetkisinin verildiği tek kurum olan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın dolaşıma çıkardığı ilk paradır. İkinci basım paraların üzerinde "11 Haziran 1930 tarih ve 1715 numaralı kanuna göre" yazmaktadır. .gg15..aa10..yy1937..aaEKİM.|Yeni Harflerle Basılan İlk Kağıt Para Tedavüle Girdi.|İÇ|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ekonomi|Devletin Tesisi|| |
| 30 EKİM 1937
| İç: | .gg30..aa10..yy1937..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|İsmet İnönü|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 1 KASIM 1937 11 KASIM 1938 | İç: | 1. Celal Bayar HükümetiAçıklama : | Türkiye Cumhuriyeti 9. Hükümeti | Başbakan : | Celal Bayar | Unvanı : | İzmir Milletvekili | Görev Veren : | Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal / 1 Kasım 1937 | TBMM : | 8 Şubat 1935 / 5. Dönem | Güvenoyu : | 8 Kasım 1937 / Toplam 399; Katılım 364; Kabul 364 | Bakan Sayısı : | 12 Bakan | Görev Sonu : | 11 Kasım 1938 / Atatürk'ün vefatından 4 saat sonra İnönü Cumhurbaşkanı seçildi. Yeni hükümetin kurulması için Bayar istifa etti. |
B. Celal Bayar başvekil tayin edilerek yeni kabineyi teşkil etti. .gg1..aa11..yy1937..aaKASIM.|1. Celal Bayar Hükümeti|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yönetim|Ankara|Ulus Gazetesi|Demokrasi|Hükumet| |
| 4 KASIM 1937
| Dış: | M.Kemal'in Mark Twain ÜyeliğiMark Twain Cemiyeti, Atatürk'e madalya verdi. .gg4..aa11..yy1937..aaKASIM.|M.Kemal'in Mark Twain Üyeliği|DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||M.Kemal| |
| 8 KASIM 1937
| İç: | Başvekil Celal Bayar mecliste programını okudu ve itimat reyi aldı. Başvekil Celal Bayar mecliste programını okudu ve itimat reyi aldı. .gg8..aa11..yy1937..aaKASIM.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|| |
| 16 KASIM 1937
| İç: | İran ve Irak sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır-Cizre demiryolunun temeli atıldı. İran ve Irak sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır-Cizre demiryolunun temeli atıldı. .gg16..aa11..yy1937..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|Demiryolları|İran|Pehleviler| |
| 20 KASIM 1937
| İç: | Çetinkaya-Divriği demiryolu işletmeye açıldı. (Sivas-Çetinkaya, demir hattı) Çetinkaya-Divriği demiryolu işletmeye açıldı. (Sivas-Çetinkaya, demir hattı) .gg20..aa11..yy1937..aaKASIM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 30 KASIM 1937
| İç: | DenizbankDenizyolları işletmelerini yönetmek, yenilerini kurmak ve finanse etmek amacıyla 30 Kasım 1937'de 3295 sayılı yasa ile kurulmuştur. Ancak faaliyetine 1938 yılında başlamıştır. Türk karasularında gemi işletme hakkı, Lozan Barış Antlaşması ile Türk Devletine bırakılmıştı (Kapotajlar). Bunun sonucunda denizlerimizde yabancı gemilerinin yerini, Türk gemileri almaya başladı. Deniz Yolları İşletmesi Umum Müdürlüğü'nün yanı sıra A.K.A.Y. İşletmesi, Fabrika Havuzlar İşletmesi, İstanbul, İzmir ve Trabzon Liman İşletme İdarelerini, Tahlisiye Umum Müdürlüğünü, Van Gölü İşletme İdaresini ve diğer bazı işletmeleri bir araya getirdi. Nominal sermayesi 50 milyon TL olan banka, banka personeli ve dönemin başbakanı ve Mustafa Kemal'in en güvendiği isimlerden birisi olan Celal Bayar hakkında, Atatürk'ün vefatından sonra ortaya atılan ciddi yolsuzluk iddialarına konu edildiğinden, uzun ömürlü olamamış, 1940 yılında faaliyeti sona ermiştir. 7.6.1939 gün ve 3633 sayılı yasayla Devlet Deniz Yolları ve Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü oluşturuldu (Devlet Denizyolları ve Devlet Limanları Müdürlüklerinin Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun). Bu işletmeler çeşitli değişikliklerden sonra Türkiye Denizcilik İşletmeleri'ne dönüştü. .gg30..aa11..yy1937..aaKASIM.|Denizbank|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 1937
| İç: | M.Kemal'in Sağlık DurumuM.Kemal'i muayene eden Prof.Dr.Nihat Reşat Belger'in teşhisi; "Karaciğer üç parmak kadar büyümüş ve sertleşmiştir." şeklinde olmuştur. Bu teşhiş ardından başlayan tedavi sürecinde, M.Kemal'e, mason doktorlar tarafından "sinir sistemini tahrib edecek ilaçlar" verilerek ilk zehirlemenin gerçekleştiği iddia edilmektedir. .gg..aa12..yy1937..aa.|M.Kemal'in Sağlık Durumu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Din Tarihi|M.Kemal| |
| 6 ARALIK 1937
| Dış: | Suriye İlişkileriTürkiye, 1927'de imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti. .gg6..aa12..yy1937..aaARALIK.|Suriye İlişkileri|DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ortadoğu|Ortadoğu|Suriye|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 1938
| Kişi: | ö: Edmund Husserl .gg..aa..yy1938..aa.|ö: Edmund Husserl |KİŞİ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Felsefe Tarihi| |
| 1938
| Kişi: | ö: Muhammed İkbal .gg..aa..yy1938..aa.|ö: Muhammed İkbal |KİŞİ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Felsefe Tarihi| |
| 1938
| Dünya: | Elektro ŞokElektro-şok tedavisi fikri önerildi. .gg..aa..yy1938..aa.|Elektro Şok|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Bilim Tarihi| |
| 1938
| Dünya: | Tükenmez KalemMacar Lazla BIRO tükenmez kalemi icat etti. .gg..aa..yy1938..aa.|Tükenmez Kalem|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Bilim Tarihi| |
| 1938
| Kişi: | ö: Halil Ethem Eldem (d.1861-ö.1938). kimyager ve tarihçi .gg..aa..yy1938..aa.|ö: Halil Ethem Eldem |KİŞİ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Bilim Tarihi| |
| 1938
| Dünya: | Fotokopi MakinasıChester CARLSON ilk fotokopi makinasını icat etti. .gg..aa..yy1938..aa.|Fotokopi Makinası|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Bilim Tarihi| |
| 1938
| İç: | Bira FabrikasıBomonti-Nektar Şirketinin bira üretimi sözleşmesi 1938 yılında sona erince, fabrika devletleştirildi ve 1940 yılında İnhisarlar Genel Müdürlüğü'ne devredildi. .gg..aa..yy1938..aa.|Bira Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 1938
| İç: | Etibank Garp LinyitleriOsmanlı İmparatorluğu döneminde işletilen linyit ocakları 1918 yılında düşman işgalinin başlaması ile kapanmıştı. Önce Soma'da linyit üretimi başladı. 1927 yılında Çeltek'te bir işletme üretime geçti. Ardından Tavşanlı, Değirmisaz, Yerköy ve Gerenez ocakları özel sektör tarafından çalıştırılmaya başlandı. 1938 yılında bu işletmeler devletleştirildi ve Etibank Garp Linyitleri Müessesesi oluştu. .gg..aa..yy1938..aa.|Etibank Garp Linyitleri|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 14 OCAK 1938
| İç: | Tunceli Affı"Tunceli affı" konusundaki yasanın yenilenmesi. .gg14..aa1..yy1938..aaOCAK.|Tunceli Affı|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 14 OCAK 1938
| Dış: | Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasındaki dostlu mukavelesi tasdik edildi. Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasındaki dostlu mukavelesi tasdik edildi. .gg14..aa1..yy1938..aaOCAK.||DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|İran|Pehleviler| |
| 24 OCAK 1938
| İç: | İzmir telefonu satın alındı. İzmir telefonu satın alındı. .gg24..aa1..yy1938..aaOCAK.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 31 OCAK 1938
| İç: | Gemlik Suni İpek Fabrikası İşletmeye Açıldı. Sümerbank Gemlik Suni İpek ve Viskos Mamulleri Sanayii Müessesesi'nin temeli 28 Kasım 1935 tarihinde atıldı ve fabrika Atatürk tarafından 1 Şubat 1938 tarihinde işletmeye açıldı. .gg31..aa1..yy1938..aaOCAK.|Gemlik Suni İpek Fabrikası İşletmeye Açıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 2 ŞUBAT 1938
| İç: | Bursa Merinos Fabrikası İşletmeye Açıldı. Sümerbank Merinos Yünlü Sanayi Müessesesi'nin temeli, Bursa'da 28 Kasım 1935 tarihinde atıldı. İşletme, 2 Şubat 1938 tarihinde Atatürk tarafından işletmeye açıldı. .gg2..aa2..yy1938..aaŞUBAT.|Bursa Merinos Fabrikası İşletmeye Açıldı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Yatırımlar| |
| 3 MART 1938
| Dünya: | Arab Yarımadasında PetrolArab yarımadasında petrol bulunduğu ilan edildi. Bu ilandan önce bu coğrafya küresel odaklar tarafından sömürgeleştiriimişti. .gg3..aa3..yy1938..aaMART.|Arab Yarımadasında Petrol|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ortadoğu|Ortadoğu|Arap|| |
| 11 MART 1938
| Dünya: | Alman Avusturya BirliğiAlmanya, Avusturya'yla Anschlus'ta birleşti.
Anschlus: Almanca "Birlik". Avusturya ile Almanya'nın siyasi birleşmesini öngören ve 1938 Martında Hitler Almanyasının Avusturya'yı ilhakı ile gerçekleşen siyasi düşünce. .gg11..aa3..yy1938..aaMART.|Alman Avusturya Birliği|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Almanya| |
| 11 NİSAN 1938
| İç: | Üsküdar ve Kadıköy su şirketi satın alındı. Üsküdar ve Kadıköy su şirketi satın alındı. .gg11..aa4..yy1938..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 19 NİSAN 1938
| İç: | Kırşehir DepremiKırşehir ve çevresindeki 6,6 büyüklüğündeki depremde 149 kişi öldü. .gg19..aa4..yy1938..aaNİSAN.|Kırşehir Depremi|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Kaza ve Felaketler|Anadolu||| |
| 25 NİSAN 1938
| İç: | İzmir telefon tesisatının satın alınması mukavelesi tasdik edildi. İzmir telefon tesisatının satın alınması mukavelesi tasdik edildi. .gg25..aa4..yy1938..aaNİSAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 27 NİSAN 1938
| Dış: | Yunanistan ile Dostluk AntlaşmasıTürkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı. .gg27..aa4..yy1938..aaNİSAN.|Yunanistan ile Dostluk Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Antlaşma|Balkanlar|Yunan|| |
| 23 MAYIS 1938
| İç: | İstanbul Elektirik Şirketi Satın Alındı. İstanbul Elektrik Şirketinin hükümetçe satın alınmasına ilişkin sözleşme Ankara'da imzalandı .gg23..aa5..yy1938..aaMAYIS.|İstanbul Elektirik Şirketi Satın Alındı. |İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|İstanbul|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|İstanbul|Yatırımlar| |
| 23 MAYIS 1938
| İç: | Halkbankası ve Halk SandıklarıEkonomik düzenin temel unsurlarından olan esnaf ve sanatkâr kesimini tekrar diriltmek ve ayakta kalmasını sağlamak için 18 Haziran 1933 tarihinde, 2284 sayılı Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu ile kurulmuştur. Ancak faaliyetine 1938 yılında geçmiştir. Dünya ülkelerindeki kooperatif hareketleriyle bir bakıma aynı paralellikte gelişme gösteren Halk Bankacılığını, Türkiye'de Halk Bankası hayata geçmiştir. Halk Sandıkları, 1963 yılında 358 sayılı yasayla kapatılarak varlıkları ve yükümlülükleri Türkiye Halk Bankasına devredilen anonim şirketlerdir. .gg23..aa5..yy1938..aaMAYIS.|Halkbankası ve Halk Sandıkları|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|| |
| 27 MAYIS 1938
| Dış: | İngiltere'den 10 miyon Sterlin Kredi almak üzere, borçlanma antlaşması yapıldı. İngiltere'den 10 miyon Sterlin Kredi almak üzere, borçlanma antlaşması yapıldı. .gg27..aa5..yy1938..aaMAYIS.||DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|Demokrasi|Dış Borç|İngiltere| |
| 29 MAYIS 1938
| İç: | 150'lerin Af Edilmesi150'likler diye bilinen ve vatana ihanetle suçlanmış çeşitli kişilerin affı Cumhuriyetin 15. Yılı dolayısıyla af kanunu kapsamına alındı. .gg29..aa5..yy1938..aaMAYIS.|150'lerin Af Edilmesi|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Anadolu||| |
| 14 HAZİRAN 1938
| İç: | M.Kemal'in Afet İnan'a MektubuSavarona Yatı 14.6.1938 Afet, H. R. Soyak ile, benden mektup beklediğini bildirmiştin. Arzun her gün hatırımdadır. Şifahen Celal'e (Üner) telefonla bildirmek üzere söylemekteyim. Ancak henüz kendim bir şey tespit edemedim. Vazifem şudur: Bence doktorların yanlış görüş ve hükümleri sebebiyle hastalık durmamış, ilerlemiştir. Vakitsiz ayağa kalkmak, yürümek hususiyetiyle burunda yapılan atuşman üzerine gelen kusma neticesi, yapılan istirahatleri hiçe indirmiştir. İstanbul'a gelince, Hükümet reyimi almaya lüzum görmeksizin Fissenger'yi getirtti. Yeniden tetkik, muayene yapıldık. Karaciğeri eski halinden farksız ve karnı birkaç kiloluk birikmiş su ve gaz dolayısıyla şişkin ve defigüre bir halde buldular. Şimdilik Temmuz on beşe kadar yeni tiretman ve yeni rejim altında repo apsolüyü (Kesin istirahati) zaruri buldular. Bunun esası da yatak ve şezlong istirahatidir. Bu müddet sonunda Fissenger tekrar gelecektir. Umumi ahvalim iyidir. Tamamen iadeli afiyet ümit ve va'di kuvvetlidir. Senin için asla merakı ve endişeyi mucip olmamalıdır. Serinkanlılıkla imtihanlarını vererek muvaffakiyetle dönmeni bekler ve muhabbetle gözlerinden öperim. İkamet için Savarona'yı tercih ettiler. Yat şimdilik saray karşısında demirlidir. Malûmun olan devlet işleri için Başbakan ve diğer bakanlar sık sık gelip yatta misafir olmaktadırlar. Nutuk'unu Şükrü Kaya Türkçeye çevirmektedir. Matbuata verilecektir. K. Atatürk .gg14..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|M.Kemal'in Afet İnan'a Mektubu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||M.Kemal| |
| 15 HAZİRAN 1938
| İç: | Medeni kanundaki evlenme yaşı kadınlar için 15, erkekler için 17 olarak düzenlendi. Medeni kanundaki evlenme yaşı kadınlar için 15, erkekler için 17 olarak düzenlendi. .gg15..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Kadın|Devletin Tesisi|CHP| |
| 20 HAZİRAN 1938
| İç: | Gençlik Bayramı19 Mayıs, 3466 sayılı kanunla milli bayram olarak kabul edildi. "Dağ Başını Duman Almış" marşı, Gençlik ve Spor Bayramının marşı olarak kabul edildi. .gg20..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|Gençlik Bayramı|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| |
| 22 HAZİRAN 1938
| İç: | İstanbul elektirik şirketinin satın alınması mukavelesi mecliste tasdik edildi. İstanbul elektirik şirketinin satın alınması mukavelesi mecliste tasdik edildi. .gg22..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 24 HAZİRAN 1938
| İç: | Toprak mahsulleri ofisi kurulması kanunu mecliste kabul edildi. Toprak mahsulleri ofisi kurulması kanunu mecliste kabul edildi. .gg24..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 24 HAZİRAN 1938
| İç: | Pazarlıksız satış mecburiyeti hakkındaki kanun mecliste kabul edildi. Pazarlıksız satış mecburiyeti hakkındaki kanun mecliste kabul edildi. .gg24..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 27 HAZİRAN 1938
| İç: | Avukatlık kanunu mecliste kabul olundu. Avukatlık kanunu mecliste kabul olundu. .gg27..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 27 HAZİRAN 1938
| Dünya: | HelikopterHelikopterin patenti Igor Sikorsky tarafından alındı. .gg27..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|Helikopter|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Bilim Tarihi|Rusya| |
| 28 HAZİRAN 1938
| İç: | Türk Basın Birliği Kanunu.gg28..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|Türk Basın Birliği Kanunu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Anadolu|Devletin Tesisi|| | | 28 HAZİRAN 1938
| İç: | Cemiyetler kanunu mecliste kabul edildi. Cemiyetler kanunu mecliste kabul edildi. .gg28..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 29 HAZİRAN 1938
| İç: | Mecliste yüzelliliklerin af kanunu kabul edildi. Mecliste yüzelliliklerin af kanunu kabul edildi. .gg29..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|| |
| 29 HAZİRAN 1938
| İç: | İstiklal Mahkemeleri'nde mahkûm olanlar hakkında çıkarılan yasa. İstiklal Mahkemeleri'nde mahkûm olanlar hakkında çıkarılan yasa. .gg29..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Devletin Tesisi|Demokrasi|Af| |
| 29 HAZİRAN 1938
| İç: | Gençlik ve Spor Genel MüdürlüğüBeden terbiyesi kanunu kabul edildi. .gg29..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Yasama-Hukuk|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 30 HAZİRAN 1938
| İç: | M. Kemal'e İhanet PlanıDahiliye Vekili Şükrü Kaya, İsmet İnönü'ye yazdığı mektubta;
M. Kemal'in sağlığı üzerine yaptıkları planın, kendisinin şikayetine karşın "yolunda seyir ettiği"ni ve İnönü'nün Cumhurreis'liğinin yaklaştığını ifade etmektedir.
Bakan Kaya, 1950'de, üyesi olduğu Mason Locasından bir arkadaşına yazdığı mektupta, Kasım 1938'e Büyük Kurtuluş diyecektir. .gg30..aa6..yy1938..aaHAZİRAN.|M. Kemal'e İhanet Planı|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|İ.İnönü|Demokrasi|Din Tarihi|M.Kemal|CHP| |
| 3 TEMMUZ 1938
| Dış: | Türk-Fransız Askeri AntlaşmasıTürk-Fransız Askeri Anlaşması imzalandı. Hatay'ın toprak bütünlüğünü korumak için 2500 Türk ve 2500 Fransız askeri görevlendirildi. .gg3..aa7..yy1938..aaTEMMUZ.|Türk-Fransız Askeri Antlaşması|DIŞ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Antlaşma|Devletin Tesisi|Fransa| |
| 13 TEMMUZ 1938
| İç: | Toprak Mahsulleri Ofisi.gg13..aa7..yy1938..aaTEMMUZ.|Toprak Mahsulleri Ofisi|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|| | | 17 TEMMUZ 1938
| İç: | M.Kemal'in Sağlık DurumuHastalığı iyice artan ve karın bölgesinde su toplanmaya başlayan Mustafa Kemal Atatürk, ilk defa ağır bir komaya girdi. Prof. Eppinger ve Prof. Bergmann'ın Atatürk'le ilgili teşhisleri 'siroz' oldu. .gg17..aa7..yy1938..aaTEMMUZ.|M.Kemal'in Sağlık Durumu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||M.Kemal| |
| 30 TEMMUZ 1938
| İç: | M.Kemal'in Sağlık DurumuProf.Dr.Neşet Ömer İrdelp, M.Kemal'i muayenesinde, kalbinin kuvvetli olduğunu düşündüğü halde, bundan sadece 4 gün sonra kuvvetlendirici ilaç uyguladı. .gg30..aa7..yy1938..aaTEMMUZ.|M.Kemal'in Sağlık Durumu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||M.Kemal| |
| 15 AĞUSTOS 1938
| İç: | Divriği-İliç demiryolu işletmeye açıldı. Divriği-İliç demiryolu işletmeye açıldı. .gg15..aa8..yy1938..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 24 AĞUSTOS 1938
| İç: | .gg24..aa8..yy1938..aaAĞUSTOS.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 24 AĞUSTOS 1938
| İç: | M.Kemal'in Sağlık DurumuProf.Dr.N.Fissinger'ın uyguladığı ilaçlı tedavi M.Kemal üzerinde ciddi anlamda olumsuz etkiler ortaya çıkardı. .gg24..aa8..yy1938..aaAĞUSTOS.|M.Kemal'in Sağlık Durumu|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar||M.Kemal| |
| EYLÜL 1938
| Dünya: | ÇekoslavakyaÇekoslovakya'nın Almanların yaşadığı bölgeleri, Almanya'ya geçirildi. .gg..aa9..yy1938..aaEYLÜL.|Çekoslavakya|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar||Almanya| |
| 2 EYLÜL 1938 1939 | Türk: | Hatay Cumhuriyeti Devletinin KuruluşuTürkiye, 9 Ekim 1936'da Fransa'ya verdiği bir notada Suriye'ye yapıldığı gibi İskenderun Sancağına da bağımsızlık verilmesini talep etti. Fransa, konuyu Milletler Cemiyetine havale etmeyi teklif eden bir cevap verdi. Türkiye bu teklifi kabul etti. 14-16 Aralık 1936'da toplanan Milletler Cemiyeti, Sancak Meselesi için üç kişilik gözlemci heyeti tayin etti. 20 Ocak 1937'de tekrar toplanan konsey, İngiltere'nin Türk tezini desteklemesi sonucunda, Sancak'ta ayrı bir statünün oluşturulmasını kararlaştırdı. Bu yeni statüye göre; İskenderun ve Antakya iç işlerinde tam bağımsız, fakat dışişlerinde Suriye'ye bağlı kalacak, ayrı bir anayasası olacak, resmî dili ise Türkçe olacaktı. Daha sonraki görüşmelerde resmî dil Türkçe ve Arapça olarak kabul edildi. Sancak'ın ülke bütünlüğü Türkiye ve Fransa tarafından teminat altına alınacaktı. Fransa ile 29 Mayıs 1937'de bu teminatı sağlayan ve Türkiye-Suriye sınırını tespit eden bir antlaşma imzalandı. 3 Haziran 1938'de Türkiye ve Fransa arasında yapılan askerî antlaşma ile Sancak statüsünün korunması öngörüldü. Bu antlaşma gereğince Türkiye ve Fransa Sancak'a 2500'er kişilik bir kuvvet gönderdi. İki ülke arasında 4 Temmuz 1938'de bir dostluk antlaşması daha imzalanarak Sancak Meselesi'nin hallinde önemli bir adım daha atıldı. Sancak'ta Ağustos 1938'de yapılan seçimlerde, Türk topluluğu 40 milletvekilliğinden 22'sini kazandı. 2 Eylül 1938'de toplanan Sancak Meclisi, İskenderun Sancak'ına Türkçe adıyla "Hatay Devleti" ismini verdi. .gg2..aa9..yy1938..aaEYLÜL.|Hatay Cumhuriyeti Devletinin Kuruluşu|Türk|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Bağımsızlık-Özerklik|Ortadoğu|Ortadoğu|Arap|Devletin Tesisi|Türk Tarihi| |
| 5 EYLÜL 1938
| İç: | M.Kemal'in VasiyetiBilinen ve kamuoyuna açıklanan vasiyetname şu şekildedir. "Malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleriyle Çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalimi Cumhuriyet Halk Partisi'ne atideki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum:
• 1) Nukut ve hisse senetleri, şimdiki gibi, İş Bankası tarafından nemalandırılacaktır.
• 2) Her seneki nemadan, bana nisbetleri şerefi mahfuz kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdiki yüzer lira verilecektir.
• 3) Sabiha Gökçen'e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir.
• 4) Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır.
• 5) İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek tahsillerini ikmal için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır.
• 6) Her sene nemadan mütebaki miktar yarı yarıya, Türk Tarih ve Dil kurumlarına tahsis edilecektir." .gg5..aa9..yy1938..aaEYLÜL.|M.Kemal'in Vasiyeti|İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Aktüel|STK ve Partiler||M.Kemal| |
| 29 EYLÜL 1938
| Dünya: | Münih AntlaşmasıAlmanya, İtalya, İngiltere ve Fransa, Çekoslovak Cumhuriyetini, Çekoslovak kilit askerî savunma mevzilerinin bulunduğu Sudetenland'ı, Nazi Almanya'sına bırakmaya zorlayan Münih anlaşmasını imzaladı. Bölge Almanyanın güneyinde ve o dönem Çekoslavakya sınırındadır. .gg29..aa9..yy1938..aaEYLÜL.|Münih Antlaşması|DÜNYA|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Antlaşma|Avrupa|İtalya|İngiltere|Fransa|Almanya| |
| 10 EKİM 1938
| İç: | Demiryolu Erzincan'da. (Çetinkaya-Erzincan hattı) Demiryolu Erzincan'da. (Çetinkaya-Erzincan hattı) .gg10..aa10..yy1938..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 29 EKİM 1938
| İç: | İliç-Erzincan demiryolu işletmeye açıldı. İliç-Erzincan demiryolu işletmeye açıldı. .gg29..aa10..yy1938..aaEKİM.||İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|Demiryolları| |
| 29 EKİM 1938
| İç: | Ankarada yeni yapılan radyo verici istasyonu çalışmaya başladı. Ankarada yeni yapılan radyo verici istasyonu çalışmaya başladı. .gg29..aa10..yy1938..aaEKİM.||İÇ|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Ulus Gazetesi|Devletin Tesisi|| |
| 1 KASIM 1938
| İç: | Kırıkkale Barut Fabrikası1 Aralık 1936 tarihinde Millî Savunma Bakanlığı ile Köln-Ruttweil A.G. firması arasında yapılan mukavele ile inşasına başlanan fabrika, 1 Kasım 1938'de üretime başladı. Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Kırıkkale Barut Fabrikasında Barut, Tüfek ve Top üretimleri yapıldı. Bugün Kırıkkale Barut Fabrikası adını taşımaktadır. .gg1..aa11..yy1938..aaKASIM.|Kırıkkale Barut Fabrikası|İÇ|Kalkınma|Kemal Atatürk|Celal Bayar|Devletin Tesisi|Ordu-Savunma| |
|